Nhiều người lo ngại các ngân hàng đang gặp áp lực về thanh khoản, các chuyên gia cho rằng diễn biến này có thể chỉ là trong ngắn hạn.
Lãi suất liên ngân hàng tăng vọt
Lãi suất trên thị trường liên ngân hàng bất ngờ tăng mạnh cuối tháng 4/2021. Từ vùng 0,25%/năm hồi đầu tháng 4, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã vọt lên 1,2%/năm vào cuối tháng 4, tăng gấp 5 lần và đây cũng là mức lãi suất cao nhất năm qua. Lãi suất bình quân kỳ hạn 1 tuần cũng tăng mạnh từ 0,46% lên đến 1,46%/năm, lãi suất kỳ hạn 1 tháng tăng từ 0,63% lên 1,5%/năm trong tháng 4. Lãi suất bình quân kỳ hạn 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng tăng 0,1-0,2 điểm %.
Lãi suất liên ngân hàng là lãi suất vay mượn giữa các ngân hàng khi xảy ra tình trạng thiếu vốn. Khi ngân hàng thiếu vốn, tỷ lệ dự trữ xuống dưới mức quy định, ngân hàng đó cần phải đi vay để bù đắp khoản thiếu hụt này. Số vốn thiếu hụt thường rất lớn, không thể huy động trong thời gian ngắn từ phía người dân nên hầu hết các ngân hàng sẽ nghĩ đến phương án đi vay từ những ngân hàng lớn khác.
Trước những diễn biến này, không ít người lo ngại thanh khoản của hệ thống ngân hàng đang chịu nhiều áp lực và xu hướng này có thể lan sang thị trường 1 (người dân) khiến lãi suất huy động tăng trở lại. Số liệu tăng trưởng tín dụng đến giữa tháng 4 là 3,34%. Trước đó, cuối tháng 3/2021, tăng trưởng tín dụng đạt 2,93%, với trên 9,46 triệu tỷ đồng.
Vì thế lãi suất tăng có thể là do cầu tín dụng đang bứt tốc. Nếu tăng trưởng huy động vốn không theo kịp tăng trưởng tín dụng sẽ làm hệ thống thanh khoản giảm dần, các ngân hàng sẽ phải cạnh tranh huy động vốn.
Có thể chỉ là ngắn hạn
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng đây chỉ là đợt tăng có tính chất thời điểm, do nhu cầu thanh khoản các Ngân hàng gia tăng trong kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5. Dự báo mặt bằng lãi suất vẫn sẽ giữ ổn định ở mức thấp trong quý II/2021 do bối cảnh dịch bệnh phức tạp trở lại như hiện nay, cầu tín dụng có thể bị ảnh hưởng và NHNN sẽ hạ lãi suất thấp để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
NHNN cũng đang có chính sách, giải pháp hạn chế và kiểm soát tín dụng rót vào các lĩnh vực rủi ro như bất động sản hay chứng khoán, do đó có thể kiềm chế lại tốc độ tăng trưởng tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước chào thầu trên thị trường mở trong tháng 4/2021, nhưng không có ngân hàng nào đặt thầu. Các ngân hàng vay lẫn nhau trên thị trường mà chưa cần đến sự hỗ trợ của NHNN. Có thể thấy, các ngân hàng vẫn khá tự tin về thanh khoản trên hệ thống.
Từ đầu quí 3, khả năng sẽ có một lượng lớn tiền đồng được bơm ra từ những hợp đồng bán ngoại tệ kỳ hạn sáu tháng mà các ngân hàng thương mại đã ký kết với NHNN hồi đầu năm nay. Theo đó có thể giúp thanh khoản tiền đồng của hệ thống tiếp tục dồi dào.
Ngoài ra, lạm phát vẫn đang được kiểm soát ở mức thấp, với chỉ số giá tiêu dùng tháng 4 vừa qua tiếp tục ghi nhận tháng thứ 2 liên tiếp giảm. Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, CPI tháng 4/2021 giảm 0,04% so với tháng trước, CPI bình quân 4 tháng đầu năm 2021 chỉ tăng 0,89%, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016. Lạm phát bình quân 4 tháng đầu năm chỉ tăng 0,74% so với cùng kỳ năm 2020, cũng là mức thấp nhất trong 5 năm trở lại đây.
Mới đây phía Mỹ đã chính thức gỡ nhãn thao túng tiền tệ cho phía Việt Nam, nên việc can thiệp trên thị trường ngoại hối giao ngay có lẽ không còn phải chịu quá nhiều áp lực, theo đó nhà điều hành có thể sử dụng trở lại chính sách mua ngoại tệ giao ngay song song với chính sách mua kỳ hạn.
