Theo ông Phố, với tốc độ đô thị nhanh như hiện nay vấn đề trật tự xây dựng đang là nóng bỏng. Nếu không có chính sách phù hợp tăng cường quản lý sẽ gây tác hại khôn lường, đô thị nhếch nhác. Quản lý tốt cũng là bài toán đau đầu của những nhà làm luật và pháp luật hiện tại. Địa phương muốn có lực lượng thanh tra cấp quận, huyện đủ mạnh để khắc phục nhược điểm xây không phép, sai phép, lấn chiếm đất công... Nhưng lại không phù hợp với quy định hiện hành. Ngay cả như biện pháp cắt điện, cắt nước được đề nghị khi xử lý vi phạm xây dựng nhưng luật lại không cho phép.
Ông Phố cho rằng, việc đặt TTXD ở phòng đô thị các quận, huyện là ổn nhưng bất cập ở chỗ phòng quản lý đô thị mô hình “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Bản chất TTXD thuộc Thanh tra Sở mới đúng quy định vì thanh tra chuyên ngành có 2 cấp ngành dọc là Bộ và Sở. Không thể có ba cấp được. Nhưng cấp huyện, quận quản lý tốt hơn ở chỗ là trực tiếp vì sai phạm xảy ra hằng ngày trên địa bàn xã, phường.
Lực lượng Thanh tra xây dựng ở Hà Nội
“Nếu cứ đặt ở cao quá cũng bất cập ở chỗ xử lý sai phạm không kịp thời. Cho nên tùy theo tình hình từng địa phương mà mô hình hoạt động hiệu quả hay không. Đặt vào quận, huyện có những cái thuận lợi. Đặt trên thanh tra Sở cũng có cái khó. Tóm lại không có mô hình nào toàn diện, cũng có cái vướng của nó”, ông Phố nói.
Theo ông Phố, trước đây, TTXD ở quận, huyện là thí điểm theo chỉ đạo của Thủ tướng. Sau khi thí điểm có nhiều ý kiến không đồng tình. Thanh tra Bộ Xây dựng cũng có nhiều ý kiến bảo vệ cho được thành lập cấp huyện nhưng không được vì nhiều lý do, trong đó có cả tai tiếng.
Trả lời câu hỏi của PV về việc đánh giá lực lượng 1.600 TTXD Hà Nội hiện nay, ông Phố cho rằng, rất khó vì đánh giá là cả quá trình. Theo ông Phố nếu như không có lực lượng này tình trạng vi phạm trật tự xây dựng còn be bét. “Có lực lượng này giảm thiểu được sai phạm. Cụ thể, mỗi năm, lực lượng TTXD cũng xử lý được 80 – 90% vi phạm về xây dựng.
Tuy nhiên, không thể nói là tốt đẹp hoàn toàn được vì vướng nhiều thứ. Ví dụ như thanh tra xuống nhà này có lãnh đạo xin vì người nhà của lãnh đạo, hay như việc lãnh đạo Hà Nội thừa nhận có các công trình vi phạm “dán mác”, ông Phố nói.
