Lo "phình" nợ công nếu giao ACV làm sân bay Long Thành

Chiều 24/10, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đọc tờ trình của Chính phủ báo cáo nghiên cứu khả thi dự án xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn một.

Theo tờ trình, giai đoạn 1 sân bay Long Thành sẽ gồm một đường cất hạ cánh; một nhà ga hành khách công suất 25 triệu khách, nhà ga hàng hóa 1,2 triệu tấn hàng hóa mỗi năm và các hạng mục phụ trợ khác.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Chính phủ đề xuất Quốc hội thông qua nghị quyết giao Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (AVC) đầu tư các hạng mục chính giai đoạn 1, gồm công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước, công trình thiết yếu của cảng hàng không... với tổng mức đầu tư 4,8 tỷ USD (khoảng 111.000 tỷ đồng). Còn các công trình phục vụ quản lý bay được đề nghị giao cho Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp.

Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội điều chỉnh diện tích đất xây sân bay giai đoạn 1 thêm 645 ha, từ 1.165 lên 1.810 ha; điều chỉnh 1.050 ha đất quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất dùng chung quốc phòng và dân dụng. Cùng đó, bổ sung hai tuyến đường bộ vào dự án sân bay Long Thành.

Thẩm tra sau đó, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế cho rằng, nhiều hạng mục đầu tư của dự án mới dừng lại ở thiết kế sơ bộ nên có thể tăng tổng mức đầu tư khi làm chi tiết. Vì thế, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ tính toán đầy đủ, chính xác các hạng mục đầu tư, tránh gây biến động lớn về tổng mức đầu tư và thuận lợi cho thanh, quyết toán dự án sau này.

Uỷ ban Kinh tế cũng nhận xét, báo cáo của Chính phủ chưa có đánh giá tác động cụ thể đến nợ công nếu vay ODA, mà mới tập trung vào phương án sử dụng vốn doanh nghiệp Nhà nước để làm dự án này.

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh phân tích, trong gần 4,2 tỷ USD vốn của ACV rót vào dự án, dự kiến doanh nghiệp này phải vay gần 2,63 tỷ USD. Theo Luật Quản lý nợ công, dự án này thuộc đối tượng được Chính phủ bảo lãnh. 

"Nếu vậy thì khoản vay này sẽ được tính vào nợ công", ông Thanh nói, và đề nghị Chính phủ báo cáo thêm về khả năng cấp bảo lãnh với khoản vay của ACV để có cơ sở đánh giá đầy đủ phương án huy động vốn với nợ công.

Mặt khác, ACV là doanh nghiệp do nhà nước chi phối, nên dù huy động vốn dưới hình thức nào thì Nhà nước vẫn có trách nhiệm trong việc xử lý khi có rủi ro đối với phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Do đó, ngay cả khi Chính phủ không cấp bảo lãnh đối với khoản vay này thì cũng cần có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan có thẩm quyền đối với hoạt động vay, sử dụng vốn vay của ACV.

ACV hiện thực hiện đầu tư mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất và một số sân bay khác, nên "cần cân nhắc khả năng huy động vốn của doanh nghiệp này.

Với các hạng mục do VATM làm chủ đầu tư, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ năng lực tài chính của doanh nghiệp. "Trong trường hợp sử dụng vốn của ACV và VATM, cần có ý kiến của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước về việc bố trí vốn của doanh nghiệp để thực hiện dự án", ông Thanh chốt lại.

Trước kiến nghị giao ACV trực tiếp đầu tư các hạng mục quan trọng giai đoạn 1 của dự án sân bay Long Thành, các ý kiến góp ý của Uỷ ban Kinh tế tỏ ra băn khoăn về khả năng huy động vốn của doanh nghiệp và tác động làm tăng nợ công khi Chính phủ phải bảo lãnh cho khoản vay này.

Theo quy định về đấu thầu, việc chọn nhà đầu tư dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng. Song đây là dự án công trình quan trọng quốc gia, liên quan tới quốc phòng, an ninh nên "việc chọn nhà đầu từ phải hết sức thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý". "Trường hợp chỉ định nhà đầu tư Chính phủ cần đánh giá tác động tới cam kết của Việt Nam trongc ác điều ước quốc tế liên quan", ông Thanh nêu.