Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tăng trưởng của ngành Xây dựng chỉ đạt 6,76% trong năm 2020, giảm đáng kể so với mức tăng trưởng 9,1% có được trong năm trước, chủ yếu do vấp phải những cú sốc lớn.
Sự chững lại của thị trường bất động sản trong năm 2019, đại dịch Covid-19 trong năm 2020 cùng với sự biến động của giá nguyên vật liệu đã tác động tiêu cực lên thành quả mà ngành này đạt được từ mốc năm 2016.
Trong số liệu từ Tổng cục Thống kê, lĩnh vực công nghiệp - xây dựng là khu vực chịu nhiều tác động nhất từ dịch Covid-19 với tỷ lệ doanh nghiệp bị tác động là 86,1%.
Ngoài ra, việc dịch Covid-19 bùng phát trở lại từ tháng 4/2021 cũng khiến nhiều dự án bị chậm tiến độ, ảnh hưởng đến công tác giải ngân đầu tư công cho các hạng mục xây dựng, xây lắp mới.
Bên cạnh sự ảnh hưởng từ dịch bệnh Covid-19, ngành Xây dựng còn đối mặt với một khó khăn khác đó là việc giá cả vật liệu tăng đột biến, đặc biệt là thép xây dựng khi mà giá thép đã tăng mạnh trong 5 tháng vừa qua.
Theo tính toán, tỷ trọng chi phí thép xây dựng trong tổng giá trị công trình chiếm khoảng 20% tùy quy mô và loại hình xây dựng. Tính đến tháng 5/2021, có loại thép đã tăng tới 40 - 45% so thời điểm cuối năm 2020.
Ngoài ra, cát và đá tăng giá từ 15 - 20%, gạch xây dựng tăng 10%, xi măng, gạch ốp lát và bê tông tăng khoảng từ 5 - 10%. Giá nguyên vật liệu tăng vọt nêu trên đã ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp, nhà thầu xây dựng bởi chi phí xây dựng tăng đột biến sẽ làm giảm lợi nhuận, thậm chí nhiều đơn vị lâm vào cảnh thua lỗ.
Các loại vật liệu xây dựng như sắt thép, xi măng, cát đá... đã và đang tăng nhanh chóng mặt. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các cửa hàng bán vật liệu xây dựng thô, còn làm giảm doanh thu của các công trình xây dựng, nhất là các công trình nhà ở của người dân cũng bị ảnh hưởng.
Đối với các đơn vị kinh doanh, từ đầu năm 2021 đến nay giá các loại vật liệu xây dựng do các nhà sản xuất đã đưa ra nhiều lần thay đổi, tăng giá khiến cho lượng bán ra của các cửa hàng vật liệu xây dựng thô giảm mạnh. Giá vật liệu tăng, nhiều chủ thầu và đầu tư đã quyết định giãn hoặc thậm chí tạm ngưng thi công để chờ giảm giá. Điều này khiến các cửa hàng bán đồ trang trí nội thất, cửa kính, ván ốp tường, trần thạch cao... cũng bị ế ẩm theo.
Khảo sát thị trường cho thấy từ cuối năm 2020 nhiều doanh nghiệp sản xuất như: thép Thái Nguyên, thép miền Nam, Pomina, Việt Đức, Tungho, Kyoei… đã bắt đầu tăng giá bán thép các loại.
Đặc biệt, từ đầu tháng 4 đến nay giá thép được liên tục điều chỉnh báo giá, có khi trong 1 tuần thay đổi một vài lần giá bán. Việc này khiến các loại nhà thầu xây dựng Việt Nam gặp phải những khó khăn không cách nào tháo gỡ được vì các chủ đầu tư không phải vốn của nhà nước, đa số đều sử dụng loại hợp đồng có giá trị cố định không điều chỉnh ở thời điểm ký (trừ trường hợp bất khả kháng) nên các nhà đầu tư phải tự giải quyết sự thâm hụt lớn này. Trong khi đó, các dự án đầu tư vốn ngân sách lại áp dụng đơn giá vật liệu theo thông báo của các cơ sở xây dựng, không cập nhật thường xuyên nên cũng cần phải bám sát đơn giá thị trường để có cơ sở áp dụng cho các nhà thầu một cách hợp lý hơn.
Không chỉ doanh nghiệp xây dựng khó khăn, người dân khi xây dựng nhà ở cũng gặp khó khăn do vượt quá tính toán ban đầu, nhiều nhà dân đã không thể hoàn thành công trình nhà ở vì giá vật liệu leo thang.
Giá vật liệu tăng khiến cho các nhà thầu như ngồi trên đống lửa. Bởi lẽ khi đấu thầu công trình, giá cả đã tính vào gói thầu nên giá vật liệu xây dựng tăng nhà thầu phải chịu, không thể nào xin điều chỉnh giá.
Trước tình hình vật liệu giá cả vật liệu xây dựng leo thang càng lúc càng chóng mặt, ngày 19/4 Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ kiến nghị về giá thép xây dựng.
Theo đó, VACC kiến nghị Văn phòng Chính phủ có những biện pháp bảo vệ các nhà thầu xây dựng Việt Nam trong nước đang đứng trước nguy cơ phá sản vì tình hình thép tăng đột biến một cách phi mã quý I/2021 đặc biệt là trong tháng so với thời điểm quý IV/2020 giá thép đã tăng 40% ở hầu hết các loại thép.
Ngành Vật liệu xây dựng vẫn đang trong tình trạng loay hoay vượt qua khó khăn trong mùa dịch bệnh và vượt khó trong việc giá cả leo thang từng ngày.
