Hồi tháng 7 vừa qua, Chính phủ Trung Quốc đã công bố rằng nước này đang đặt mục tiêu xây dựng 3.500 khu đô thị mới từ nay cho đến hết năm 2030 với công suất có thể đáp ứng được nhu cầu ở của 3,4 tỷ người, gần bằng một nửa dân số thế giới. Nhiều người cho rằng mục tiêu này của Trung Quốc là quá "tham vọng" và xa rời thực tế. Tuy nhiên, bản chất của nó lại phản ánh một thực tế trần trụi, cũng là một vấn đề mà quốc gia đại lục này đang phải đối mặt đó là thiếu trầm trọng nhà ở giá rẻ tại các đô thị.
Khảo sát mới đây của McKinsey, một trong những tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn chiến lược kinh doanh, cho thấy: như một kết quả của quá trình đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu về nhà ở giá rẻ tại các đô thị của Trung Quốc đã vượt quá khả năng cung ứng của thị trường khoảng 56% trong năm 2015. Bên cạnh đó, khoảng 60% trong tổng số 7 triệu hộ gia đình không có đủ khả năng để mua được căn nhà theo giá thị trường. Tình trạng này có thể sẽ tồi tệ hơn nữa trong bối cảnh các thành phố thường xuyên đứng đầu trong các bảng xếp hạng những nơi có tốc độ tăng giá nhà nhanh nhất trên thế giới.
Vì vậy, không có gì là quá ngạc nhiên khi chính phủ nước này luôn tìm giải pháp để tăng cung đồng thời giảm được chi phí nhà ở tại các vùng đô thị. Năm ngoái, Trung Quốc đã chi khoảng 240 tỷ USD vào chương trình xây dựng nhà ở giá rẻ. Cùng với đó là kế hoạch thúc đẩy tổng thể nguồn cung nhà ở, nhưng là nhà ở xanh nhằm cắt giảm khí thải các-bon và đạt được mục tiêu năng lượng sạch cũng được cho là khá "tham vọng" của nước này. Ví dụ như kế hoạch có tên Đô thị hóa kiểu mới giai đoạn 2014 – 2020 có quy định nâng tỷ lệ các công trình xanh từ 2% vào năm 2012 lên 50% vào năm 2020.
Ảnh minh họa
Các quy định về nhà ở vừa có giá rẻ, vừa phải đạt tiêu chuẩn xanh của Trung Quốc tuy đã rõ ràng nhưng tồn tại trong đó là một vấn đề khó giải quyết bởi hầu hết các doanh nghiệp tại Trung Quốc chưa quen với khái niệm gọi là “vật liệu xanh”, việc xây dựng kiến trúc xanh dựa chủ yếu vào các chuyên gia nước ngoài hay các doanh nghiệp FDI tại đây.
Rất nhiều người đã tỏ ra rất lo lắng về tính khả thi của kế hoạch mà chính phủ Trung Quốc đã đặt ra. Tuy nhiên, song song với việc đặt ra mục tiêu to lớn này, chính quyền nước này đã xây dựng cơ chế khuyến khích chặt chẽ từ trung ương đến địa phương nhằm đưa nó trở thành hiện thực.
Cơ chế khuyến khích cấp quốc gia
Trung Quốc sẽ phân loại các tòa nhà giá rẻ và đạt chuẩn “xanh” theo các tiêu chí nhất đinh, gọi tắt các thứ tự trong bảng phân loại là 1 Sao, 2 Sao, hay 3 Sao… Cơ chế khuyến khích sẽ dựa vào phân loại mà đưa ra. Ví dụ, những tòa nhà 2 Sao sẽ được nhà nước trợ cấp 45 NDT (tương đương với khoảng 150.000 đồng) mỗi m2, các tòa nhà 3 Sao sẽ là 80 NDT (260.000 đồng) mỗi m2. Nhiều người đánh giá thấp những khoản trợ cấp này từ chính phủ và cho nó không đáng là bao so với chi phí bỏ ra để xây dựng ngôi nhà. Điều đó hoàn toàn sai bởi theo số liệu thống kê, các khoản trợ cấp của Chính phủ đủ để trang trải cho 68% chi phí tăng thêm của các tòa nhà dân cư 2 sao và 44% của các tòa nhà công cộng cùng phân loại. Còn các tòa nhà 3 sao thì con số này lần lượt là 66% và 50%.
Ngoài ra, luật thuế TNDN của Trung Quốc quy định các chi phí phát sinh trong quá trình Nghiên cứu và Phát triển (R&D) các tòa nhà xanh và rẻ sẽ được trừ khỏi thu nhập tính thuế TNDN, vì vậy số thuế TNDN mà các công ty tham gia vào hoạt động này sẽ ít hơn.
Động lực từ địa phương
Hầu hết các địa phương đều xây dựng những chính sách khuyến khích bên cạnh những cơ chế của chính phủ để thu hút hơn nữa các doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào việc thực hiện tham vọng này của quốc gia đại lục. Ví dụ như, ở phía Tây Trung Quốc, các địa phương đã giảm đến 15% thuế TNDN cho các doanh nghiệp xây nhà ở xanh tại đây.
Bên cạnh đó, tỉnh Sơn Tây còn đưa ra chính sách trợ cấp bổ sung thêm 10 – 20 NDT mỗi mét vuông tùy vào phân loại. Hay ở tỉnh Đông Quan, Quảng Đông, chính quyền địa phương đã thiết lập quỹ xây dựng nhà ở xanh và nhà ở giá rẻ với tổng giá trị 1,5 triệu USD nhằm hỗ trợ cho các dự án xây dựng trên địa bàn 2 tỉnh này. Còn ở thị trấn Hà Trạch, Sơn Đông, các nhà chức trách tại đây đã giành ra 30.000m2 đất tại mỗi địa phương để xây dựng công trình nhà ở xanh và nhà ở giá rẻ.
