Đây là nhận định của Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - Ông Phạm Tấn Công tại “Diễn đàn phát triển bền vững thị trường bất động sản” được tổ chức mới đây.
Những khó khăn còn vướng mắc
Kể từ đầu năm 2023 đến nay, Chính phủ không ngừng quan tâm và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thị trường phục hồi, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Nhưng thị trường BĐS vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức.
“Doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh BĐS hiện nay gặp nhiều thách thức và phải thay đổi phương án kinh doanh, quản lý như tái cơ cấu nợ, tái cơ cấu hoạt động kinh doanh, thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản bộ máy, cắt giảm lao động. Không ít doanh nghiệp dừng triển khai dự án mới, dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn, có doanh nghiệp giảm tới 50% lượng lao động nhằm ứng phó với điều kiện khó khăn hiện tại” - Vị chuyên gia nhìn nhận.
Đồng thời, hệ thống chính sách liên quan tới lĩnh vực đất đai còn tồn tại nhiều hạn chế, nhất là sau gần 10 năm áp dụng Luật đất đai 2013 cho thấy những bất cập khi chưa theo kịp hoặc chưa đủ để chi phối các tình huống mới của thị trường địa ốc.
Bên cạnh đó, Luật này có phạm vi điều chỉnh quan hệ sở hữu đất đai, sử dụng đất. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức thực hiện những luật liên quan đến BĐS lại gặp mâu thuẫn, chồng chéo. Các mâu thuẫn này gây khó khăn cho việc tổ chức thực hiện, giảm hiệu lực và hiệu quả của các quy định pháp luật. Điều này khiến việc khai thác nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội chưa thực sự hiệu quả.
Dưới góc nhìn doanh nghiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam - Ông Nguyễn Quốc Hiệp chỉ ra, thị trường BĐS trầm lắng do nhiều nguyên nhân nhưng 70% trong đó liên quan tới vướng mắc pháp lý, cụ thể là sự chồng chéo giữa các văn bản quy phạm pháp luật.
Ông Hiệp cho hay: “Riêng lĩnh vực BĐS đã có 12 luật tác động, nếu kể tới những luật liên quan thì con số này lên tới 20 luật. Vấn đề chồng chéo trong quản lý không thể tránh khỏi. Đề nghị Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiến nghị với Quốc hội tháo gỡ bất cập này”.
Theo Đại diện Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, có 4 vấn đề lớn mà các dự án BĐS đang gặp phải, là: Giải phóng mặt bằng, quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất và thủ tục hành chính quá phức tạp. Tháo gỡ được các vướng mắc này mới có thể giúp các dự án thuận lợi triển khai thực hiện.
Sớm ngày khơi thông “điểm nghẽn”
TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính – Tiền tệ Quốc gia nhận định, thị trường BĐS có thể còn khó khăn cho tới quý II, quý III/2024. Để phục hồi thị trường này, Chính phủ đã rất quyết liệt tháo gỡ với các Tổ công tác về tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS với sự tham gia của các doanh nghiệp. Đây là những nỗ lực chưa từng có, nhưng kết quả lại chưa cao.
“Chúng ta chưa vào “tâm bão”, chúng ta chưa đẩy được cung của nguồn nhà ở giá rẻ thì chưa giải quyết được vấn đề. Làm thế nào để các doanh nghiệp đi vào nhà ở giá rẻ được “tự do”. Cần thiết Chính phủ quy định khung giá cho nhà ở giá rẻ như Trung Quốc, tránh làm các nhà đầu tư nhà ở giá rẻ nản lòng. Chúng ta vẫn chưa tạo được mặt bằng giá nhà ở thì chưa giải quyết được khủng hoảng thị trường” - Vị chuyên gia nhấn mạnh.
Đồng tình với quan điểm này, ông Trần Đình Thiên - Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng cho biết, giải pháp căn cơ nhất là Bộ Tài Chính, chính sách tài khóa được điều tiết giảm gánh nặng cho hệ thống ngân hàng. Để đảm bảo cho ngân hàng thì cần có quỹ bảo lãnh. “Chưa bao giờ Chính phủ ban hành nhiều chính sách khuyến khích thị trường BĐS như hiện nay, nhưng vẫn giúp doanh nghiệp cảm thấy yên tâm khi thực hiện chính sách mới” - Ông Thiên bày tỏ.
Nhìn nhận dưới góc độ quản lý Nhà nước, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Hoàng Hải cho hay, để thị trường phục hồi và phát triển tốt hơn trong thời gian tới, các Bộ, ban ngành và địa phương phải tập trung rà soát, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục nhằm hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư, chọn chủ đầu tư thực hiện dự án BĐS, dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội theo quy định pháp luật về đất đai, pháp luật nhà ở, pháp luật về đầu tư để tăng thêm nguồn cung cho thị trường, thúc đẩy thị trường BĐS trên địa bàn phát triển. Tập trung vào việc gỡ khó, thúc đẩy phát triển thị trường BĐS cả cho người bán và người mua…
Đồng thời tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho việc phát triển NOXH, nhà ở công nhân. Nghiêm túc thực hiện quy định về việc dành 20% quỹ đất ở trong dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để phát triển NOXH theo quy định pháp luật.
Công khai, minh bạch thông tin quy hoạch xây dựng, danh mục, tiến độ triển khai những dự án phát triển cơ sở hạ tầng, những dự án BĐS, nhất là các dự án lớn và hoạt động M&A. Theo dõi, nắm bắt thông tin, diễn biến trên thị trường và kịp thời thực hiện các biện pháp xử lý nhằm bình ổn thị trường, không để xảy ra tình trạng sốt giá hay bong bóng BĐS trên địa bàn.
