Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung có vị trí địa kinh tế, địa chính trị quan trọng, nhiều tài nguyên biển, du lịch, một số cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội quan trọng, tốc độ tăng trưởng kinh tế 10 năm qua đạt trên mức bình quân của cả nước (6,9%/năm). Bên cạnh đó, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung nằm trong chiến lược quốc gia mạnh về kinh tế biển, một số kết cấu hạ tầng quan trọng sẽ được đầu tư trong tương lai.
Tuy nhiên, quy mô kinh tế Vùng còn nhỏ, tốc độ tăng trưởng kinh tế có xu hướng giảm dần, chưa đồng đều giữa các địa phương, năng lực cạnh tranh chưa cao. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm, thiếu dự án đầu tư quy mô lớn, có tính động lực. Tốc độ đô thị hoá và chất lượng đô thị còn thấp. Các đô thị trung tâm chưa phát huy được vai trò đầu tàu, động lực thúc đẩy phát triển vùng. Thị trường lao động chậm phát triển, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. Tiềm năng, lợi thế của vùng, nhất là kinh tế biển, chưa được khai thác hợp lý và phát huy hiệu quả, thiếu hạ tầng liên kết, dùng chung.
Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung được xây dựng trên quan điểm phát triển có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên cho các ngành kinh tế biển; tập trung vào một số địa bàn có điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, cũng như nguồn nhân lực chất lượng cao và các tiềm năng, lợi thế khác trong giai đoạn đến năm 2030; sau đó dần phát triển hài hòa bền vững, cân đối giữa các vùng, miền, địa phương.
Không gian phát triển của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung gắn với 3 tiểu vùng Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị), Trung Trung Bộ (Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định), Nam Trung Bộ (Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận).
"Quy hoạch đã xác định các ngành kinh tế có lợi thế, gắn với không gian phát triển của từng tiểu vùng và toàn vùng như lọc hóa dầu, cơ khí luyện kim, năng lượng tái tạo, du lịch, nông nghiệp, dịch vụ… trên cơ sở liên kết giữa các khu công nghiệp, khu kinh tế ven biển, các ngành kinh tế biển và hệ thống đô thị ven biển", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng trao đổi.
Một số chỉ tiêu kinh tế được nêu trong Quy hoạch là tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm 7,5-8,0%/năm; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm 30%; kinh tế số đạt 30% tổng thu nhập sản phẩm trên địa bàn (GRDP)…
Hệ thống đô thị trong vùng được phát triển theo hướng đa trung tâm, gắn kết với hệ thống giao thông công cộng, khu kinh tế, khu công nghiệp… Các khu dân cư nông thôn được tổ chức gắn với việc tái cấu trúc sản xuất nông nghiệp phù hợp với điều kiện tự nhiên, văn hoá từng tiểu vùng sinh thái, bảo đảm an toàn lâu dài và thích ứng biến đổi khí hậu.
Các khu kinh tế, khu công nghiệp được phát triển theo hướng bền vững, thông minh, thân thiện với môi trường, có đầy đủ các chức năng dịch vụ hạ tầng xã hội, kỹ thuật hiện đại; hạn chế thành lập mới khi chưa lấp đầy các khu công nghiệp, khu kinh tế hiện hữu.
Về hạ tầng kỹ thuật, mạng lưới giao thông được phát triển đồng bộ, phát huy ưu thế của các phương thức vận tải, giảm thiểu chi phí logistics, trong đó ưu tiên đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông, đường bộ ven biển; tuyến đường sắt tốc độ cao; các cảng biển có tiềm năng trở thành cảng biển đặc biệt; nâng cấp, cải tạo và nâng cao hiệu quả các cảng hàng không hiện có…
Trong tương lai, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sẽ trở thành trung tâm năng lượng tái tạo quốc gia gắn với hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ về năng lượng tái tạo, có hệ thống truyền tải năng lượng thông minh…
Quy hoạch cũng đề ra định hướng phát triển các khu vực phát triển du lịch, nghiên cứu và đào tạo, văn hoá, thể dục thể thao, sản xuất tập trung, bảo tồn và hạn chế phát triển; hạ tầng viễn thông và công nghệ thông tin, cấp và thoát nước, phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu…
Tại phiên họp, các uỷ viên phản biện của Hội đồng thẩm định đã đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, có giá trị nhằm hoàn thiện Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.
PGS.TS. Chu Hồi, chuyên gia về biển đảo, đề nghị đơn vị tư vấn lập Quy hoạch làm rõ hơn việc tổ chức không gian cụ thể trong phát triển các ngành kinh tế biển; phát huy tính độc đáo của lợi thế cảnh quan ven biển của vùng.
Trong khi đó, PGS.TS. Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế cho rằng Quy hoạch phải làm nổi bật các nhân tố hình thành kinh tế vùng, tiểu vùng, chứ không phải là "phép cộng" của các quy hoạch địa phương. "Kinh tế của vùng, tiểu vùng chỉ có thể phát huy khi có sự liên kết với các địa phương lân cận, nhất là với khu vực Tây Nguyên, thông qua trục giao thông "xương cá". Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số sẽ là yếu tố đột phá trong phát triển vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung", TS. Trần Du Lịch trao đổi.
Đồng tình với ý kiến này, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia về kiến trúc và quy hoạch nhấn mạnh tầm quan trọng của các tuyến đường cao tốc, cũng như vai trò của các đô thị trung tâm trong phát triển các ngành dịch vụ, kinh tế số, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, bài bản để triển khai Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
"Trong nhiều năm, việc hình thành các vùng kinh tế cũng như vấn đề kết nối vùng đã được đặt ra, nhưng chúng ta cần có những văn bản định hướng cụ thể để phát huy lợi thế cạnh tranh, sức mạnh tổng hợp của các địa phương trong vùng trong phát triển kinh tế. Quy hoạch vùng là công cụ quan trọng để Hội đồng vùng thực hiện hoạt động điều phối hiệu quả", Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ KH&ĐT nghiên cứu tiếp thu các ý kiến đóng góp tại phiên họp, hoàn thiện Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung đạt được chất lượng, tính thực tiễn cao nhất.
Trước đó, tại phiên họp thứ nhất của Hội đồng điều phối vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, ngày 12/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu Quy hoạch vùng phải thể hiện tư duy mới về phát triển đồng bộ các loại hình hạ tầng giao thông, trung tâm năng lượng tái tạo để hình thành các khu công nghiệp, đô thị; điều tiết hiệu quả các nguồn lực đầu tư để bảo đảm mục tiêu, chất lượng tăng trưởng của các địa phương và toàn vùng.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu tích hợp vào quy hoạch vùng các nội dung về giáo dục, đào tạo nghề, y tế, năng lượng, nghiên cứu và triển khai… theo hướng hình thành các trung tâm cấp vùng, quốc gia; quy hoạch các trung tâm phát triển năng lượng, nuôi trồng thuỷ sản xa bờ, hậu cần nghề cá, điện gió… tại các tiểu vùng có lợi thế.
Đồng thời, Quy hoạch cần đưa ra danh mục các dự án đầu tư với sự thống nhất của các địa phương, chuẩn bị kỹ để sẵn sàng triển khai khi có nguồn ngân sách./.
