Phú Thọ: Tiềm năng, bản lĩnh và cơ hội bứt phá

Việc sáp nhập giữa ba tỉnh (Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc) có đặc thù tương đồng về văn hóa, địa lý, giao thông, đã tạo ra cơ hội quy hoạch toàn vùng bền vững và hiệu quả, không chỉ gộp phần tăng quy mô kinh tế, mà còn giảm thiểu cạnh tranh cục bộ, tối ưu hóa đầu tư và nguồn lực, giúp khu vực này trở thành điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Trước khi sáp nhập về Phú Thọ, Vĩnh Phúc (cũ) là tỉnh có GRDP lớn nhất trong ba tỉnh này, đạt khoảng 106.000 tỷ đồng vào năm 2024, với nền kinh tế chủ yếu dựa vào công nghiệp, đặc biệt là sản xuất ô tô và điện tử. Đây là ngành có giá trị gia tăng cao, góp phần nâng cao GRDP bình quân đầu người của Vĩnh Phúc lên khoảng 120 triệu đồng vào năm 2023. Phú Thọ và Hòa Bình có GRDP lần lượt đạt 68.000 tỷ đồng và 50.000 tỷ đồng, với nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp và công nghiệp chế biến. GRDP bình quân đầu người của hai tỉnh này lần lượt đạt 74 triệu đồng và 61 triệu đồng.

Cả ba tỉnh cũ đều có thế mạnh riêng biệt trong phát triển kinh tế. Trong đó, Vĩnh Phúc tập trung vào công nghiệp chế biến và sản xuất ô tô, Phú Thọ với thế mạnh về nông sản và công nghiệp chế biến thực phẩm, còn Hòa Bình với tiềm năng lớn về du lịch sinh thái và nông sản. Mặc dù có những tiềm năng khác nhau, nhưng các tỉnh này lại có sự kết nối hạ tầng khá tốt, đặc biệt trong giao thông, giúp tăng cường liên kết giữa các địa phương và tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Phú Thọ có tổng GRDP gần 224.000 tỷ đồng, tạo ra một khu vực kinh tế mạnh mẽ. Quy mô này không chỉ nâng cao vị thế của tỉnh trong khu vực mà còn mở ra cơ hội thu hút các dự án đầu tư lớn, đặc biệt là từ các ngành công nghiệp chế tạo, nông sản, và công nghệ cao. Với quy mô kinh tế này, khu vực mới có thể đứng vững trong cuộc cạnh tranh thu hút vốn FDI, không chỉ trong nước mà còn ở các thị trường quốc tế. Phú Thọ mới tạo ra một cơ chế thu hút đầu tư đồng bộ, giảm thiểu sự cạnh tranh cục bộ và tạo ra môi trường đầu tư ổn định, hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Điều này sẽ giúp cải thiện đáng kể môi trường kinh doanh, nâng cao chất lượng đầu tư và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Một trong những lợi ích lớn từ việc sáp nhập là khả năng quy hoạch đồng bộ hạ tầng giao thông, công nghiệp và dịch vụ. Hệ thống đường bộ, đường sắt và các tuyến cao tốc nối các tỉnh này sẽ giúp giảm chi phí vận tải, thúc đẩy thương mại và xuất khẩu. Các khu công nghiệp lớn tại Vĩnh Phúc có thể kết hợp với vùng đất nông nghiệp của Phú Thọ và Hòa Bình để hình thành các chuỗi giá trị nông sản chế biến sẵn, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Bên cạnh đó, các dự án hạ tầng lớn như sân bay, cảng nội địa và hệ thống logistics cũng sẽ trở nên hiệu quả hơn khi các tỉnh có thể phối hợp và tối ưu hóa các nguồn lực đầu tư. Hệ thống giao thông kết nối mạnh mẽ không chỉ giúp thuận lợi trong vận chuyển hàng hóa mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác trong lĩnh vực du lịch, thương mại và dịch vụ.

Sự sáp nhập của Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình không chỉ tạo ra một trung tâm kinh tế mạnh mẽ trong khu vực mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển toàn diện của toàn vùng. Việc kết nối các khu công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ sẽ tạo ra cơ hội lớn để thúc đẩy xuất khẩu và tạo công ăn việc làm cho người dân. Khi các khu công nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn, sẽ có nhu cầu lớn đối với lao động chất lượng cao, thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực tại các tỉnh này.

Hơn nữa, việc xây dựng cơ sở hạ tầng hiện đại và cải thiện chất lượng dịch vụ công cộng sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Các tỉnh lân cận như Sơn La, Lai Châu cũng sẽ hưởng lợi từ sự phát triển này, khi mà các tuyến giao thông và cơ sở hạ tầng sẽ được kết nối chặt chẽ hơn, giảm thiểu khoảng cách phát triển giữa các địa phương.

Theo các chuyên gia kinh tế, việc sáp nhập ba tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình mở ra cơ hội lớn để tạo ra một khu vực kinh tế mạnh mẽ và phát triển đồng đều hơn. Theo đó, sự kết hợp của ba tỉnh này sẽ giúp tối ưu hóa quy hoạch đất đai và tài nguyên, từ đó tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn. Đặc biệt, việc kết hợp thế mạnh công nghiệp của Vĩnh Phúc với các thế mạnh về nông sản của Phú Thọ và Hòa Bình sẽ tạo ra chuỗi giá trị gia tăng trong nông nghiệp và công nghiệp chế biến.

Sau khi sáp nhập, Phú Thọ không chỉ mở rộng quy mô dân số và diện tích tự nhiên mà còn hình thành một cấu trúc công nghiệp mới, liên kết chặt chẽ giữa các vùng. Trong đó, hệ thống khu công nghiệp (KCN) là hạt nhân thúc đẩy tăng trưởng và thu hút đầu tư.

Theo Ban Quản lý các KCN tỉnh Phú Thọ, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của 3 tỉnh Phú Thọ, Hòa Bình, Vĩnh Phúc (cũ) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã quy hoạch 58 KCN, trong đó tỉnh Phú Thọ (cũ) có 13 KCN; Vĩnh Phúc (cũ) 29 KCN; Hòa Bình (cũ) 16 KCN.

Tính đến hết tháng 7/2025, toàn tỉnh có 28 KCN đã được thành lập, trong đó có 16 KCN đang hoạt động; 4 KCN đang xây dựng; 8 KCN đang bồi thường, giải phóng mặt bằng, chưa khởi công xây dựng.

Dự kiến trong năm 2025, triển khai 5 dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng KCN; thẩm định, trình quyết định chủ trương đầu tư 12 đồ án quy hoạch phân khu KCN.

Về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, tính đến hết tháng 6/2025 trong các KCN trên địa bàn tỉnh có 818 dự án đầu tư thứ cấp còn hiệu lực, gồm 311 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư trên 53.000 tỷ đồng và 507 dự án FDI với tổng vốn đầu tư trên 9,7 tỷ USD.

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông nhấn mạnh, việc hợp nhất Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình thành Phú Thọ mới tạo dư địa mở rộng không gian, tiềm năng phát triển KCN cho tỉnh. 

Ông Đông cũng cho rằng, trong 58 KCN được phê duyệt mới chỉ có 28 KCN được thành lập và việc phát triển các KCN là một trong những công việc khó. Do vậy, Ban quản lý các KCN tỉnh cần chủ trì, phối hợp các sở, ngành, địa phương xây dựng phương án phát triển KCN rà soát khó khăn của từng KCN để có phương án, kế hoạch hỗ trợ và đôn đốc các dự án thứ cấp đang triển khai.

Cùng với đó, Ban Quản lý các KCN tỉnh khẩn trương trình văn bản đề xuất UBND tỉnh xin phân cấp phân quyền. Đôn đốc các chủ đầu tư vào cuộc quyết liệt để triển khai thực hiện KCN đang thực hiện.

Có thể nhận thấy, với hàng chục KCN và Cụm công nghiệp đang hoạt động, cùng với sự quyết tâm của các cấp chính quyền, tỉnh Phú Thọ sau khi sát nhập đang nổi lên là một trong những cực tăng trưởng công nghiệp mới của vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Sau sáp nhập, Phú Thọ không chỉ đơn thuần là một tỉnh trung du miền núi, mà trở thành trung tâm của một "vùng lõi xanh", nơi kết nối ba trục du lịch chủ đạo: Du lịch văn hóa cội nguồn, nghỉ dưỡng - chữa lành cao cấp và khám phá thiên nhiên. Vị trí tiếp giáp thủ đô Hà Nội và nằm giữa rừng - hồ - núi - đồng bằng tạo nên lợi thế đặc biệt để phát triển du lịch bền vững, sống chậm và tái tạo năng lượng.

Cụ thể, tại Hòa Bình (cũ) có tiềm năng phát triển lớn nhờ vào cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, đa dạng và các điểm du lịch mang đậm nét văn hóa. Hòa Bình sở hữu nhiều lợi thế như lòng hồ Hòa Bình, sông Đà, núi non hùng vĩ, hang động phong phú và suối khoáng nóng, cùng với các điểm du lịch văn hóa như Bản Lác, hang động Núi Đầu Rồng, chùa Tiên và đền thờ Chúa Thác Bờ.

Mạng lưới giao thông hoàn thiện cùng tiềm năng du lịch sẽ mở ra những cơ hội phát triển vô cùng lớn cho thị trường này. Nhất là khi xu hướng tìm về những vùng ven đô để du lịch, nghỉ dưỡng của người dân Thủ đô ngày càng lớn.

Xu hướng nghỉ dưỡng ven đô tại khu vực này cũng được hưởng lợi nhiều nhất. Không chỉ có lợi thế của một "vùng trũng" bất động sản nghỉ dưỡng, khu vực này cũng trở thành một "vùng trũng" giá bất động sản vô cùng hấp dẫn. Khi đó, thị trường bất động sản cũng nhận được những tín hiệu tích cực và thu hút đông đảo giới đầu tư.

Tại Vĩnh Phúc (cũ) đặc biệt là ở các khu vực như: Tam Đảo, Tây Thiên và hồ Đại Lải được đánh giá là có tiềm năng cực lớn nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch, hạ tầng được đầu tư và các dự án nghỉ dưỡng cao cấp.

Tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, Vĩnh Phúc (cũ) sẽ trở thành một trong những trung tâm công nghiệp, dịch vụ, du lịch của vùng và cả nước. Và để từng bước hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) đã phê duyệt quy hoạch 6 khu du lịch dịch vụ trọng điểm như: Tam Đảo, Đại Lải, Tây Thiên, và triển khai nhiều dự án đầu tư xây dựng hạ tầng du lịch bằng nguồn ngân sách nhà nước.

Cùng với đó, tỉnh cũng tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch. Tính đến hết quý I/2025, có tổng số 40 dự án của các nhà đầu tư và một số công trình đầu tư vào lĩnh vực du lịch đã được cấp phép đầu tư với tổng số vốn đăng ký trên 21.162 tỷ đồng, trong đó đã thực hiện 11.336 tỷ đồng, đạt 55% số vốn cam kết.

Một số dự án tiêu biểu như: Dự án Flamigo Đại Lải, đạt tiêu chuẩn 5 sao với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 4.630 tỷ đồng, dự án Tam Đảo II của Tập Đoàn Sun Group với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 là 2.987 tỷ đồng, dự án Thanh Xuân Valley Vĩnh Phúc tổng vốn đầu tư trên 300 tỷ đồng; Khách sạn Grand Victory Tam Đảo tổng vốn đầu tư 250 tỷ đồng.

Tại Phú Thọ (cũ), bất động sản du lịch có tiềm năng lớn nhờ vào các yếu tố như: Di sản văn hóa, lịch sử, và vị trí địa lý gần Hà Nội. Đất Tổ Hùng Vương, cùng với các lễ hội truyền thống và di tích lịch sử, thu hút lượng lớn du khách, tạo động lực cho sự phát triển của loại hình bất động sản này.

Trong tầm nhìn đến năm 2050, theo quy hoạch Phú Thọ (cũ) sẽ trở thành trung tâm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước, đồng thời hình thành các khu vực trọng điểm kết nối với vùng trung du và miền núi phía Bắc cũng như Thủ đô Hà Nội. Đặc biệt, quy hoạch nhấn mạnh phát triển du lịch nghỉ dưỡng - một trong những xu hướng phát triển kinh tế bền vững hiện nay.

Trong bối cảnh nhu cầu sống nghỉ dưỡng cao cấp và chăm sóc sức khỏe tăng cao, Phú Thọ nổi lên như một điểm đến lý tưởng nhờ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa độc đáo. Huyện Thanh Thủy với nguồn khoáng nóng quý hiếm và cảnh quan hùng vĩ, là lựa chọn ưu tiên cho du khách tìm kiếm sự thư giãn và tái tạo năng lượng.

Theo quy hoạch, đến năm 2030, tỉnh (cũ) sẽ xây dựng 3 - 5 khu du lịch cấp tỉnh tại các huyện cũ như: Thanh Thủy, Hạ Hòa, Tam Nông, Tân Sơn,… Các khu du lịch không chỉ đáp ứng nhu cầu tham quan, mà còn tập trung vào trải nghiệm văn hóa, chăm sóc sức khỏe và nghỉ dưỡng cao cấp, phù hợp với xu hướng du lịch chăm sóc sức khỏe (wellness tourism) trên toàn cầu.

Trước thời cơ và thách thức mới, nhiều ý kiến cho rằng tỉnh Phú Thọ cần có các giải pháp khơi dậy tiềm năng, nguồn lực trong nhân dân, tận dụng tốt nguồn lực trong và ngoài nước, phát huy cao độ các lợi thế để thực hiện mục tiêu ổn định, phát triển và nâng cao đời sống của người dân.

Xác định nhiệm vụ và trách nhiệm trước mắt rất nặng nề, lớn lao, Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ Đặng Xuân Phong chia sẻ, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình vốn là 3 vùng đất với 3 bản sắc riêng biệt, như 3 mạch nguồn văn hóa - lịch sử - con người của dân tộc Việt Nam, đã cùng chảy xuyên suốt qua chiều dài hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước; là cái nôi của văn hóa Việt và nay đang hội tụ, gắn kết chặt chẽ trong một không gian phát triển mới đầy triển vọng.

"Sự kết hợp giữa 3 tỉnh là bước đi chiến lược đã được Trung ương cân nhắc kỹ lưỡng, nhằm hình thành một đơn vị hành chính - kinh tế mới có độ tích hợp cao về địa lý, đa dạng về nguồn lực, cân bằng về không gian phát triển và liên kết, bổ sung cho nhau trên nhiều phương diện, tạo cơ hội bứt phá trong thời đại mới", Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ nhấn mạnh.

Trước đó, vào thời điểm giữa tháng 6/2025, phát biểu tại hội thảo khoa học lấy ý kiến góp ý vào dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ (sau hợp nhất) lĩnh vực kinh tế - xã hội với chủ đề "Nhận diện tiềm năng và định hướng phát triển tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2050" ông Trần Duy Đông - Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) - nhấn mạnh tỉnh Phú Thọ mới được hình thành trên cơ sở hợp nhất 3 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình là bước ngoặt có tính chiến lược nhằm mở ra không gian, động lực phát triển mới cho vùng Đất Tổ và toàn vùng trung du miền núi Bắc Bộ.

"Sau hợp nhất, tỉnh Phú Thọ là vùng đất đầy tiềm năng, bản lĩnh và có nhiều cơ hội bứt phá trong thời đại mới, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững của đất nước", ông Đông kỳ vọng. 

PGS.TS. Trần Đình Thiên, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, đánh giá sau sáp nhập tỉnh Phú Thọ mới sẽ có thế và lực mới với diện tích tự nhiên, quy mô dân số, quy mô kinh tế đứng trong nhóm đầu của cả nước, có nhiều dư địa để phát triển.

Do vậy, ông Thiên cũng kỳ vọng Phú Thọ tận dụng tốt lợi thế về quy mô làm cơ sở, căn cứ để định hình tư duy chiến lược mới phù hợp với thực tiễn mới, bối cảnh mới.

PGS. TS. Ngô Doãn Vịnh – Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển – Nguyên Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển Bộ Kế hoạch và Đầu tư – Giảng viên cao cấp Trường Đại học Hùng Vương khuyến nghị tỉnh nên phát huy hiệu quả các ưu thế, tạo sự phát triển tập trung, quy mô ngày càng lớn và vượt trội về một số lĩnh vực, hàng hóa đặc sắc. Đồng thời Phú Thọ cần nhận diện rõ những hạn chế chủ yếu để tìm cách vượt khó, bứt lên và lựa chọn đúng những việc phải làm để phát triển nhanh, bền vững hơn.