Kinh tế tư nhân: Tư duy mới, động lực mới

Vượt ra khỏi giới hạn của tư duy cũ

Trước đây, khu vực kinh tế nhà nước thường được coi là "giữ vai trò chủ đạo", trong khi khu vực tư nhân chỉ được xác định là "bổ sung" cho nền kinh tế quốc dân. Doanh nghiệp FDI, dù đóng góp lớn, vẫn chủ yếu được nhìn nhận như một nguồn lực bên ngoài, chưa thực sự được xem là bộ phận nội sinh của nền kinh tế. Tư duy này đã dẫn đến nhiều hệ quả: chính sách thiếu đồng bộ, sự kết nối giữa doanh nghiệp FDI và khu vực tư nhân trong nước còn yếu, và quan trọng nhất là chưa khai phóng trọn vẹn tiềm năng phát triển.

Tuy nhiên, thực tiễn đang thay đổi mạnh mẽ. Đến cuối năm 2024, khu vực kinh tế tư nhân trong nước đã đóng góp khoảng 51% GDP, trên 30% tổng thu ngân sách nhà nước và tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm 82% lực lượng lao động của nền kinh tế. Bên cạnh đó, khu vực FDI với hơn 22.000 doanh nghiệp đang hoạt động - hiện chiếm trên 72% kim ngạch xuất khẩu và tiếp tục là nguồn cung vốn, công nghệ và thị trường quan trọng. Tính chung, khu vực tư nhân hiện chiếm 56% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, cao hơn cả khu vực nhà nước và khu vực FDI xét riêng lẻ.

Tư duy mới: Kinh tế tư nhân là động lực hàng đầu

Việc Đảng ta xác định khu vực kinh tế tư nhân gồm cả trong nước và FDI - là một động lực quan trọng nhất không chỉ là sự thừa nhận vai trò thực tiễn, mà còn là lời khẳng định cho một định hướng chiến lược dài hạn. Trong nền kinh tế toàn cầu, điều quan trọng không phải là quốc tịch của doanh nghiệp, mà là giá trị gia tăng, việc làm và thu nhập mà doanh nghiệp đó tạo ra cho người dân, cho đất nước.

Thay vì nhìn khu vực FDI như một lực lượng bên ngoài, tầm nhìn mới cho phép chúng ta coi đây là một cấu phần chiến lược, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và kết nối chuỗi giá trị toàn cầu. Sự thay đổi này mang lại cơ hội rất lớn cho việc kết nối nội lực và ngoại lực trong một hệ sinh thái kinh tế thống nhất, hiệu quả và bền vững.

Bốn trụ cột để hiện thực hóa tầm nhìn mới

Phản ứng chính sách để hiện thực hóa tầm nhìn của Đảng cần được xây dựng trên 4 trụ cột.

1. Thể chế minh bạch và cạnh tranh bình đẳng

Để khơi thông động lực tư nhân, điều đầu tiên cần làm là xóa bỏ mọi rào cản pháp lý và tư duy phân biệt giữa các loại hình doanh nghiệp. Theo báo cáo PCI 2023, gần 60% doanh nghiệp trong nước cho rằng "thiếu bình đẳng trong tiếp cận tài nguyên, thông tin và chính sách" là rào cản lớn nhất. Một thể chế công bằng, ổn định và có khả năng bảo vệ quyền tài sản chính là nền tảng cho sự lớn mạnh của khu vực tư nhân.

2. Phát triển đồng bộ tư nhân trong nước và FDI

Việt Nam hiện có khoảng 22.000 doanh nghiệp FDI đang hoạt động, chủ yếu trong các ngành công nghiệp chế biến chế tạo, điện tử và dệt may. Tuy nhiên, tỷ lệ nội địa hóa thấp (dưới 30% trong nhiều ngành) cho thấy mối liên kết giữa FDI và doanh nghiệp nội vẫn còn rời rạc. Chính sách mới cần hướng tới tăng cường kết nối, thúc đẩy các cụm liên kết ngành và khuyến khích chuyển giao công nghệ, nhân lực giữa hai khu vực.

3. Tăng cường hợp tác và lan tỏa giá trị

Khu vực FDI có thể trở thành "bệ phóng" cho doanh nghiệp Việt nếu được tích hợp tốt vào chiến lược phát triển. Các chương trình như Samsung tìm kiếm nhà cung cấp Việt Nam hay các trung tâm đổi mới sáng tạo liên doanh có thể là mô hình nhân rộng. Một hệ sinh thái mà tư nhân trong nước và FDI cùng chia sẻ cơ hội và trách nhiệm phát triển sẽ tạo ra sức bật lớn cho nền kinh tế.

4. Nhà nước kiến tạo thay vì kiểm soát

Tư duy điều hành cần chuyển từ "quản lý - kiểm soát" sang "kiến tạo - phục vụ". Nhà nước không đứng ngoài thị trường, nhưng cũng không nên can thiệp hành chính quá sâu vào vận hành của doanh nghiệp. Sự bảo đảm về pháp lý, cơ chế đối thoại chính sách và hỗ trợ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo chính là cách Nhà nước đồng hành cùng tư nhân trên hành trình phát triển.

Tầm nhìn mới về kinh tế tư nhân không chỉ là sự điều chỉnh chiến lược, mà còn là sự khai phóng nội lực dân tộc trong một thế giới cạnh tranh và biến động.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội

Động lực phát triển trong kỷ nguyên mới

Tầm nhìn mới về kinh tế tư nhân không chỉ là sự điều chỉnh chiến lược, mà còn là sự khai phóng nội lực dân tộc trong một thế giới cạnh tranh và biến động. Một nền kinh tế với doanh nghiệp tư nhân trong nước lớn mạnh, doanh nghiệp FDI gắn kết và đồng hành, cùng một Nhà nước kiến tạo hiện đại, chính là công thức cho khát vọng phát triển đến năm 2045 - thời điểm Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao.

Nếu trước đây, khu vực tư nhân được "khuyến khích" thì nay, họ cần được "bảo vệ, đồng hành và nâng đỡ". Nếu trước đây FDI chỉ là "nguồn lực bổ sung", thì nay họ là một phần không thể thiếu của chiến lược phát triển quốc gia. Đó chính là sự chuyển động mang tính cách mạng trong tư duy phát triển.

Nhận đúng động lực - Khơi thông tương lai

Không có sự phát triển bền vững nào mà thiếu đi động lực. Và không có động lực nào mạnh mẽ hơn động lực từ tư nhân - nơi chứa đựng năng lượng đổi mới, khát vọng vươn lên và tinh thần vượt khó của người dân Việt Nam. Trong kỷ nguyên mới, khi toàn cầu đang bước vào cuộc đua của sáng tạo và hiệu quả, việc nhận diện đúng động lực phát triển chính là chìa khóa để Việt Nam bứt phá và vươn mình.

Kinh tế tư nhân - trong nước và có vốn đầu tư nước ngoài - chính là động lực quan trọng nhất để mở ra tương lai thịnh vượng cho dân tộc./.