Photo Travel: Tung lò mò, đặc sản của người Chăm vùng đất Bảy Núi
Là đặc sản của người Chăm, tung lò mò là món ăn truyền thống, đậm bản sắc của cộng đồng Chăm theo Hồi giáo (Islam) An Giang và lọt top 50 đặc sản nổi tiếng của Việt Nam.
***
Ẩm thực vùng đất Bảy Núi luôn để lại dấu ấn đặc biệt với một thực khách lang thang nhiều vùng miền như tôi bởi các món đặc sản như lẩu cá linh bông điên điển, chè thốt nốt, bánh bò thốt nốt và đặc biệt là tung lò mò (lạp xưởng bò).
Một chiều biên viễn, tôi ngồi nghe ông A Mách, chủ cơ sở sản xuất món tung lò mò ở ấp Búng Lớn, xã Nhơn Hội, huyện An Phú trò chuyện về món ăn có cái tên lạ tai này của cộng đồng Chăm theo Hồi giáo (Islam). Xa xưa, do không có tủ lạnh để bảo quản thịt nên người Chăm đã nghĩ ra cách dồn thịt vào ruột bò rồi treo lên, phơi ăn dần. Từ cách bảo quản truyền thống này mà món tung lò mò ra đời để trở thành đặc sản nổi tiếng.
Trước đây, vào các dịp lễ Tết, những gia đình khá giả trong cộng đồng Chăm Hồi giáo hay mổ bò chia cho cả làng. Thịt nhiều ăn không hết nên bà con nghĩ ra cách dồn vào ruột bò để trữ lại. Lâu dần, tung lò mò trở thành món ăn truyền thống.
Tung lò mò được làm từ nhiều thành phần của con bò, trong đó, ruột bò được sử dụng để làm lớp vỏ bao bên ngoài...
… thịt được dồn vào ruột bò, thắt lại từng khúc dài khoảng một tấc phơi lên giàn khoảng ba nắng là thành phẩm.
Cũng theo ông A Mách, tiếng Chăm "tung" có nghĩa là ruột, "lò mò" là thịt (thịt bò), chuyển nghĩa sang tiếng Việt thành "lạp xưởng bò". Muốn bảo đảm cách làm tung lò mò truyền thống, thịt bò sau khi mổ xong phải chế biến ngay, bởi nếu để lâu sẽ không làm được món ăn đặc trưng này. Thịt bò phải chọn thịt đùi, bắp, nạc lóc từ xương sau đó dùng rượu, gừng khử mùi. Thịt tiếp tục được loại bỏ hết gân, bầy nhầy mới đem thái nhuyễn, bằm chung với mỡ bò theo tỷ lệ 2 thịt 1 mỡ và trộn đều với các loại gia vị bí truyền của người Chăm.
Tung lò mò còn được làm từ nhiều thành phần của con bò, trong đó, ruột bò được sử dụng để làm lớp vỏ bao bên ngoài. Sau khi tách riêng, ruột bò sẽ được lộn trái, cạo và rửa với nước muối cho thật sạch. Đem phơi lên giàn khoảng ba nắng là thành phẩm.
Tung lò mò phơi trong nắng sớm ở nhiều hộ đồng bào Chăm ở xã Châu Phong, Tân Châu, An Giang…
… và là một thương hiệu đặc sản khi có nhãn mác, đảm bảo những quy chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm và đặc biệt là vẫn giữ được hương vị truyền thống, không sử dụng chất bảo quản.
Đặc sản tung lò mò là 1 trong 6 sản phẩm đầu tiên của An Giang đạt chuẩn OCOP 3 sao, đã trở thành thức ăn phổ biến của người dân nơi đây cũng như các du khách khi về thăm đồng bào Chăm.
Tung lò mò đang được đóng gói chân không thành phẩm tại nhà ông A Mách ở ấp Búng Lớn, xã Nhơn Hội, huyện An Phú.
Cơ sở sản xuất tung lò mò của ông A Mách đặt trong khu vực có người Chăm sinh sống đông đảo, nhiều gia đình nuôi bò thịt và đã sản xuất các sản phẩm từ thịt bò. Với kinh nghiệm nuôi bò trên 30 năm, ông A Mách hiện cũng có đàn bò trên 30 con, với trọng lượng 500 - 600 kg/con. Đây cũng là nguồn nguyên liệu cung cấp một phần cho xưởng chế biến lạp xưởng bò, tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho bà con trong ấp. Sản phẩm từ cơ sở sản xuất của ông A Mách có nhãn mác, đảm bảo những quy chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm và đặc biệt là vẫn giữ được hương vị truyền thống, không sử dụng chất bảo quản.
Trong cộng đồng Chăm theo Hồi giáo vốn có văn hóa ẩm thực phong phú và độc đáo, vừa khác biệt so với những món ăn quen thuộc hằng ngày, lại mang đậm sắc thái đặc trưng của cư dân bản địa. Tung lò mò chính là một trong các đặc sản mà du khách như tôi vừa có dịp trải nghiệm, lại có thể mua về làm quà tặng cho người thân sau chuyến đi lãng du vùng đất Bảy Núi./.
Cơ sở sản xuất tung lò mò của ông A Mách hiện cũng có đàn bò trên 30 con, với trọng lượng 500 - 600 kg/con...
... bảo đảm cho việc sử dụng nguyên liệu thịt bò do người trong đạo sát sinh, không mua bò từ người bên ngoài về làm. Thịt bò làm tung lò mò phải là thịt nóng vừa mổ và bỏ hết huyết. Vì vậy thịt cũ hay thịt bò bệnh đều không dùng được.
Một gia đình người Chăm theo Hồi giáo ở ấp Búng Lớn, xã Nhơn Hội, huyện An Phú, nơi có văn hóa ẩm thực phong phú và khác biệt so với những món ăn quen thuộc hằng ngày như tung lò mò.
