Cách đây 12 năm, lãnh đạo TP. Đà Nẵng từng từ chối rất nhiều dự án đầu tư, với tổng vốn lên đến hàng ngàn tỷ đồng chỉ vì quan ngại tác động đến môi trường và ảnh hưởng đến chiến lược phát triển Đà Nẵng trở thành thành phố du lịch trong tương lai.
Câu chuyện đó đến nay vẫn còn giá trị trong việc quy hoạch định hướng phát triển có tầm nhìn chiến lược, liên quan đến sự lựa chọn của các địa phương Duyên hải miền Trung trước nhu cầu phát triển của mình.
Nhiều bài học về quy hoạch vẫn còn đó. Đơn cử như Đà Nẵng được nhiều chuyên gia kinh tế đánh giá là thành phố được quy hoạch bài bản nhất cả nước, nhưng từng giai đoạn phát triển có những tồn tại mà sau này là bài học cho nhiều địa phương khác.
Chẳng hạn như việc bố trí Khu công nghiệp An Đồn (Sơn Trà) trước đây được đánh giá là bước đệm để kích hoạt kinh tế bờ Đông sông Hàn, nhưng khi du lịch Đà Nẵng phát triển với tốc độ chóng mặt, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế địa phương thì Khu công nghiệp An Đồn lại là “quy hoạch lỗi” cho định hướng phát triển bền vững của Thành phố.
Các địa phương miền Trung đều xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn. Trong ảnh: Động Phong Nha (Quảng Bình)
Hay như hàng loạt dự án hạ tầng du lịch ven biển được bố trí sát biển thời điểm trước đây là một sức hút đầy hấp dẫn đối với nhà đầu tư, nhưng đến thời điểm hiện tại lại là vấn đề khiến Đà Nẵng phải đau đầu.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhìn nhận, mỗi thời điểm sẽ có bối cảnh khác nhau. Nếu như ngày đó Đà Nẵng không mạnh dạn kêu gọi đầu tư với quyết tâm biến bờ Đông sông Hàn trở thành trung tâm du lịch biển, thì ngày nay làm sao Đà Nẵng trở thành điểm đến hấp dẫn nhất đối với du khách trong và ngoài nước.
Tại Hội nghị gần đây, TS. Trần Du Lịch từng khẳng định, miền Trung chỉ có thể lấy du lịch làm tâm điểm để phát triển và chỉ có du lịch mới thay đổi diện mạo của miền Trung.
Ý kiến của TS. Trần Du Lịch đã và đang được chứng minh bằng thực tiễn. Dải đất miền Trung từ Nghệ An đến Bình Thuận luôn lấy biển làm tâm điểm để quy hoạch và du lịch chiếm phần lớn cơ cấu kinh tế các địa phương vùng này.
Đơn cử như Quảng Bình, điểm nhấn từ Phong Nha - Kẻ Bàng đang đưa tỉnh trở thành “vương quốc hang động”. Chính điểm nhấn này tạo hấp lực cho nhiều lĩnh vực khác phát triển tương ứng như du lịch hay bất động sản.
Với Thừa Thiên Huế, ngoài giá trị văn hóa truyền thống của Cố đô Huế đã tạo nên thương hiệu riêng, thì tất cả những hoạch định phát triển từ đô thị đến Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô đều lấy du lịch biển làm điểm nhất, tạo lợi thế trong thu hút đầu tư.
Quảng Nam cũng vậy. Giá trị cốt lõi của du lịch Quảng Nam hình thành từ Phố cố Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn. Cũng chính giá trị văn hóa này đã và đang trở thành tâm điểm cho tầm nhìn quy hoạch phát triển kinh tế địa phương này. Chẳng hạn như Khu kinh tế mở Chu Lai được định hình và quy hoạch phát triển dọc tuyến Nam Hội An. Trong đó định hướng quy hoạch phát triển hạ tầng du lịch trở thành kim chỉ nam trong tầm nhìn phát triển của tuyến đường ven biển này. Trong tương lai gần, chuỗi đô thị du lịch kéo dài từ Điện Dương qua Hội An đến Núi Thành sẽ là điểm nhấn quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế của tỉnh Quảng Nam.
Cùng lợi thế tương đồng, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên hay Khánh Hòa, Ninh Thuận đều không thể tách rời chiến lược phát triển kinh tế lấy du lịch làm định hướng chung. Quảng Ngãi đang dần hiện thực hóa phát triển đô thị ra hướng biển và biến đảo Lý Sơn thành “đảo ngọc” về du lịch ở miền Trung.
Hay như Bình Định, trung tâm tỉnh lỵ là TP. Quy Nhơn cũng không đứng ngoài xu thế trở thành thành phố du lịch. Ngay như Khu kinh tế Nhơn Hội trước đây được định hướng là phát triển công nghiệp thì nay đã không còn phù hợp và đang chuyển hướng phát triển đô thị kết hợp du lịch.
Chọn du lịch làm ngành kinh tế mũi nhọn khiến Phú Yên và Khánh Hòa xây dựng cho mình một chiến lược phát triển kinh tế đảm bảo hài hòa giữa du lịch và công nghiệp. Phú Yên có hướng đi rõ nét hơn khi tập trung vào phát triển du lịch đi đôi với ngành nông nghiệp công nghệ cao, song song với đó là thu hút đầu tư những dự án năng lượng sạch. Một hướng đi có thể nói là đảm bảo tính hài hòa và bền vững.
Trong khi đó, Khánh Hòa với Nha Trang được mệnh danh là thành phố du lịch biển, điều đó đòi hỏi Khánh Hòa có tầm nhìn quy hoạch rộng hơn khi muốn phát triển công nghiệp. Khu kinh tế Bắc Vân Phong là bước đi mang tính bền vững của Khánh Hòa khi đưa công nghiệp ra xa TP. Nha Trang.
Có thể nói, du lịch đang là ngành kinh tế mũi nhọn đối với các tỉnh Duyên hải miền Trung. Tuy nhiên, một nền kinh tế phát triển phải hội đủ nhiều ngành nghề khác nhau. Để đảm bảo phát triển hài hòa, các địa phương đã có tầm nhìn mang tính chiến lược lâu dài. Điều này giúp Duyên hải miền Trung phát triển toàn diện.
