Vang tiếng một thời
“Linh Đàm đã làm bừng tỉnh cả vùng cửa ngõ phía Nam Thủ đô Hà Nội vốn là một vùng ao hồ trũng ngập và thực sự là KĐT kiểu mẫu để nhân rộng tại các đô thị ở nhiều địa phương trên cả nước” – Những lời quảng cáo có cánh đã biến từng mét vuông nhà ở khu đô thị này trở thành đất vàng. Có thời hoàng kim, biệt thự ở Linh Đàm được bán với giá đắt đỏ hơn 100 triệu đồng/m2. Các căn hộ riêng lẻ cũng tới vài chục triệu đồng một mét vuông.
KĐT Linh Đàm với cổng chào gắn mác khu đô thị kiểu mẫu rất hoành tráng.
Những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, với điểm nhấn 70ha cây xanh và mặt hồ Linh Đàm thơ mộng trải dài bóng cây, mỗi căn hộ trong KĐT Linh Đàm trở thành niềm ao ước của hàng triệu hộ gia đình Thủ đô. Với lợi thế nổi trội về cảnh quan, 50% diện tích là mặt hồ cây xanh, Linh Đàm được coi là môi trường sống xanh mát, yên lành tốt nhất giữa Thủ đô ngột ngạt khói bụi lúc bấy giờ. Linh Đàm cũng ngay lập tức được trao “danh hiệu” khu đô thị kiểu mẫu vào năm 2009.
Những ngày đầu đón cư dân về sống, KĐT Linh Đàm thực hiện theo đúng quy hoạch, với các yếu tố đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, khai thác lợi thế về cảnh quan thiên nhiên như diện tích mặt nước hồ Linh Đàm, tạo ra những công viên với mật độ cây xanh 13m2/người.
Cây xanh và mặt hồ là hai điểm nhấn khiến giá nhà Linh Đàm cao ngất ngưởng.
Đây cũng là khu đô thị có mô hình chung cư cao tầng lắp đặt thang máy đầu tiên tại Hà Nội. KĐT hiện đại bậc nhất được xây dựng và quản lý thống nhất, tạo ra mô hình mới về nhà ở cao tầng giải quyết nhu cầu cho của người dân Thủ đô, tăng hiệu quả sử dụng đất đô thị, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Là dự án đô thị đầu tiên do HUD đầu tư và triển khai xây dựng tại Hà Nội, KĐT Linh Đàm từng được “chăm chút” từng li từng tí, từng gốc cây cho đến ghế đá ngồi nghỉ dưới tán cây đều được đầu tư cẩn thận. Dự án đã nhanh chóng được Hội Kiến trúc sư Việt Nam bình chọn danh hiệu Công trình kiến trúc tiêu biểu thời đổi mới, cũng được Bộ xây dựng công nhận là một trong hai KĐT kiểu mẫu đầu tiên của Việt Nam.
Cái mác nay còn đâu?
Cứ ngỡ KĐT Linh Đàm sẽ duy trì “phong độ”, đi lên thành một khu đô thị bền vững kiểu mẫu ở Việt Nam. Nhưng, nhu cầu nhà ở ngày càng tăng, chủ dự án ở Linh Đàm chạy theo lợi nhuận đã ngày càng nhân rộng nhà ở, bớt xén cây xanh. Với 3 khu riêng biệt: Khu nhà ở Bắc Linh Đàm, khu nhà ở bán đảo Linh Đàm và khu nhà ở bán đảo Linh Đàm mở rộng, lượng nhà chọc trời tại Linh Đàm bỗng trở nên dày đặc… Giờ đến Linh Đàm, chẳng ai còn nhận ra bóng dánh một KĐT hoành tráng bậc nhất Thủ đô những ngày đầu thế kỷ XXI.
Sự chất đống của nhà cao tầng đã khiến quy hoạch của KĐT Linh Đàm bị phá vỡ.
KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội quy hoạch đô thị Việt Nam từng thốt lên, sự vô trách nhiệm của những người có trách nhiệm đang phá vỡ không gian, kiến trúc, môi trường, chất lượng sống trong KĐT Linh Đàm. “KĐT kiểu mẫu phải là kiểu mẫu, kiểu mẫu từ giao thông, hạ tầng xã hội đến hạ tầng kỹ thuật. Rõ ràng theo cách làm hiện nay, mục tiêu xây dựng đô thị thân thiện với thiên nhiên, nghiêm ngặt những quy chuẩn đã bị méo mó. Sự cân bằng sinh thái thiên nhiên với nhân tạo rất quan trọng, khi đã mất thăng bằng rồi thì quy hoạch cũng mất” – ông Chính nói.
Quy hoạch KĐT Linh Đàm bị phá vỡ trước tiên bởi bê tông cốt thép. Vốn là niềm tự hào lớn nhất của cư dân KĐT Linh Đàm, diện tích mặt nước và không gian xanh đang trở thành điểm trừ nơi đây. Mặt hồ bị cải tạo đào xới, tỉ lệ cây xanh theo thống kê của các chuyên gia kiến trúc sư ở Hà Nội chỉ còn… 4m2/người, thấp hơn nhiều so với tiêu chí khu đô thị kiểu mẫu do Bộ Xây dựng đưa ra.
Khu đất ở trung tâm bán đảo Linh Đàm dự kiến xây văn phòng đã ồ ạt chuyển đổi thành nhà ở với các tòa chung cư VP3, VP5… Nhiều tòa nhà xây vượt tầng, lố nhố vượt lên hàng cây xanh, “chọc thủng” nền trời xanh, tạo nên một bức tranh hỗn độn toàn bê tông, gây cảm giác bức bối và ngột ngạt.
Rác vây quanh các tòa nhà HH giá rẻ khiến người dân bức bối.
Bản quy hoạch bài bản ban đầu đã bị lu mờ. Bên cạnh hồ điều hòa, các khu nhà ở giá rẻ dành cho người thu nhập thấp với ký hiệu HH1, HH2, HH3, HH4… cao ngất ngưởng 36-42 tầng – vượt cả quy hoạch khu vực khiến hồ Linh Đàm lọt thỏm giữa các “hộp diêm cao tầng”. Con phố Linh Đàm nổi tiếng với nhiều cây xanh nhưng tất cả các gốc cây đều có hàng quán án ngữ. Trẻ nhỏ chạy xe đạp trong KĐT cũng “thót tim” vì xe cộ đi qua, còi xe, khói xe phả ra ảnh hưởng nghiêm trọng không gian sống.
Tắc đường ở cửa ngõ vào Linh Đàm là nỗi kinh hoàng của cư dân.
Mỗi tòa nhà mới mọc lên khiến dân số tăng lên vài nghìn người. Không cần thống kê dân số, chỉ cần nhìn vào con đường Nguyễn Hữu Thọ - “lối thoát” chính của cư dân từ Linh Đàm ra đường Giải Phóng lúc nào cũng tắc nghẽn. Một KĐT rộng tới 200ha nhưng chỉ có một tuyến giao thông chính là đường Nguyễn Hữu Thọ. Mỗi ngày có hàng vạn lượt phương tiện từ Linh Đàm đổ ra và từ cửa ngõ phía Nam Thủ đô đi vào Nguyễn Hữu Thọ khiến “nút cổ chai” ách tắc trầm trọng.
Giờ tan tầm, dòng phương tiện đi từ Giải Phóng vào KĐT Linh Đàm phải đi tắt sang phố Đại Từ để về nhà.
