Chương trình nằm trong khuôn khổ Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội tại Việt Nam trong giai đoạn 2021 - 2030” .
Dự án nhằm mục tiêu quan trọng là bảo đảm an sinh xã hội, giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu hụt nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp, công nhân các khu công nghiệp; cũng như cải thiện điều kiện sống của người có thu nhập thấp và trung bình, đồng thời giúp thị trường nhà ở Việt Nam phát triển bền vững, lành mạnh...
Liên quan đến vấn đề trên, phóng viên đã có buổi phỏng vấn ông Moon Hyogon - Giám đốc bộ phận nghiên cứu Kế hoạch và Quản lý, Viện nghiên cứu nhà ở và đất đai Hàn Quốc (LHI) về kinh nghiệm phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) của Hàn Quốc, hướng tới hoàn thiện các chính sách về nhà ở cho người dân tại Việt Nam.
PV: Xin ông chia sẻ một số kinh nghiệm trong phát triển nhà ở xã hội tại Hàn Quốc. Mô hình, cách thức và thực tế triển khai các dự án như thế nào, thưa ông?
Ông Moon Hyogon: Ở Hàn Quốc, nhà ở cho người thu nhập thấp được gọi là nhà ở công cộng. Điều này bao gồm cả nhà ở công cộng để bán và nhà ở công cộng cho thuê. Từ công khai là vì khu vực công như LH đang dẫn đầu về cung cấp nhà ở. Chính phủ huy động quỹ đất và nguồn lực cần thiết để cung cấp nhà ở công cộng, do đó nguồn cung bền vững là hoàn toàn có thể. Lợi nhuận được tạo ra thông qua việc phát triển nhà ở quy mô lớn được sử dụng để xây dựng những ngôi nhà công cộng này. Và nhà ở cũng đang kiếm tiền và hỗ trợ các công ty xây dựng và những người có nhu cầu với số tiền thu được ở đây.
Hàn Quốc có kế hoạch cung ứng nhà ở dài hạn 10 năm một lần và cung ứng theo mục tiêu đặt ra tại đây. Hiện tại, Chính phủ đã phát hành bản đồ phúc lợi nhà ở và cũng đang cung cấp nhà ở công cộng; từ năm 2021 đến năm 2025, sẽ cung cấp 700.000 nhà cho thuê công, 150.000 nhà công vụ để bán và 200.000 nhà công vụ hỗ trợ.
PV: Ông đánh giá như thế nào về phát triển NƠXH tại Việt Nam và có những góp ý gì đối với chính sách phát triển NƠXH tại Việt Nam hiện nay?
Ông Moon Hyogon: Việt Nam cần nhiều nhà ở do tốc độ đô thị hóa nhanh và việc xây dựng các khu liên hợp công nghiệp, nhu cầu về nhà ở xã hội, đặc biệt là người thu nhập thấp ngày càng tăng. Vì vậy, chúng tôi đã đặt ra rất nhiều mục tiêu cung cấp, nhưng chúng không được đáp ứng. Nguyên nhân chính là do dựa trên chính sách khuyến khích tư nhân phát triển nhà ở thương mại để cung cấp nhà ở xã hội; điều quan trọng là các công ty đại chúng và do chính phủ lãnh đạo như LH cung cấp nhà ở xã hội, giống như Hàn Quốc đã làm. Đất đai và tài nguyên phải được bảo đảm một cách đáng tin cậy. Trong những năm 1980, Hàn Quốc cũng cung cấp cho nhiều đơn vị nhà ở công cộng với các sáng kiến công để giải quyết tình trạng thiếu nhà ở.
PV: Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể NƠXH tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030” do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ cho Việt Nam tập trung cải thiện những lĩnh vực nào, thưa ông?
Ông Moon Hyogon: Chúng tôi đã phân tích những nguyên nhân khiến nguồn cung nhà ở xã hội không được cung ứng tốt tại Việt Nam và đưa ra các phương án chính sách dựa trên kinh nghiệm của Hàn Quốc. Chúng tôi ước tính nhu cầu nhà ở xã hội từ năm 2021 đến năm 2030 và đề xuất mục tiêu nguồn cung phản ánh điều này. Trong 10 năm từ 2021 - 2030, mục tiêu cung cấp nhà ở xã hội cho hộ thu nhập thấp tại các đô thị trên toàn quốc là 31.008.000m2 tính theo diện tích sàn, tương đương 465.467 căn. Chỉ tiêu cung cấp nhà ở xã hội cho công nhân tại các cụm công nghiệp trên toàn quốc là 21.930.000m2, tương đương 520.073 căn. Chúng tôi đưa ra các chính sách cần thiết để đạt được các mục tiêu này trong từng lĩnh vực, chẳng hạn như đất đai, tài chính nhà ở và mô hình cung ứng, và hy vọng rằng dự án này sẽ mang lại cho Việt Nam những thay đổi cơ bản nhằm cung cấp nhà ở xã hội liên tục và ổn định.
Hiện tại, Luật Nhà ở Việt Nam quy định 20% nhà ở xã hội khi phát triển nhà ở thương mại. Tuy nhiên, chủ đầu tư thường thanh toán bằng tiền mặt thay vì xây nhà ở xã hội; tiền đã trả không được sử dụng để xây dựng nhà ở xã hội. Trước hết, chúng ta cần tạo quỹ nhà ở xã hội để các quỹ này chỉ dành cho việc xây dựng nhà ở xã hội. Về lâu dài, công chúng phải chủ động cung cấp ổn định quỹ đất và nguồn lực cần thiết để xây dựng nhà ở xã hội. Hiện tại có thể khó, nhưng Việt Nam cần thành lập một tập đoàn đại chúng như LH của Hàn Quốc và chịu trách nhiệm toàn bộ trong việc cung cấp nhà ở xã hội.
Trân trọng cảm ơn ông!
