Phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam: Những giải pháp then chốt

Phát triển TTCK thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế

Quyết định nêu rõ, việc nâng hạng thị trường chứng khoán cần có giải pháp tổng thể chung của toàn hệ thống. Các giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán phải nằm trong giải pháp phát triển thị trường vốn nói chung, phù hợp với các mục tiêu trong đề án nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia và định hướng phát triển kinh tế - xã hội chung của Đảng và Nhà nước;

Đồng thời, đảm bảo an toàn của hệ thống tài chính quốc gia trong quá trình thực hiện các giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán; việc nâng hạng thị trường chứng khoán phải gắn liền với các giải pháp, chính sách phù hợp để đảm bảo phát triển an toàn, ổn định thị trường chứng khoán.

Mục tiêu chung của Đề án là góp phần thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển thị trường chứng khoán thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho sự phát triển kinh tế, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, tăng cường hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.

Mục tiêu ngắn hạn là đáp ứng đầy đủ tiêu chí nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell trong năm 2025; duy trì xếp hạng thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell.

Trong dài hạn, cần đáp ứng các tiêu chí nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI và thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell từ nay đến năm 2030.

Những giải pháp then chốt

Để thực hiện mục tiêu ngắn hạn, Nghị quyết cũng nêu rõ, cần giải quyết vấn đề "Yêu cầu ứng trước tiền mua chứng khoán" nhằm tháo gỡ rào cản yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch đối với nhà đầu tư nước ngoài trong thời gian chưa triển khai cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở Việt Nam. Minh bạch thông tin về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa trong các lĩnh vực, tạo điều kiện tiếp cận thông tin bình đẳng cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Để duy trì xếp hạng trong ngắn hạn, Nghị quyết nhấn mạnh một số giải pháp như: Đơn giản hóa thủ tục trong đăng ký, mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, tạo thuận lợi và giảm thủ tục hồ sơ mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp; Tăng cường hệ thống thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán phục vụ cho hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư (STP); Triển khai cơ chế tài khoản giao dịch tổng (OTA).

Đồng thời, đề xuất các giải pháp hỗ trợ khác như: Ổn định thị trường ngoại hối để ứng phó với biến động dòng vốn nước ngoài; nâng cấp năng lực hệ thống giao dịch, thanh toán nhằm đáp ứng khối lượng giao dịch lớn; đồng thời tăng cường quản lý, giám sát thông qua bổ sung nhân sự, hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin và đẩy mạnh phối hợp liên ngành giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an để đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống.

Về dài hạn, để đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell, thị trường mới nổi của MSCI, Đề án đề ra các nhiệm vụ, giải pháp: 

(1) Rà soát quy định pháp luật về tỷ lệ sở hữu nước ngoài để tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa và đưa ra khỏi danh mục những ngành nghề không cần thiết hạn chế về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

(2) Phát triển hạ tầng thanh toán, bù trừ tiên tiến đáp ứng cơ chế thanh toán giao dịch không yêu cầu ký quỹ 100%, cơ chế Đối tác Bù trừ Trung tâm (CCP).

(3) Nghiên cứu, áp dụng có lộ trình cho phép vay và cho vay chứng khoán, bán khống có kiểm soát thông qua cơ chế bán chứng khoán chờ về, giao dịch trong ngày.

(4) Phát triển thị trường ngoại hối, cho phép triển khai các công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường ngoại hối đối với hoạt động đầu tư gián tiếp.

(5) Ổn định chính sách tài chính vĩ mô thông qua tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.

Để duy trì xếp hạng trong dài hạn, cần tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý về ngoại hối, quản lý thị trường chứng khoán trong việc giám sát thường xuyên tình hình luân chuyển của dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài.

Tiếp tục hiện đại hóa hệ thống giao dịch và hệ thống thanh toán giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán, tăng cường năng lực hệ thống giao dịch để đáp ứng khối lượng giao dịch lớn. Nghiên cứu từng bước ứng dụng công nghệ mới cho hoạt động của thị trường chứng khoán. Hoàn thiện cơ chế, chính sách và quy định pháp luật trong quản lý giám sát, đảm bảo an ninh, an toàn cho thị trường chứng khoán, hệ thống tài chính.

Nghị quyết cũng đề cập đến nhóm các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ về dài hạn, tập trung vào việc tăng cường tính thanh khoản thông qua triển khai thêm các loại lệnh, cơ chế giao dịch mới và phát triển hệ thống nhà tạo lập thị trường theo thông lệ quốc tế. Đồng thời, nâng cao tính minh bạch bằng cách siết chặt kiểm toán, từng bước áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) và đẩy mạnh quản trị công ty theo tiêu chuẩn OECD cho các công ty đại chúng.

Đặc biệt, cần phát triển đa dạng hóa, cơ cấu lại cơ sở nhà đầu tư, như tăng cường đào tạo, phổ biến kiến thức cho nhà đầu tư trong nước; khuyến khích nhà đầu tư cá nhân đầu tư thông qua định chế đầu tư chuyên nghiệp (quỹ đầu tư chứng khoán) hướng tới phát triển các nhà đầu tư tổ chức, quỹ đầu tư, đảm bảo thị trường chứng khoán phát triển cân bằng, ổn định.

Song song với đó, là đa dạng hóa cơ sở hàng hóa cho thị trường: Nghiên cứu triển khai các sản phẩm mới như trái phiếu cho phát triển cơ sở hạ tầng, trái phiếu xanh, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai mới, các loại sản phẩm cấu trúc, các loại chứng chỉ lưu ký, các loại chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán mới, các công cụ tài chính xanh... phù hợp với trình độ phát triển của thị trường. Cải tiến chất lượng chỉ số hiện hành, đa dạng hóa chỉ số, phát triển thêm các chỉ số cơ sở làm tài sản cơ sở cho thị trường chứng khoán phái sinh.

Tạo điều kiện thuận lợi để thu hút dòng vốn từ nhà đầu tư nước ngoài

Về tổ chức thực hiện, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, tổ chức triển khai thực hiện Đề án; xây dựng kế hoạch, lộ trình và chỉ đạo, giám sát thực hiện Đề án; tổ chức đánh giá việc thực hiện; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh, bổ sung Đề án này để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Thường xuyên nắm bắt kiến nghị, ghi nhận và có giải pháp tháo gỡ các khó khăn liên quan đến lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư tại Việt Nam. Thực hiện các chương trình xúc tiến đầu tư nhằm tăng cường hình ảnh của thị trường chứng khoán Việt Nam với cộng đồng đầu tư toàn cầu, các nhà đầu tư tổ chức lớn trên thế giới. Tranh thủ sự ủng hộ của nhà đầu tư nước ngoài về mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán của Việt Nam.

Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng cường trao đổi thông tin giám sát luồng vốn giữa thị trường chứng khoán và thị trường tiền tệ, nguồn vốn đầu tư nước ngoài.

Đồng thời, chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan rà soát, tăng khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài đối với các ngành nghề hiện đang hạn chế tiếp cận về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Bộ Tài chính rà soát, đề xuất sửa đổi bổ sung các quy định pháp lý, nghiệp vụ trong lĩnh vực ngân hàng (nếu cần thiết) để đảm bảo có đầy đủ cơ sở pháp lý cho các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tham gia cung cấp dịch vụ bù trừ thanh toán cho các giao dịch chứng khoán.

Nghiên cứu việc đơn giản hóa hồ sơ, trình tự, thủ tục mở và sử dụng tài khoản thanh toán, tài khoản vốn đầu tư gián tiếp cho nhà đầu tư nước ngoài thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài mở tài khoản dễ dàng và thuận lợi, qua đó thu hút hơn nữa dòng vốn đầu tư vào Việt Nam./.