Trong báo cáo về tình hình vốn của dự án hầm Đèo Cả vừa gửi Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải đã kiến nghị Chính phủ hoàn trả 1.180 tỷ vốn Nhà nước và cho phép thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan để hỗ trợ dự án theo cam kết.
Theo hợp đồng ký kết và phương án tài chính được phê duyệt năm 2012, dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả gồm 4 công trình hầm xuyên núi trên quốc lộ 1 là hầm Đèo Cả, hầm Cổ Mã, hầm Cù Mông và hầm Hải Vân 2. Tổng mức đầu tư cho dự án này khoảng 21.613 tỷ đồng, được đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Trong đó, phần vốn Nhà nước tham gia dự án là 5.048 tỷ đồng, còn lại 16.564 tỷ đồng là vốn chủ sở hữu và vốn huy động của nhà đầu tư.
Trong quá trình triển khai, phương án tài chính của dự án hầm đường bộ Đèo Cả bị ảnh hưởng do việc thay đổi chính sách. Năm 2017, sau khi thanh toán chi phí giải phóng mặt bằng, tái định cư, kinh phí đầu tư hầm Cổ Mã và đường dẫn, phần vốn Nhà nước còn lại 1.180 tỷ đồng trong số 5.048 tỷ đồng. Dự kiến số vốn này sẽ hỗ trợ xây hầm Đèo Cả và giải phóng mặt bằng, tái định cư hạng mục hầm Cù Mông và hầm Hải Vân.
Tuy nhiên, thời điểm đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết 439, quyết định thu hồi 1.180 tỷ đồng vốn ngân sách. Đến nay, ba trong bốn hầm đã hoàn thành, còn hầm Hải Vân dự kiến đưa vào khai thác cuối năm 2020, song dự án vẫn chưa được Nhà nước hoàn trả tiền hỗ trợ trên.
Theo tính toán của Bộ Giao thông Vận tải, dự án hầm Đèo Cả nếu không được bổ sung 1.180 tỷ đồng vốn Nhà nước thì thời gian hoàn vốn của dự án này từ 27 năm 5 tháng sẽ tăng lên khoảng 32 năm 2 tháng.
"Trường hợp không được bổ sung vốn sẽ ảnh hưởng đến phương án trả nợ theo hợp đồng tín dụng đã ký kết, nguy cơ phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng lớn đến chính sách thu hút đầu tư tư nhân trong giai đoạn tới", văn bản của Bộ Giao thông Vận tải nêu.
Do đó, Bộ Giao thông Vận tải đã kiến nghị Thủ tướng xem xét bố trí 1.180 tỷ đồng vốn ngân sách hỗ trợ dự án này để thực hiện cam kết hợp đồng và bảo đảm hiệu quả tài chính của dự án. Trước mắt, bố trí 50 tỷ đồng từ nguồn dự phòng chung và nguồn dự phòng 10% của kế hoạch trung hạn 2016 - 2020. Đối với phần còn lại bố trí từ ngân sách năm nay và kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025.
Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải còn kiến nghị Chính phủ cho phép thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan (Thừa thiên Huế - Đà Nẵng) để hoàn vốn cho dự án hầm đường bộ Đèo Cả theo hợp đồng đã ký kết.
Trường hợp không thu phí trên cao tốc này thì cần có phương án góp vốn hỗ trợ của Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025 để hỗ trợ dự án. Nếu không thu phí trạm này, Nhà nước cần hỗ trợ thêm khoảng 2.350 tỷ đồng cho dự án.
Khúc mắc về việc thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan nảy sinh do thay đổi về chính sách. Trước đó, Chính phủ đã có chủ trương thu phí trên tuyến này để hoàn vốn cho dự án hầm Đèo Cả, song sau đó, Quốc hội quyết định không thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan do dự án được đầu tư bằng vốn ngân sách.
Hầm Đèo Cả dài hơn 4km nối Phú Yên và Khánh Hòa hoàn thành giữa năm 2017, đây là hầm dài thứ hai cả nước sau hầm Hải Vân. Dự án gồm 2 ống hầm song song, cách nhau 30m được thiết kế 2 lần xe theo tiêu chuẩn đường cao tốc với tốc độ 80km/h và có thể chịu đựng được động đất cấp 7. Khi đưa vào khai thác, hầm rút ngắn 40 phút so với đi trên Đèo Cả, giảm tai nạn giao thông trên đường bộ qua đèo
