Photo Travel: Món ngon mùa đồng tràn nước

Không chỉ dòng phù sa bồi đắp đất trồng, mùa nước nổi còn mang theo những đàn cá rô đồng, cá linh, bông súng, điên điển như những sản vật của đất trời. Với những món quà từ thiên nhiên ấy, qua bàn tay khéo léo của người dân miền Tây đã làm nên nhiều món ngon dân dã nhưng đậm hương vị phù sa.

***

Mùa nước nổi miền Tây thường kéo dài từ tháng 9 đến tháng 11 mỗi năm khi con nước ngập phù sa tràn lên đồng ruộng, đưa cá tôm từ thượng nguồn theo dòng Mê Kông về Đồng bằng sông Cửu Long.

Năm nay, mùa nước nổi đầu nguồn Đồng bằng sông Cửu Long cao hơn nhiều năm trước khiến tôi cũng như nhiều thực khách khác có cơ hội trải nghiệm những chuyến lênh đênh mùa nước tràn đồng, thưởng thức hương vị phù sa, từ cá đồng, rau đồng.

Độc đáo và bổ dưỡng nhất phải kể đến là cá linh và bông điên điển, hai nguyên liệu chính tạo nên nhiều món ẩm thực nức tiếng. Nếu cá linh đầu mùa nước nổi còn non, bà con miền Tây thường dùng để kho lạt, kho sả, nấu canh chua vì xương mềm ăn nguyên con thì khi cá lớn hơn 2 ngón tay, chỉ cần mang rửa sạch, tẩm bột thả chiên giòn hoặc kho mía là say lòng bao thực khách. Hương vị cá linh tự nhiên đánh bắt mùa nước nổi lại kết hợp với hương vị đặc trưng của bông điên điển, càng làm đậm hương vị đồng nội.

Cũng từ bông điên điển, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon khác như dưa chua, gỏi, xào với tép đồng... hay ăn sống chấm cá kho. Sẽ thật thiếu sót nếu về miền Tây mùa nước nổi mà không thưởng thức lẩu cá linh bông điên điển, món ăn vào hàng đặc sắc nhất miền Tây. Lẩu cá linh bông điên điển còn được dùng kèm với các loại rau dân dã nhiều màu sắc như rau muống, bông súng, bông điên điển, rau dừa…

Ẩm thực miền Tây còn biết bao những món ăn khác từ nguồn tôm, cá, ốc, ếch nơi đồng nội. Nhớ khi xưa, thời khẩn hoang đất Nam Bộ, những di dân trong vùng đã đúc kết chẳng sai: nhất nướng, nhì chiên, tam xào, tứ luộc. Đó cũng là lý do tôi không thể bỏ qua món cá lóc nướng trui, anh chèo thuyền ngày lênh đênh nơi nước tràn đồng đã chế biến. Không cầu kỳ, không cần tẩm ướp gia vị hay đánh vảy, bắt nguyên con cá vừa bắt được, vùi thẳng vào đống rơm và châm lửa đốt. Bên bờ kênh, tôi chỉ cạo phần cháy đen và ăn nóng thứ thịt cá còn giữ nguyên vị ngọt, kèm mùi cháy của rơm mà nhớ mãi cả một thời ấu thơ.

Trong hành trình khám phá ẩm thực miền Tây, cũng không nên bỏ lỡ các loại mắm đồng, đặc sản cầu kỳ bậc nhất của vùng sông nước. Nghề làm mắm miền Tây tôi từng viết trong bài "Chợ Châu Đốc, nức tiếng với mắm miền Tây" ra đời gần 150 năm, với rất nhiều loại mắm có hương vị đặc trưng khác nhau như mắm cá linh, mắm cá sặc, mắm cá lóc, mắm ba khía, mắm cá trèn…

Không chỉ là món ăn nức tiếng, mắm còn trở thành biểu tượng ẩm thực của vùng đất. Nếu muốn thưởng thức trọn vẹn hương vị mắm, bạn nên dùng trực tiếp để cảm nhận vị ngọt thuần túy của các loại cá, tôm kết hợp với cách nêm nếm gia vị đặc trưng. Nếu không, những món ăn phổ biến khác sử dụng mắm để chế biến như mắm kho, lẩu mắm hay bún mắm cũng trở thành những đặc sản nổi tiếng miền sông nước.

Những ngày ở miền Tây, mùa nước nổi khiến vùng đất khoác một diện mạo mới, thời điểm để trải nghiệm và tìm hiểu rõ hơn nét văn hóa ẩm thực mùa nước nổi độc đáo của vùng đất này, đặc biệt với tôi, tín đồ mê ẩm thực và dịch chuyển./.