Thích
Trên lưu vực sông Đa Nhim và Krong-Klet bắt nguồn từ huyện Lạc Dương cũ, tỉnh Lâm Đồng, hồ Đơn Dương được thiên nhiên ban tặng nguồn nước dồi dào, trở thành nền tảng cho một trong những công trình thủy điện lịch sử của Việt Nam. Vào ngày 1/4/1961, Nhà máy Thủy điện Đa Nhim với công suất 160MW được khởi công, đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong hành trình hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản. Đây không chỉ là dự án thủy điện hiện đại đầu tiên ở khu vực Nam Tây Nguyên mà còn là minh chứng cho tình hữu nghị quốc tế bền chặt.
Quy mô xây dựng của công trình bao gồm đập chính, hệ thống đường hầm dẫn nước, nhà máy, kênh xả, đường dây truyền tải 230kV nối Đa Nhim - Sài Gòn cùng 2 đường ống áp lực vắt ngang đèo Ngoạn Mục, tạo nên một dấu ấn kiến trúc độc đáo giữa núi rừng hùng vĩ. Liên danh Kajima - Hazama và nhiều tập đoàn lớn của Nhật Bản như Mitsubishi, Hitachi, Fuji Electric đảm nhiệm phần xây lắp và cung cấp thiết bị, trong khi Nippon Koei giám sát toàn bộ quá trình thi công.
Nhà máy thủy điện Đa Nhim sở hữu đường dẫn nước khổng lồ. Ảnh: Internet
Sau 33 tháng với sự tham gia của hơn 4.100 kỹ sư và công nhân, trong đó có 440 người Nhật Bản, đến tháng 1/1964, 2 tổ máy đầu tiên đi vào vận hành và đến cuối năm toàn bộ nhà máy hoàn tất với chi phí khoảng 47,6 triệu USD. Trên địa hình hiểm trở với cột áp gần 800m, đoạn ống áp lực dốc tới 46 độ, công trình đã trở thành biểu tượng về ý chí chinh phục thiên nhiên và năng lực hợp tác quốc tế.
Sau hơn 40 năm vận hành, hệ thống thiết bị bước vào giai đoạn xuống cấp, đòi hỏi phải được nâng cấp để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật hiện đại. Năm 1997, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án phục hồi Thủy điện Đa Nhim với nguồn vốn vay và sự hỗ trợ kỹ thuật từ JICA. Công trình được khởi công năm 2004 và hoàn thành năm 2006, mang đến một "diện mạo mới" với hệ thống PLC điều khiển bằng máy tính thay thế các thiết bị cũ, cùng mạng lưới trạm đo mưa, mực nước và cảnh báo lũ giúp nâng cao độ an toàn hồ chứa, đảm bảo vận hành hiệu quả và ổn định.
Từ năm 2012, Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi tiếp tục xúc tiến dự án mở rộng nhà máy với sự hợp tác chặt chẽ từ JICA. Sau quá trình chuẩn bị, công trình mở rộng được khởi công năm 2015 và hoàn thành cuối năm 2018, bổ sung thêm 80MW, nâng tổng công suất lên 240MW. Quá trình triển khai có sự đồng hành của các chuyên gia Nhật Bản và Việt Nam, đảm bảo tiến độ và chất lượng, đồng thời tối ưu việc khai thác nguồn nước từ hồ Đơn Dương, đóng góp nguồn điện xanh, sạch cho hệ thống điện quốc gia.
Đa Nhim là một trong những nhà máy thủy điện lâu đời của Việt Nam. Ảnh: Internet
Hơn 6 thập kỷ qua, Thủy điện Đa Nhim không chỉ là công trình trọng điểm của ngành điện lực mà còn góp phần làm thay đổi diện mạo vùng đất Khánh Hòa. Từ nguồn nước điều tiết của nhà máy, khu vực đồng bằng Ninh Thuận cũ được hồi sinh với những cánh đồng nho, táo xanh tươi, đàn dê, cừu gặm cỏ trên những triền đồi, tạo nên một bức tranh nông nghiệp trù phú.
Thủy điện Đa Nhim vì thế không chỉ mang ý nghĩa về kinh tế - năng lượng mà còn là biểu tượng hợp tác hữu nghị Việt - Nhật, được hun đúc qua nhiều thế hệ. Công trình này đã, đang và sẽ tiếp tục minh chứng cho giá trị của sự bền bỉ, sáng tạo và tinh thần gắn kết, khi mỗi giọt nước từ hồ Đơn Dương không chỉ thắp sáng triệu mái nhà mà còn nuôi dưỡng cuộc sống ấm no cho cả một vùng đất quanh năm "nắng và gió".
(Tổng hợp)
