8 giờ tối thứ Bảy tuần thứ 2 của tháng 10, một khách sạn 4 sao tại Phú Quốc (Kiên Giang), quy mô gần 130 phòng chỉ có khoảng 15 ô cửa sổ sáng đèn. Ông Quang, quản lý khách sạn, ngao ngán cho biết: “Nếu tình hình không được cải thiện, cao điểm cuối năm có thể vẫn sẽ ảm đạm”.
Mây mù chưa tan
Theo ông Quang, kể từ sau Tết Nguyên đán 2023, lay lắt chờ khách là tình cảnh chung của đa phần khách sạn, resort, khu lưu trú ở Phú Quốc. Phân khúc càng cao cấp thì càng khó khăn, tỷ lệ lấp đầy thường chỉ đạt 25 - 30%, cá biệt có những khu đạt trên dưới 50% mùa cao điểm.
“Khách sạn chúng tôi có thời điểm lấp đầy chỉ khoảng 10%, ngay cả đợt cao điểm hè vừa qua, lượng khách cũng rất khiêm tốn. Trước đó, dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5, tỷ lệ đặt phòng cũng chỉ đạt 25%, con số thấp kỷ lục trong vòng nhiều năm qua, nếu không kể giai đoạn dịch bệnh”, ông Quang nói.
Không chỉ tại Phú Quốc, mây mù đang lan ra và bao trùm lên thị trường khách sạn ở hầu hết các tỉnh, thành khác. Điển hình như tại Đà Nẵng từng diễn ra làn sóng rao bán khách sạn vì thua lỗ. Thống kê cho thấy, lúc đỉnh điểm, có khoảng 150 khách sạn từ 1-5 sao được rao bán. Riêng trên đường Võ Nguyên Giáp có 12 khách sạn (từ 2-5 sao) được rao giá từ 35 tỷ đồng đến 1.100 tỷ đồng.
Đáng chú ý, giới chủ kinh doanh khách sạn tại Đà Nẵng hiện tại đang phải chịu “cú đấm bồi” từ việc tiền thuê đất tăng mạnh. Như một dự án tại phường Phước Mỹ, quận Sơn Trà phải nộp tiền thuê đất tăng từ 3 tỷ đồng/năm (giai đoạn 2015-2019) lên 28,45 tỷ đồng/năm (giai đoạn 2020-2024).
Tại Hà Nội và TP.HCM, tình trạng không quá bi thảm song công suất phòng hiện cũng chỉ đạt trên dưới 60%, thấp hơn rất nhiều so với mức trên 70% trước đại dịch Covid-19, theo ghi nhận của Savills.
Giới chuyên gia đánh giá tác động cộng hưởng của yếu tố cung cầu khiến hoạt động kinh doanh khách sạn tại Việt Nam chậm khôi phục so với các quốc gia trong khu vực. Trong 8 tháng đầu năm, thống kê của Savills Hotels chỉ ra công suất phòng trung bình của thị trường Việt Nam chỉ dao động ở mức 40%, trong khi đó Thái Lan, Philippines, Indonesia và Malaysia đã vượt mốc 50%, Singapore đạt 75%.
Chờ "mùa gặt" cuối năm
Với công suất hiện tại, thị trường Việt Nam vẫn thấp hơn mức trước đại dịch gần 20%. Quá trình khôi phục hoạt động kinh doanh cũng diễn ra không đồng đều. So với các điểm đến khác, Nha Trang - Cam Ranh và Phú Quốc gặp nhiều thách thức hơn trong việc cải thiện công suất phòng.
Tại Phú Quốc, công suất trung bình chỉ ở mức 30% và là một trong những thị trường kém hiệu suất nhất khu vực Đông Nam Á. Công suất khu vực Nha Trang - Cam Ranh cũng ở mức tương tự, tuy nhiên mức giá phòng bình quân thấp hơn 100 USD/đêm. Thị trường TP.HCM và Hà Nội, tuy vẫn còn thấp hơn mức trước đại dịch, nhưng khôi phục tốt hơn các thị trường ven biển và đạt tỷ lệ lấp đầy 60%.
Anh Phạm Trung Tuyến, một nhà đầu tư cá nhân dày dạn kinh nghiệm, cho biết 100% bạn bè của anh làm trong lĩnh vực khách sạn, resort, khu nghỉ dưỡng đều đang than khó. Một phần vì dư chấn từ đại dịch Covid-19, sau đó là kinh tế khó khăn, người dân cắt giảm chi tiêu. Cùng với đó là lượng khách từ Trung Quốc và Nga sụt giảm do những biến động, xung đột về chính trị.
“Có bạn tôi trong ngành khách sạn phải đi vay nóng ngoài xã hội, chịu lãi hàng ngày để cầm cự. Vì không có khách thì không có nguồn thu, trong khi lãi vay ngân hàng thì không ngừng lại”, anh Tuyến tiết lộ.
Trong bối cảnh mây mù chưa tan, giới chủ khách sạn đang nín thở chờ “mùa gặt” cuối năm, nguồn khách nội địa được đánh giá vẫn là động lực chính hỗ trợ hoạt động du lịch tại Việt Nam. Đến hết tháng 9, đối với khách nội địa, hiện lượng khách đã đạt khoảng 93,5% mục tiêu đặt ra của cả năm. Từ nay đến cuối năm dự kiến du lịch nội địa cũng sẽ đạt và vượt mục tiêu đề ra là 102 triệu lượt khách.
Tính chung 9 tháng năm 2023, khách quốc tế đến nước ta ước đạt 8,9 triệu lượt người, gấp 4,7 lần cùng kỳ năm trước. Điều này được kỳ vọng là động lực tăng trưởng của ngành khách sạn trong ngắn và trung hạn. Theo giới kinh doanh khách sạn, về lâu dài, khách quốc tế chính là nguồn để duy trì công suất phòng trong giai đoạn thấp điểm của khách trong nước.
Một tín hiệu “thắp” lên hy vọng khách quốc tế sẽ tăng trưởng trở lại đó là chính sách nới lỏng thị thực (visa) triển khai từ 15/8/2023 của Việt Nam. Chính sách này cho phép công dân một số nước khi nhập cảnh vào Việt Nam được miễn visa từ 15 ngày lên đến 45 ngày và nâng hạn visa điện tử (e-visa) từ 30 ngày lên 90 ngày, có giá trị nhập cảnh nhiều lần.
Cùng với kích cầu du lịch, nhiều doanh nghiệp kinh doanh khách sạn, bất động sản nghỉ dưỡng đang kiến nghị các địa phương cân nhắc giảm tiền thuê đất trong bối cảnh kinh doanh khó khăn. “Giảm tiền thuê đất là sự điều chỉnh về mức hợp lý, không phải chỉ vì quyền lợi doanh nghiệp mà còn vì hàng nghìn lao động trong lĩnh vực lưu trú, du lịch”, lãnh đạo một doanh nghiệp nói.
Ngoài ra, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các khách sạn cũng cần liên tục làm mới mình để thuyết phục du khách "móc hầu bao". Khi miếng bánh thị phần thu hẹp lại, nếu các chủ đầu tư không có những chiến lược tốt, sự thích nghi kịp thời thì rất có thể bị đào thải.
