Lời tòa soạn:
Thời gian gần đây, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nhu cầu sử dụng khẩu trang phòng dịch tăng cao, dẫn đến tình trạng nhiều cá nhân, doanh nghiệp trục lợi, đặt lợi ích kinh tế lên trên những quyền lợi chính đáng của khách hàng.
Trên tinh thần thượng tôn người tiêu dùng, chúng tôi khởi đăng tuyến bài về những vấn đề xung quanh câu chuyện “chiếc khẩu trang” thời Covid-19. Thông qua đó, mỗi người tiêu dùng sẽ nhận thức thông thái hơn, tránh mua phải các sản phẩm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên thị trường và cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh Covid-19.
Trân trọng giới thiệu với độc giả!
Những lời "có cánh" cho chiếc khẩu trang thời Covid-19
Thật sự thì nano bạc có diệt được virus Covid-19 hay không? Hiện tại chưa có bất cứ nghiên cứu khoa học nào nói về điều này. Thế nhưng những chiếc khẩu trang nano bạc lại được bán “đắt như tôm tươi”.
Qua khảo sát, các loại khẩu trang nano bạc được bán chạy nhất tại các siêu thị, nhà thuốc có giá từ 35.000 đến 65.000 VNĐ. Hai trong số các thương hiệu sản phẩm khẩu trang kháng khuẩn nano đang được người tiêu dùng săn lùng nhiều nhất là khẩu trang kháng khuẩn thuộc Công ty TNHH dệt kim Đông Xuân (dệt kim Đông Xuân - Thuộc tập đoàn Vinatex); Khẩu trang kháng khuẩn Nano bạc sản phẩm thuộc Công ty Hàn Việt (Công ty Hanvico).
Cả hai sản phẩm này đều khẳng định sản phẩm có công dụng chống khuẩn, kháng giọt bắn, chứa nano bạc và được ứng dụng công nghệ từ Nhật Bản, đạt tiêu chuẩn Đức, Mỹ, Hàn Quốc…
Cụ thể, khẩu trang nano chống khuẩn Hanvico được giới thiệu có cấu tạo tích hợp 3 lớp chuyên dụng với các tính năng chuyên biệt. Lớp ngoài làm bằng vải cotton chống thấm ngăn các phân tử nước thẩm thấu qua khẩu trang, phòng tránh được các nguy cơ gây bệnh truyền nhiễm từ giọt bắn. Lớp giữa là bông nano chống khuẩn độc quyền của Hanvico.
Sản phẩm này được giới thiệu sản xuất bằng công nghệ nano bạc phát huy tác dụng như một màng lọc an toàn, có khả năng tiêu diệt đến hơn 650 loại vi khuẩn, nấm, 93% vi trùng và các chủng virus khác nhau, an toàn cho sức khoẻ người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em. Lớp tiếp xúc được làm từ lớp thun co giãn 2 chiều. Khẩu trang Hanvico duy trì được tỷ lệ chống khuẩn sau 30 lần giặt.
Về khẩu trang kháng khuẩn dệt kim Đông Xuân, theo Vinatex, loại khẩu trang mới vừa có tính năng kháng khuẩn, vừa có tính năng kháng nước. Sản phẩm có lớp ngoài cùng là lớp vải dệt do Công ty dệt kim Đông Phương phát triển và sản xuất có tính năng kháng nước và kháng khuẩn công nghệ nano bạc. Lớp bên trong là vải dệt kim kháng khuẩn của dệt kim Đông Xuân.
Tuy nhiên, khi sử dụng người tiêu dùng lại có phản ứng lo lắng về sản phẩm khẩu trang nano bạc. Chị H.L (Ba Đình) chia sẻ: "Thật sự vì lo lắng nên mua khẩu trang có nano kháng khuẩn nhưng thực tế kháng hay không tôi không rõ. Nhưng một chiếc khẩu trang đến nay cũng đội giá đến phát hoảng. Mỗi người chỉ được mua 2 chiếc khẩu trang kháng khuẩn 2 lớp của hãng dệt kim Đồng Xuân, giá 7.000 VNĐ. Thời điểm dịch thế này mình tin tưởng dùng nhưng công dụng thật thì cũng không rõ”
Một ý kiến khác từ anh Đ.M.H, sống tại Hà Đông, TP Hà Nội: “Thực hư về khẩu trang nano bạc có chứa nano bạc hay không thì người tiêu dùng chưa chắc đã rõ. Tôi vẫn tin dùng khẩu trang y tế theo khuyến cáo từ Bộ Y tế. Bởi nano bạc theo tôi biết nếu hít phải cũng rất độc".
Với những thông tin quảng cáo về sản phẩm khẩu trang kháng khuẩn, khẩu trang chống khuẩn nano bạc của Công ty Hanvico, Công ty dệt kim Đông Xuân thực sự có kháng khuẩn hay không vẫn là câu hỏi khiến người tiêu dùng băn khoăn.
Trong 1 bài viết của TS.DS Phạm Đức Hùng (từng thực tập ở Đại học Harvard, Mỹ; tốt nghiệp tiến sĩ tại Đại học Leuven, Vương quốc Bỉ; hiện làm việc tại Bệnh viện Nhi Cincinnati, Mỹ), về tác dụng thực sự của nano bạc trong việc tiêu diệt virus, đặc biệt là virus corona, ông cho biết: “Cũng có một số nghiên cứu ủng hộ cho tác dụng của các loại nano bạc trên diệt khuẩn và virus nhưng chưa có nghiên cứu cho thấy nano bạc nào diệt được virus corona. Bên cạnh đó, tất cả nghiên cứu trên đều đa phần thực hiện trên mô hình tế bào, chưa có nhiều nghiên cứu trên động vật, đặc biệt là lâm sàng trên người. Về độc tính của tiểu phân nano bạc, một số nghiên cứu còn chỉ ra các loại nano bạc có gây độc tế bào và mô hình động vật”.
Vậy với những lời quảng cáo như trên, liệu rằng những chiếc khẩu trang này có thật sự được sử dụng công nghệ tiên tiến để lưu giữ lớp màng nano bạc và kháng khuẩn lâu đến vậy?
Nano bạc có thật sự tốt cho sức khoẻ?
Song song với những tiềm năng ứng dụng của công nghệ nano trong kỹ thuật, y học, cần đề cao cảnh giác trước các nguy cơ tiềm ẩn của vật liệu này. Các nhà khoa học đã đúc rút thành quy luật tất yếu, khách quan của vấn đề, như hai mặt của một đồng xu.
Theo nghiên cứu, Bạc là kim loại ưa sunfua, khi đưa bạc về kích thước Nano, tính ưa sunfua của bạc càng được gia tăng. Khi nano bạc tiếp xúc với các loại vi khuẩn gây hại nó sẽ hút gốc sunfua từ gốc vi khuẩn, làm rách màng và diết chết vi khuẩn đó. Thậm chí nano bạc còn có khả năng vượt trội giết chết hơn 650 loại vi khuẩn khác nhau chỉ vỏn vẹn trong vòng 1 phút. Bên cạnh đó nano bạc còn có khả năng tạo ra oxygen hoạt tính từ không khỉ và nước, đây chính là cách mà nó giết vi khuẩn.
Vật liệu nano là những chất có 1 hoặc 3 chiều nằm trong kích thước nano (1-100 nm). Thông thường, liên tưởng nhất là tiểu phân với cả 3 chiều đều nằm trong đơn vị nano. Vật liệu nano đang được nghiên cứu và ứng dụng nhiều trong lĩnh vực khác nhau gồm vũ trụ, vật lý, hoá học và y sinh. Đối với vật liệu nano trong môi trường nước, người ta hay bao bọc nó để chúng dễ phân tán. Mỗi vật liệu nano (dù cùng chất) có các yếu tố khác nhau là một "cá thể" riêng biệt với cá tính độc lập. Không thể từ tính chất của cá thể này để suy ra cá thể khác.
“Các thông tin như nano bạc có độc hay không độc, có tác dụng diệt khuẩn, virus,... đều là "vơ đũa cả nắm". Chúng ta cần đi vào cụ thể như nano bạc loại nào, kích thước bao nhiêu, nồng độ, độ tinh khiết,... Lĩnh vực độc tính nano còn rất mới” - TS. DS. Phạm Đức Hùng chia sẻ thêm về vấn đề này.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội) thông tin về việc phân tử nano bạc khi đi vào cơ thể con người có tác hại hay không thì vẫn chưa có nghiên cứu nào có thể chứng minh được.
Mặt khác nếu là bạc bình thường, thì sẽ không có tác dụng gì, còn nano bạc có kích thước rất nhỏ được đo bằng micron, nano met là đơn vị cực nhỏ được so bằng 1 phần trăm của 1 tỷ. Kích thước phân tử bạc chỉ dài khoảng: 5nm, 25nm và 30nm…
Hạt nhỏ đó có khả năng khuếch tán vào cơ thể, len lỏi vào vi sinh vật, nó có tác dụng phá hoạt cấu trúc của vi sinh vật, và phá hủy vi sinh vật.
Nano bạc rất bé, chính vì thế việc khuếch tán và vào cơ thể người là điều rất dễ dàng, nhưng tác dụng chính của nano bạc chỉ là tiêu diệt vi khuẩn, vi sinh vật…
Năm 2014, trong một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí ACS Nano, các chuyên gia thuộc Đại học miền Nam Đan Mạch cho biết các hạt nano bạc hoàn toàn có khả năng dễ dàng xâm nhập vào màng tế bào trong cơ thể, gây nguy hại đến sức khỏe và đời sống của con người.
"Bạc là một kim loại không gây nguy hiểm, tuy nhiên, các phân tử có kích cỡ nano rất dễ bị phá vỡ cấu trúc, từ đó, có thể xâm nhập vào màng tế bào, gây ra những biến đổi sinh lý khó lường”,PGS. Frank Kjeldsen và TS. Thiago Verano - Braga, Cục Sinh hóa và Sinh học phân tử tại Đại học miền Nam Đan Mạch cho biết.
Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường có những loại khẩu trang vải chỉ được may bằng hai lớp vải thun nhưng vẫn quảng cáo là "khẩu trang kháng khuẩn". Theo các chuyên gia, loại khẩu trang này chưa thể ngăn khuẩn nên không thể kháng khuẩn như quảng cáo.
PV đã liên hệ tới hai đơn vị Công ty dệt kim Đông Xuân, Công ty Hanvico để có thông tin về nguyên liệu, công nghệ sản xuất cũng như việc quảng cáo của hai loại khẩu trang nano bạc chống khuẩn; khẩu trang diệt khuẩn. Tuy nhiên, cả hai đơn vị này đều chưa có bất cứ phản hồi nào.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.
