Bộ trưởng Bộ Tài chính vừa ký quyết định phê duyệt chương trình hành động triển khai thực hiện chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030. Bộ Tài chính lên kế hoạch trong năm 2023 sẽ trình Quốc hội xem xét và năm 2024 ban hành Luật thuế liên quan đến tài sản.
Về nội dung cải cách chính sách thuế đối với các loại thuế liên quan đến tài sản bao gồm cả thuế sử dụng đất nông nghiệp và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2025. Tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện chính sách thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và thuế sử dụng đất nông nghiệp.
Bên cạnh đó, nhằm khuyến khích sử dụng nhà, đất có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ nhà đất đảm bảo động viên nguồn thu hợp lý, ổn định cho ngân sách nhà nước, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam và thông lệ quốc tế, Bộ cũng nghiên cứu hoàn thiện theo hướng tăng mức điều tiết đối với đất và bổ sung thu thuế đối với nhà.
Như đã thông tin, tháng 4/2018, Bộ Tài chính từng đưa ra đề nghị xây dựng Luật Thuế tài sản, trong đó có đề xuất liên quan đến đánh thuế với nhà, đất ở. Theo đó, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án về ngưỡng đánh thuế đối với nhà là trên 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỷ đồng. Mức thuế suất là 0,3% hoặc 0,4%.
Tuy nhiên, nội dung này đưa ra bị dư luận không đồng tình vì ngưỡng tính thuế đối với nhà là quá thấp. Nếu mức này áp dụng sẽ ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người dân.
Đến tháng 3/2022, Bộ Tài chính lấy ý kiến về các chính sách thu thuế bất động sản, bao gồm việc đánh thuế nhà và tài sản nhằm xây dựng đề cương báo cáo rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi theo chỉ đạo của Chính phủ. Dù sau đó khi gặp nhiều ý kiến tranh cãi, Bộ này đã bác bỏ thông tin chưa có bất kỳ chủ trương nào về việc xây dựng một luật riêng về đánh thuế tài sản.
Trao đổi riêng với PV, GS. Đặng Hùng Võ - Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết tại các quốc gia công nghiệp, họ đều sử dụng công cụ duy nhất là thuế bất động sản để điều chỉnh thị trường, không có giải pháp nào khác. Đánh thuế nặng vào những trường hợp đầu cơ nhà đất và miễn giảm thuế cho người có nhà đất đủ dùng.
GS. Đặng Hùng Võ cho biết, Nghị quyết số 18-NQ/TW năm 2022 đã nhấn mạnh nhiệm vụ ban hành sắc thuế bất động sản với nội dung cụ thể hơn, chủ yếu bao gồm: Rà soát và xây dựng chính sách, pháp luật về thuế sử dụng đất theo thông lệ quốc tế, phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam và tạo lộ trình hợp lý; đánh thuế cao vào người có nhiều đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm đưa đất vào sử dụng, bỏ đất hoang; ưu đãi thuế đối với lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư, hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người có công với cách mạng và người dân tại các địa phương thực hiện nhiệm vụ an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ rừng tự nhiên.
Nội dung nêu trên đã giải quyết được vướng mắc thứ nhất đã nói trên - ban hành sắc thuế bất động sản không có nghĩa là tăng thuế mà là xác định mức thuế cao với giới đầu cơ và mức thuế thấp với đa số người lao động có nhà đất đủ dùng. Vướng mắc thứ 2 sẽ khó vượt qua hơn, cần kết hợp với việc hoàn thiện Luật phòng chống tham nhũng, Bộ luật Dân sự và nhiều luật khác có liên quan.
"Cốt lõi của vấn đề là dẹp bỏ tư duy về bảo vệ quyền riêng tư về tài sản, thay bằng tư duy minh bạch tài sản, bắt buộc giải trình nguồn gốc tài sản, cách duy nhất để loại bỏ tham nhũng. Quãng đường khó khăn còn dài và cần tới quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước và cả dân tộc", GS. Võ khẳng định.
Đồng quan điểm, ở cương vị doanh nghiệp, ông Phạm Đức Toản - Tổng giám đốc EZ Property cho biết thu thuế bất động sản thứ hai vừa là công cụ để tăng thu ngân sách, nhưng cũng có thể là sẽ làm giảm thu ngân sách. Bởi việc chi phí để giữ bất động sản sẽ kéo theo việc nhà đầu tư cân nhắc hơn trong quyết định xuống tiền.
Mặt khác, hiện nay thực trạng các “nút thắt” trong pháp luật về đất đai vẫn còn những vấn đề đang chờ để tháo gỡ như việc kê khai tài sản, quản lý thu nhập ở Việt Nam hiện vẫn chưa thực sự tốt. Việt Nam vẫn chủ yếu giao dịch bằng tiền mặt do đó người ta hoàn toàn có thể lách được luật thông qua người đứng hộ tên bất động sản để né thuế sở hữu nhiều bất động sản./.
