Đây là những đánh giá được IUCN (Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên) đưa ra trong báo cáo có tên “Xây dựng khách sạn và khu nghỉ dưỡng: Những nguyên tắc để bảo tồn đa dạng sinh thái”.
Bảo tồn đa dạng sinh học là bảo tồn sự “sống còn” của chính các dự án
Đa dạng sinh học của các hệ sinh thái có ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của những dự án xây dựng, đây được gọi là những tác động mang tính lợi ích mà nó đem đến cho các công trình phát triển kinh tế và là chiều tác động thứ nhất trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau giữa hai các gọi là “bảo tồn” và “phát triển”.
Đa dạng sinh học là yếu tố vô cùng cần thiết đối với các hoạt động sống, sinh hoạt và sản xuất của con người. Nó cung cấp cho xã hội những “dịch vụ” tiện ích vô hình mà ít người để ý tới, ví dụ như côn trùng giúp thụ phấn cho cây trồng, loài chim góp phần phân tán các hạt, sâu và các loài vi sinh vật tạo ra dinh dưỡng nuôi đất, quan trọng nhất, khí hậu, nguồn nước và không khí giúp chúng ta tồn tại,...Những lợi ích này được các nhà khoa học gọi chung là các “dịch vụ sinh thái” (ecosystem sevices)
Đối với ngành du lịch. bao gồm: các dịch vụ lữ hành, khách sạn và nghỉ dưỡng... sự ra đời, tồn tại và phát triển của ngành này phụ thuộc mạnh mẽ vào những hệ sinh thái lành mạnh. Cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn là yếu tố chính quyết định đến lượng khách du lịch, sự "sống - còn" của kinh doanh BĐS du lịch - nghỉ dưỡng.
Tác động của các dự án xây dựng đến hệ sinh thái
Được xây dựng và hình thành trong lòng hệ sinh thái, phụ thuộc và có liên kết chặt chẽ với hệ sinh thái, do đó không có gì khó hiểu khi hầu hết các dự án, trong đó chủ yếu là các dự án phát triển du lịch, khách sạn và khu nghỉ dưỡng, đều để lại những tác động đến sự nguyên vẹn và an toàn đa dạng sinh học. Một dự án khách sạn hay nghỉ dưỡng có những tác động xuyên suốt đến hệ sinh thái quanh nó từ khâu chọn địa điểm, thiết kế đến khâu xây dựng, hoàn thành và đưa vào sử dụng.
Việc lựa chọn địa điểm xây dựng, thiết kế cảnh quan, sử dụng vật liệu..., mỗi giai đoạn khác nhau đều có những tác động nhất định đến đa dạng sinh thái vùng
Đầu tiên, tác động của các hoạt động giải phóng mặt bằng sẽ là rõ nét nhất. Việc “dọn dẹp” cây cối, thay đổi cấu trúc địa hình đất nền, thay đổi cấu trúc cảnh quan xung quanh để phù hợp với thiết kế sẽ làm suy giảm khả năng cung cấp các “dịch vụ sinh thái”.
Thứ hai, việc loại bỏ thảm thực vật để mở lối vào nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xây dựng có thể dẫn đến những thảm họa thiên nhiên bất ngờ như lũ lụt, xói mòn, sạt lở đất, mất khả năng tự cải tạo của đất, lắng đọng phù sa ở các con sông.
Bên cạnh đó, việc mất đi các sinh cảnh quan trọng có tác động nghiêm trọng đến sự tồn tại và sinh trưởng của những loài động, thực vật đặc thù, quý hiếm trong hệ sinh thái. Chưa hết, việc mở các con đường dẫn vào những khu nghỉ dưỡng hay những khu sinh thái mà trước đây chưa từng hoặc có rất ít dấu chân con người, tất yếu sẽ làm cho lượng người tới đây sẽ tăng lên nhanh chóng. Sự gia tăng dân số ở một khu vực chưa từng biết đến “hơi thở” của quá trình phát triển kinh tế sẽ tạo áp lực rất lớn đến nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Thứ ba, ở các vùng duyên hải, việc phá bỏ các cồn cát, các vùng đầm lầy hay môi trường sống tự nhiên khác để nhằm mục đích tạo nền đất xây dựng, có được tầm nhìn tốt hơn, tiếp cận với biển dễ dàng hơn có thể đe dọa đến nơi ở của các loài chim, cá và một số động vật khác.
Bên cạnh việc lựa chọn địa điểm xây dựng và công tác thi công, sử dụng vật liệu xây dựng gì và thiết kế cảnh quan của những dự án xây dựng ra sao cũng ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái. Ví dụ, sử dụng trực tiếp gỗ từ thực vật trong rừng nguyên sinh để xây dựng công trình sẽ làm thảm thực vật bị phá hủy, thu hẹp, đất vì thế sẽ bị xói mòn, môi trường sống bị suy thoái và gây ra hiện tượng “mất loài”. Còn ở các vùng duyên hải, việc sử dụng cát biển hay đá san hô để phục vụ quá trình xây dựng có thể dẫn đến sự biến mất dần dần của các bãi biển và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống dưới biển.
Với những thiết kế sử dụng nhiều bê tông sẽ đòi hỏi nhiều hơn những thiết bị làm mát và chiếu sáng so với các thiết kế truyền thống. Bên cạnh đó, những lựa chon về đồ đạc trong các công trình xây dựng, đặc biệt là các đồ đạc chiếu sáng sẽ ảnh hưởng tới cuộc sống của các loài động vật, đặc biệt là những loài ăn đêm, hoạt động về đêm hay những loài sợ tiếng ồn và ánh sáng như rùa biển, một loài động vật khá quý hiếm tại Việt Nam.
Chưa hết, việc sử dụng những cây trồng không có nguồn gốc bản địa hoặc không phù hợp với sự phát triển chung, gọi nôm na là các loài ngoại lai, trong hệ sinh thái vô hình chung sẽ phá hủy đi sự cân bằng vốn có của nó thông qua việc cạnh tranh để tồn tại. Đó là chưa kể, để duy trì sự sống và phát triển cho những cây này, người ta sẽ phải sử dụng đến phân bón, thuốc hóa học, thuốc trừ sâu, …điều này sẽ gây ra mối đe dọa lớn tới đa dạng sinh thái.
Cuối cùng đó là việc xử lý các chất thải sau quá trình xây dựng và đi vào hoạt động. Vấn đề xử lý nước thải đối với các công trình bình thường đã khó, nay lại là những công trình nằm sâu trong các vùng sinh thái, vì vậy, đây được coi là khó khăn nan giải nhất mà các nhà phát triển cần phải tập trung quản lý và đưa ra giải pháp tối ưu.
Đó là những tác động qua lại giữa bảo tồn và phát triển mà các nhà hoạch đinh chiến lược đầu tư cần phải nắm rõ để có thể đưa ra phương án xây dựng tối ưu nhất, vừa tận dụng được những tác động mang tính lợi ích mà hệ sinh thái mang lại, vừa để bảo vệ sự an toàn đa dạng sinh học của nó. Điều quan trọng, có những nguyên tắc nhất định mà họ cần phải tuân theo nếu muốn “thắng” trong “cuộc chiến” giữa bảo tồn và phát triển.
