Phát biểu khai mạc Đại hội, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam Nguyễn Tấn Vạn cho biết, đất nước ta ngày nay đã đổi thay, thành phố mở rộng, hạ tầng hiện đại, nông thôn đổi mới, cuộc sống Nhân dân từ thành thị đến nông thôn đã được cải thiện. Thành tựu đó có sự đóng góp của ngành xây dựng, của các thế hệ kiến trúc sư.
Trong 5 năm qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam chú trọng phát động và cổ vũ kiến trúc xanh, kiến trúc thông minh, kiến trúc vì cộng đồng, đồng thời hướng các hội viên tham gia các dự án nhà ở nông thôn, vùng bão lũ, vùng Đồng bằng sông Cửu Long, vùng đồng bào dân tộc có nhiều công trình được các tổ chức kiến trúc sư quốc tế ghi nhận và vinh danh.
Đặc biệt trong năm 2018, Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã dành 1 trong 4 giải thưởng lớn của Liên hiệp Kiến trúc sư thế giới, góp phần nâng cao vị thế kiến trúc Việt Nam và kiến trúc sư Việt Nam trên diễn đàn kiến trúc quốc tế.
Còn Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam Nguyễn Quốc Thông cho biết, giai đoạn 2015 - 2020, diện mạo kiến trúc và môi trường sống đô thị và nông thôn ở nước ta đã thay đổi căn bản theo hướng tiến bộ. Những biểu hiện tích cực của xu hướng kiến trúc đương đại phù hợp với điều kiến kinh tế, thích ứng với đặc điểm tự nhiên và văn hóa địa phương bước đầu đang được hình thành. Trong đó kiến trúc xanh, kiến trúc vì công đồng được đánh giá cao.
Tuy nhiên, kiến trúc phát triển nhanh về số lượng nhưng chưa tương xứng về chất lượng thẩm mỹ đậm bản sắc văn hóa Việt Nam cũng như chưa tận dụng được lợi thế của công nghệ số. Kiến trúc đương đại Việt Nam có bản sắc chưa thực sự định hình, trong khi kiến trúc nhại cổ vẫn hiện diện. Kiến trúc nông thôn, đặc biệt là nhà ở chưa được nhiều kiến trúc sư quan tâm để có những đóng góp hiệu quả. Đặc biệt, vẫn còn những giải pháp bảo tồn di sản kiến trúc không chuẩn, lệch lạc.
Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ghi nhận những thành tựu và đóng góp to lớn của đội ngũ kiến trúc sư Việt Nam, của Hội Kiến trúc sư Việt Nam trong suốt chặng đường phát triển và trong nhiệm kỳ vừa qua. Phó Thủ tướng cho rằng, hơn 70 năm qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, đội ngũ kiến trúc sư cả nước đã có những góp quan trọng và ghi dấu ấn đậm nét vào từng chặng đường phát triển của đất nước.
Gần 850 thành phố, đô thị lớn nhỏ được hình thành khắp cả nước. Hàng trăm khu đô thị mới được xây dựng với nhiều công nghệ tiên tiến tiếp cận trình độ quốc tế. Diện mạo nông thôn từ miền núi tới miền xuôi, từ biên giới tới hải đảo cũng ngày càng tươi mới với hàng triệu công trình xây dựng mới. Nhiều công trình kiến trúc lớn, tầm vóc tạo được điểm nhấn được giới chuyên môn, bè bạn quốc tế đánh giá cao…
Bên cạnh những thành tựu, Phó Thủ tướng đã nêu lên những hạn chế, bất cập và cả những trăn trở, lo âu không chỉ của đội ngũ kiến trúc sư mà cả của xã hội trước nhiều khiếm khuyết không khó để nhận ra trên diện mạo kiến trúc nước nhà. Đó là xung đột giữa bảo tồn và phát triển chưa được chú trọng thật sự ở nhiều nơi. Nhiều thành phố, đô thị mở rộng rất nhanh nhưng manh mún, chắp vá, không đồng bộ, thiếu vắng không gian xanh, không gian cho hoạt động cộng đồng, đặc biệt là cho trẻ em và người cao tuổi. Còn nhiều công trình kiến trúc phô trương, và rất xa lạ với văn hóa dân tộc.
Những làng quê truyền thống bị phá hỏng bởi xu hướng đô thị hóa cưỡng bức. Những khu nhà ở cho công nhân, người lao động rất bất tiện về công năng, nhếch nhác về hình thức… Dù có đã có những công trình, nhiều tác giả đạt giải về kiến trúc song, trên bình diện quốc tế, kiến trúc nước nhà vẫn chưa có nhiều những tác phẩm kiến trúc mang tầm cỡ, tầm vóc lớn, mang tính thời đại.
Đội ngũ kiến trúc sư phát triển nhanh chóng nhưng chưa định hình được thật rõ kiến trúc mang bản sắc Việt Nam trong thời kỳ hiện đại và hội nhập quốc tế. Công tác lý luận phê bình có nhiều tiến bộ nhưng vẫn chưa làm tốt chức năng định hướng và nâng cao thẩm mỹ kiến trúc cho toàn xã hội.
“Chúng ta nhìn nhận những vấn đề đó với thái độ nghiêm túc, cầu thị và với niềm tin để từ đó có những giải pháp thiết thực giúp kiến trúc nước nhà có bước phát triển vững chắc, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Đây là những tồn tại, bất cập không chỉ riêng đội ngũ kiến trúc sư hay Hội Kiến trúc sư Việt Nam xử lý, khắc phục mà là trách nhiệm của cả hệ thống, của toàn xã hội. Nhưng hơn ai hết, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, đội ngũ kiến trúc sư mang trách nhiệm là lực lượng, là tổ chức nòng cốt, tiên phong”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.
Tại Đại hội, các đại biểu đã bỏ phiếu bầu 95 đại biểu vào Ban chấp hành Hội Kiến trúc sư Việt Nam khóa X, nhiệm kỳ 2020 - 2025. TS. KTS Phan Đăng Sơn, Tổng Biên tập Tạp chí Kiến trúc được Đại hội tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam khóa mới. Đại hội cũng bầu 4 Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam khoá X, bao gồm các KTS: Đặng Kim Khôi, Nguyễn Trường Lưu, Nguyễn Thu Phong, Hoàng Thúc Hào.
