Một công nhân xây dựng tên Shi Tieniu đã mua một căn hộ thuộc dự án phức hợp Gaotie Wellness City tại một thành phố công nghiệp ở tỉnh Thiểm Tây, phía tây bắc Trung Quốc. Căn hộ này được quảng cáo là "nhà ở cao cấp", có thể ở qua nhiều thế hệ.
Tuy nhiên, tám năm sau, căn hộ vẫn chỉ là một lớp vỏ rỗng chưa hoàn thiện. Hàng ngày, anh Shi phải leo thang bộ 20 tầng để ngủ trong một căn phòng xơ xác, đến điện và nước cũng không có. "Tôi gần như không bao giờ uống nước, rửa mặt hay đánh răng", anh Shi nghẹn ngào.
"Tôi muốn căn hộ được xây xong càng nhanh càng tốt, để bố mẹ già của tôi có nơi nào đó để sống những năm cuối đời… Tôi không còn tiền nữa. Gia đình tôi đã mất hết tài sản và tất cả những gì còn lại chỉ là căn nhà dang dở này", anh Shi chia sẻ.
Không riêng gì anh Shi, vài chục người mua nhà khác cũng đang sống lay lắt trong tòa nhà dân cư xây dở này để hưởng ứng một chiến dịch toàn quốc nhằm gây áp lực lên chính quyền nhằm giải quyết hàng loạt dự án nhà ở "mục nát" hoặc chưa hoàn thiện. Hiện tượng chủ đầu tư bán nhà dự án trong khi chưa xây xong đã trở nên phổ biến trong thời kỳ suy thoái bất động sản kéo dài nhiều năm ở Trung Quốc. Nhiều nhà phát triển đã phá sản, còn những người mua thì vừa mắc nợ ồ ạt, vừa không nhận được một căn hộ hoàn thiện.
Thị trường bất động sản Trung Quốc có rất ít dấu hiệu khởi sắc. Ngân hàng thương mại đầu tư hàng đầu thế giới UBS dự đoán doanh số bán bất động sản và xây dựng sẽ chỉ ổn định ở mức 50-60% so với mức đỉnh đạt được trong năm 2020-2021, một phần do dân số giảm và tốc độ đô thị hóa chậm lại.
Ngừng xây nhưng vẫn tiếp tục bán
Anh Shi mua căn hộ trên vào năm 2015 với giá 276.000 nhân dân tệ (hơn 920 triệu đồng), hai năm sau khi nhà phát triển Qianjinfang bắt đầu khởi công xây dựng. Công trình được xây dựng trên khu đất rộng 12 dãy nhà, được quảng cáo là khu phức hợp cao cấp với "dịch vụ cấp CEO".
Theo người dân kể lại, kể từ năm 2015, việc xây dựng liên tục bị đình trệ nhưng chủ đầu tư vẫn tiếp tục bán các căn hộ cho đến năm 2020. Tên của dự án và nhà phát triển cũng thay đổi nhiều lần.
Kể từ năm 2019, người mua đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối chính quyền thành phố. Năm 2020, giới chức Tongchuan cho biết đã thành lập một ủy ban để giải quyết các vấn đề trên. Tuy nhiên, những người mua nhà cho hay việc xây dựng vẫn chưa được tiếp tục.
Không nhà, không vợ
Nhiều người hàng xóm của anh Shi là những người về hưu đã mua căn hộ cho con trai chưa lập gia đình, hoặc những người lao động không đủ khả năng thuê nhà ở nơi khác.
Để vào khu phức hợp, cư dân phải đi qua một cánh đồng cỏ mọc um tùm, những máy móc xây dựng bỏ hoang để đến một bức tưởng và chui qua lỗ hổng trên đó.
Bên trong tòa nhà xây dở, những chiếc đèn chạy bằng năng lượng mặt trời chiếu sáng những bức tường và sàn bê tông trần phủ đầy bụi và sỏi. Cư dân nấu ăn trong bếp chung ở tầng một với một bếp gas duy nhất. Nhà vệ sinh chung nằm trong một nhà kho kim loại tạm bợ. Tại khu sinh hoạt chung, những dòng chữ "đoàn kết là sức mạnh" và "sắp về nhà mới" được viết nguệch ngoạc trên cửa sổ.
"Tiền tiết kiệm cả đời của tôi đã tiêu hết ở đây. Con trai tôi vẫn chưa lập gia đình. Tôi đã 60 tuổi rồi, vài năm nữa tôi sẽ không thể leo nhiều cầu thang như vậy", một cư dân là cựu thợ khai thác than cho biết. Người này đã trả 240.000 nhân dân tệ (hơn 800 triệu đồng) để mua một căn hộ ở đây vào năm 2018.
Kể từ khi cuộc khủng hoảng nợ bất động sản bắt đầu vào năm 2021, hàng nghìn chủ nhà tại Trung Quốc đã phải đối mặt với tình huống tương tự, khi các nhà phát triển nhỏ hơn phải đối mặt với vấn đề thanh khoản và những gã khổng lồ trong ngành như Country Garden suýt vỡ nợ.
Bà Qi Xiaoxia, 65 tuổi, người mua nhà cho biết: "Không thể trông đợi gì vào những ngôi nhà này. Hãy nhìn xem chúng đã xuống cấp ra sao và phá hủy gia đình tôi như thế nào".
"Con trai tôi năm nay 36 tuổi. Tôi vay mượn tiền của họ hàng, bạn bè để trả tiền mua nhà. Mấy năm nay chúng tôi thắt lưng buộc bụng để trả nợ… nhưng đến nay, nhà thì chưa có, con trai cũng không lấy được vợ".
