Ngày 30/9, tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú đã cập nhật những thông tin liên quan tới vấn đề lãi suất, khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và tình trạng "ế tiền" trong hệ thống ngân hàng.
Cụ thể, Theo Phó Thống đốc, hiện nay, tín dụng có tăng nhưng mức tăng so với năm ngoái vẫn còn thấp. Tính đến ngày 30/9, lãi suất huy động là khoảng 5,9%, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại là 12.900 nghìn tỷ đồng. Vào thời điểm năm ngoái, lãi suất huy động là 7,68%.
Được biết, lãi suất cho vay dự đoán là khoảng 6,1 - 6,2% và tổng dư nợ của nền kinh tế hiện là 12.630 nghìn tỷ đồng.
“Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng tín dụng có tăng nhưng chậm hơn năm ngoái. Nguyên nhân là do nhiều lý do khách quan, trong đó có khó khăn đến từ nền kinh tế, tác động của nước ngoài và khó khăn của doanh nghiệp trong nước”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết.
Về lãi suất, ông Đào Minh Tú thông tin, theo số liệu mới nhất, mức giảm trung bình cho vay, nhất là khoản vay mới là 1 - 1,3%.
“Có thể thấy, nhờ sự quyết liệt, 9 tháng nhìn lại, điều hành chính sách tiền tệ đã rất mạnh mẽ, chính sách tiền tệ nới lỏng ngay từ đầu năm; điều hành linh hoạt, hiệu quả, phù hợp”, Phó Thống đốc nhận định.
Trên thực tế, lãi suất bình quân cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn là 5,5 - 5,7%, vay trung ngắn hạn là 5,8 - 10%. Tuy nhiên, theo ông Tú, lãi suất của những khoản dư nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ và trả lãi thì có độ trễ, do huy động của các ngân hàng thương mại trước đây ở mức rất cao, thậm chí từ 10 - 12%, nên độ trễ hiện nay theo sự tính toán của Ngân hàng Nhà nước được xác địnhnằm trong khoảng từ 9 - 12%.
Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại khi chưa đến kỳ các doanh nghiệp trả lãi, ngân hàng và doanh nghiệp đều có sự thống nhất hỗ trợ trong giai đoạn khó khăn. Khối tín dụng chính sách cho người nghèo, hộ thu nhập thấp cũng tăng rất cao là 8,19% và tổng dư nợ là 316 nghìn tỷ đồng với 16,7 triệu khách hàng.
Đưa ra những giải đáp về vấn đề làm thế nào để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận tốt hơn với tín dụng, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN cũng xác định đẩy mạnh việc tăng nguồn lực hỗ trợ cho doanh nghiệp khó khăn, doanh nghiệp đóng cửa, doanh nghiệp giải thể để giúp doanh nghiệp sớm khôi phục kinh tế, nhất là sau 2 năm chống dịch cộng với tác động kép từ ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới và trong nước.
Do vậy, để mở rộng tín dụng, NHNN đã chỉ ra 11 giải pháp trọng tâm. Cụ thể: Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã tạo thanh khoản, dư địa cho các tổ chức tín dụng.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định, không có câu chuyện thiếu room tín dụng cũng như các ngân hàng thương mại rất thoải mái nguồn lực cho vay. Ngân hàng sử dụng công cụ để tạo nguồn lực, hạ lãi suất để đầu vào của doanh nghiệp được giảm thấp.
Thứ hai, hạ lãi suất điều hành 2% cho 4 lần từ đầu năm của Ngân hàng Nhà nước. Thông điệp cũng như chỉ đạo của NHNN với các tổ chức tín dụng là phải hạ lãi suất cho vay. Ông Tú cho rằng, điều này đang diễn ra rất tích cực, nhất là trong vòng 1 tháng gần đây.
Thứ ba là rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật (như Thông tư 06 là một điển hình) tạo dư địa pháp lý cho các tổ chức tín dụng cung ứng sản phẩm mới, tạo thêm cạnh tranh, điều kiện cho vay nhiều hơn, đồng thời cũng tạo thêm điều kiện buộc các ngân hàng thương mại phải tính đến câu chuyện giữ khách hàng và hạ lãi suất.
Thứ tư là tái cơ cấu lại các khoản nợ, khoản lãi đến hạn nếu còn khó khăn. Cụ thể, theo lãnh đạo NHNN, với Thông tư 42 ngay từ đầu năm, đến nay có hơn 120 nghìn tỷ đồng đã được thực hiện.
Thứ năm là gói tín dụng chuyên đề của Chính phủ cũng như của ngân hàng như gói 40 nghìn tỷ đồng của ngân sách để hỗ trợ 2% lãi suất, gói 120 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ nhà ở xã hội, gói 15 nghìn tỷ đồng cho kinh doanh thủy sản cũng như xuất khẩu gỗ (hiện nay đã cho vay được gần 6 nghìn tỷ trong gói 15 nghìn tỷ).
Ông Tú thông tin thêm, nếu như sử dụng hết gói 15 nghìn tỷ đồng này, NHNN sẽ lại chỉ đạo các ngân hàng thương mại sẵn sàng cung ứng để giải quyết những khó khăn trước mắt cho hai lĩnh vực này.
Thứ sáu là cải cách thủ tục hành chính, hạ phí để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp, các thành phần kinh tế để tháo gỡ vướng mắt ngay tại cơ sở; phối hợp với chính quyền địa phương, ngành nghề, hiệp hội về cơ chế chính sách…
Theo ông Đào Minh Tú, các hội nghị kết nối đối thoại với doanh nghiệp cũng là chỉ đạo của Chính phủ, chúng tôi tổ chức hội nghị hằng năm và hiện nay đang chỉ đạo tất cả các tỉnh, thành phố phải đối thoại để xem có khó khăn gì, vướng gì để xử lý ngay tại cơ sở.
“Các giải pháp tiếp theo là truyền thông, phối hợp với chính quyền địa phương, các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp… để cùng chính quyền địa phương xác định tại địa phương mình có những cơ chế, chính sách gì còn vướng mắc để cùng tháo gỡ. Ngoài ra, cần tiếp tục tăng cường tín dụng, tăng cường có các chính sách xã hội và chính sách tiêu dùng, tín dụng tiêu dùng… Đây là giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy được nhu cầu tiêu dùng, từ đó sẽ tăng được tỷ lệ tín dụng”, đại diện NHNN nhấn mạnh.
Giải pháp cuối cùng được Phó Thống đốc đưa ra là hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Thứ nhất là các ngân hàng tiếp tục phát hành trái phiếu nếu đủ điều kiện đảm bảo an toàn. Thứ hai là tham gia với tư cách là nhà đầu tư vào các trái phiếu của doanh nghiệp. Hiện nay, NHNN đang duy trì 4 tổ chức tín dụng với số trái phiếu trên 231 nghìn tỷ đồng.
Phó Thống đốc kỳ vọng rằng, trong 3 tháng cuối năm, thông lệ tín dụng sẽ tăng nhanh lên, tín dụng sẽ đạt mức như mong đợi và qua đó sẽ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế.
“Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng với sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn”, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú khẳng định./.
