LTS: Năm 2016, Tỉnh ủy Quảng Nam quyết định thoái vốn tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam. Sau đó, nhận thấy việc thoái vốn tại một doanh nghiệp giữ vai trò quan trọng đối với sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương là không phù hợp, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam đã xem xét và thống nhất phương án khôi phục lại số cổ phần đã thoái vốn tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam.
Trong khi đó, Kết luận số 36-KL/TW ngày 23/6/2022 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, mục tiêu tổng quát là bảo đảm số lượng, chất lượng nước phục vụ dân sinh trong mọi tình huống; đáp ứng nhu cầu sử dụng nước cho sản xuất, kinh doanh của các ngành, lĩnh vực, đặc biệt là các ngành kinh tế quan trọng, thiết yếu; mọi người dân, mọi đối tượng được tiếp cận, sử dụng nước công bằng, hợp lý,…
Vì vậy, việc cấp thiết hiện nay là khôi phục vốn Nhà nước sở hữu tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam.
Thoái vốn sở hữu trên 100 tỷ đồng
Theo đó, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã thống nhất chủ trương chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu phần vốn Nhà nước tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam và dần dần thoái vốn để có kinh phí đầu tư vào những dự án quan trọng của tỉnh. Tỉnh ủy Quảng Nam đã chào bán hơn 11 triệu cổ phiếu (toàn bộ 51% cổ phần) với mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Trong đó, bán đấu giá công khai hơn 3,3 triệu cổ phiếu (tương đương 30%), bán cho người lao động và cổ đông tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam hơn 7,7 triệu cổ phiếu (70%), tổng giá trị theo mệnh giá là hơn 110 tỷ đồng. Từ năm 2017, Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam chuyển sang hoạt động theo loại hình doanh nghiệp công ty cổ phần, không có vốn Nhà nước.
Đến nay, doanh nghiệp này có vốn điều lệ là 289 tỷ đồng, gồm 28.900.000 cổ phần với mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần, do ông Ngô Đức Trung làm Tổng Giám đốc. Tại Đại hội đồng Cổ đông thường niên năm 2023, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2022 của công ty cho thấy tổng doanh thu đạt 236 tỷ đồng, gồm doanh thu về cung cấp nước sạch và các dịch vụ khác về lĩnh vực nước sạch đạt 189 tỷ đồng, doanh thu khác đạt 47 tỷ đồng. So với năm 2021, tổng doanh thu giảm 2,7%, lợi nhuận giảm 19% so với cùng kỳ.
Trước sự sụt giảm về doanh thu cũng như lợi nhuận trong năm 2022, công ty vẫn đặt mục tiêu mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng các hạng mục công trình quy mô như nghiên cứu khảo sát lập dự án đầu tư xây dựng mở rộng Nhà máy nước Trảng Nhật lên 50.000m3/ngày đêm, giai đoạn 2025 – 2023 và tuyến ống truyền tải cấp bổ sung cho TP. Hội An từ 10.000m3 đến 12.000m3/ngày đêm với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 28 triệu USD.
Trước mắt, khảo sát lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật thi công tuyến ống tăng áp từ Gò Kéo về Nhà máy nước Hội An đủ để phòng chống nhiễm mặn, hoàn thành thủ tục đầu tư trong năm 2023. Đối với Nhà máy nước Tam Kỳ, công ty đề ra kế hoạch tập trung đầu tư hệ thống bơm nước thô đủ để sản xuất nước sạch đáp ứng nhu cầu khách hàng sử dụng,…
Trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam tiếp tục đầu tư hạ tầng dự án Khu đô thị số 9 (dự án mà Công ty đã thực hiện 20 năm nhưng chưa hoàn thành) và Khu đô thị số 9 mở rộng, trong đó chủ yếu tập trung vào việc thực hiện các thủ tục trình phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 và trình thủ tục gia hạn tiến độ đầu tư hai dự án kể trên.
Đặc biệt, tham vọng “lấn sâu” vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản được thể hiện bởi việc đầu tư công trình khách sạn Wafaifo Resort Hội An (tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 290 tỷ đồng), phấn đấu trong năm 2023 sẽ hoàn thành cơ bản phần thô của 3/5 toà nhà, hoàn thiện từ 50 – 80% các hạng mục nội thất của toà B và C,… Theo báo cáo, trong năm 2022, giá trị đầu tư trong năm 2022 của dự án này đạt khoảng 40 tỷ đồng.
Theo Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg ngày 2/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về Tiêu chí phân loại doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước thực hiện chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn giai đoạn 2021 – 2025, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác, sản xuất, cung cấp nước sạch và thoát nước đô thị, nông thôn thuộc nhóm những doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi sở hữu, thoái vốn, Nhà nước nắm giữ trên 50% đến dưới 65% vốn điều lệ.
Tuy tham vọng lớn, nhưng hiện nay Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam cho thấy không thể cân đối được nguồn tài chính để trả nợ nguồn ngân sách Nhà nước tại các dự án nước sạch mà công ty đã tiếp nhận, khai thác kinh doanh.
Cụ thể, ngày 22/6/2023, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Công văn đề nghị Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam khẩn trương phối hợp với Sở Tài chính để thực hiện hoàn trả vốn cho ngân sách Nhà nước đối với các dự án nước sạch mà công ty tiếp nhận, khai thác kinh doanh theo quy định.
Được biết, trong cơ cấu giá nước được UBND tỉnh phê duyệt và Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam thực hiện thu có tính chi phí khấu hao tài sản để tạo nguồn cho công ty hoàn trả nợ ngân sách Nhà nước đối ứng của các dự án nước sạch.
Tuy nhiên, trong báo cáo gửi Sở Tài chính, Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam cho rằng các nguồn thu của công ty không đủ đề bù đắp các chi phí nên không tích luỹ được để trả nợ theo cam kết. Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam đề nghị Sở Tài chính gia hạn thời gian trả nợ các khoản nợ phải trả trong năm 2022 và 2023 được trả vào quý IV/2023.
Thoái vốn rồi quyết… phục hồi
Ngày 14/9/2022, Tỉnh uỷ Quảng Nam có Thông báo số 415-TB/TU Kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chủ trương thành lập Tổ tư vấn và thuê chuyên gia tư vấn để đánh giá, đề xuất phương án phục hồi lại cổ phần vốn Nhà nước tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam.
Thông báo nêu rõ, với quan điểm chủ trương “tự soi, tự sửa”, Ban Thường vụ Tỉnh ủy thống nhất chủ trương phục hồi lại cổ phần vốn Nhà nước đã thoái vốn trước đây tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam để đảm bảo tỷ lệ vốn do Nhà nước nắm giữ trên 50% đến dưới 65% theo quy định.
Đến ngày 24/10/2022, Tỉnh ủy Quảng Nam thành lập Tổ tư vấn khôi phục lại cổ phần vốn Nhà nước đã thoái vốn tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam. Tổ tư vấn do ông Nguyễn Hồng Quang, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng.
Mới đây nhất, trong cuộc họp giao ban giữa Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh đã thống nhất trình Ban cán sự Đảng UBND tỉnh xem xét, cho ý kiến đối với dự thảo Báo cáo nội dung liên quan đến việc khôi phục lại cổ phần vốn Nhà nước đã thoái vốn tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam theo đề nghị của Tổ tư vấn, trong đó làm rõ thêm hiệu quả sản xuất kinh doanh sau khi khôi phục.
Thực tế, từ năm 2020, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh đã đề nghị Văn phòng Tỉnh ủy rà soát lại quy trình, thủ tục thoái vốn tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam, phối hợp với Sở Tài chính đề xuất UBND tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy phương án đảm bảo Nhà nước có thể chi phối hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam nhằm đảm bảo an toàn, an ninh trong việc cung cấp nước sạch trên địa bàn tỉnh.
Vấn đề Nhà nước mất kiểm soát, mất quyền chi phối hoạt động của một doanh nghiệp nắm giữ việc sản xuất, kinh doanh nước sạch ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển ổn định của đời sống người dân và phát triển sản xuất, đặc biệt là đảm bảo an ninh nguồn nước. Tháng 5/2023, sự việc hy hữu xảy ra khi Xí nghiệp nước sạch Tam Kỳ (trực thuộc Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam), tiến hành điều chỉnh giảm lưu lượng và áp lực nước khiến cuộc sống của người dân tại TP. Tam Kỳ bị đảo lộn.
Đáng chú ý là việc giảm lưu lượng và áp lực nước kể trên đã không có bất kỳ thông báo nào để người dân có sự chuẩn bị. Đến khi người dân phản ánh thì mới có thông báo từ xí nghiệp cấp nước… Từ thực tế này mới thấy chủ trương thoái vốn Nhà nước sở hữu tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Quảng Nam như “tự lấy đá ghè chân”!
