Photo Travel: Chợ Bắc Hà, nơi hội tụ hương sắc cao nguyên
Chợ phiên không chỉ là nơi giao thương hàng hóa của bà con các dân tộc mà ở đó còn trưng bày, giới thiệu những sản vật độc đáo, hấp dẫn của cao nguyên Bắc Hà, vốn được ví như "Đà Lạt" thu nhỏ ở Tây Bắc.
***
Tôi có thói quen lang thang ở các vùng miền là khi đến vùng đất mới phải chạy vù ra chợ, một phản xạ tự nhiên như người ta vẫn nói, nếu muốn biết văn hóa của một nơi, hãy đi ra chợ. Ở phiên chợ, bạn không chỉ được thấy các sản vật địa phương mà còn biết nhiều về đời sống, tập quán và văn hóa của những con người sinh sống nơi đây.
Chợ phiên Bắc Hà là một trong những nơi hiếm hoi còn giữ nguyên vẹn bản sắc ở vùng Tây Bắc, bởi không đơn thuần chỉ là phiên chợ mua bán trao đổi hàng hóa, nó còn ẩn chứa bao điều tinh túy, những sắc màu văn hóa truyền thống riêng có. Họp duy nhất một ngày trong tuần, chợ phiên Bắc Hà thu hút khách du lịch với những sản vật hấp dẫn, đặc biệt là những món ngon đặc sắc nhất định phải nếm một lần.
Các loại nông sản địa phương như đương quy, nghệ vàng cùng nhiều loại dược liệu quý được những người phụ nữ Mông mang xuống bán ở chợ phiên Bắc Hà…
… và bởi là nơi hội tụ đủ đầy các nông sản địa phương của đồng bào huyện Bắc Hà nên những người ở vùng sâu, vùng xa mang ba lô xuống chợ mua sắm đồ sinh hoạt cho gia đình.
Đó là lý do mà nơi đông vui nhất của chợ thường là khu ẩm thực, với những món ngon như phở, mèn mén, bánh dày, bánh đúc, dành cho phụ nữ. Còn khu dành riêng cho đàn ông, phải là thắng cố cùng những món đặc trưng như lòng lợn, thịt gà, thịt trâu... để nhâm nhi bên chén rượu ngô Bản Phố.
Ngoài những món ẩm thực truyền thống của vùng cao như thắng cố ngựa, mèn mén của người Mông, món phở "hồng" tạo nên sự khác biệt khiến tôi cứ lưu luyến mãi vị bánh phở ngọt dai. Bánh phở cũng chính là yếu tố tạo nên điều đặc biệt của tô phở hồng khi không như màu trắng đục thường thấy dưới xuôi, phở hồng có màu hồng, được làm từ gạo lứt nương hồng. Đây là một loại gạo đặc sản, chỉ trồng được một vụ trên nương cao, vách núi cao quanh năm khô cằn của cao nguyên trắng.
Hai món ăn nổi tiếng ở chợ phiên Bắc Hà là xôi bảy màu và phở hồng được bày bán nhiều ở khu ẩm thực...
… món phở hồng ở chợ phiên Bắc Hà sẽ không có gì đặc biệt nếu chúng không được làm từ gạo đỏ, loại gạo đặc biệt của địa phương chỉ trồng ở xã Lùng Phình...
Phở hồng Bắc Hà có nhiều loại nhưng phổ biến nhất là phở bát có bánh phở, thịt lợn xá xíu, rau sống, rau cải mèo muối thái nhỏ, lạc giã nhỏ, một ít nước chua… Các nguyên liệu làm nên phở hồng Bắc Hà cũng hoàn toàn từ các sản vật nhà làm của người địa phương như thịt lợn đen, gà Mông đen, các loại gia vị đặc trưng của núi rừng như thảo quả, quế hồi… Thịt gà mềm béo, da giòn tan và nước dùng ngọt dịu do hầm từ nước xương khiến tô phở hồng Bắc Hà sẽ gây thương nhớ cho những ai có dịp đến vùng cao./.
... bánh phở được tráng thủ công từ loại gạo xay từ thóc cũ màu hồng sẽ cho mùi vị thơm nồng, thanh ngọt, để lại vị đậm đà mà không phải vị ngọt từ đường hay mì chính...
... thịt gà đen mềm béo, da giòn tan và nước dùng ngọt do hầm từ nước xương khiến tô phở hồng Bắc Hà sẽ gây thương nhớ cho những ai có dịp đến vùng cao.
Khu ẩm thực với đa dạng món ăn như thắng cố, lợn bản, gà đen... đều do người bản địa nuôi, khi chế biến sẽ không bị hôi.
Các loại sản phẩm nông nghiệp như rau củ quả, các loại trái cây của đồng bào được bày bán tại chợ…
… cùng các loại gia vị thuốc như quế, hồi...
... hay thảo quả và nhiều đặc sản địa phương khác chỉ ở chợ phiên vùng Bắc Hà mới có.
