Quảng Nam: 11 dự án mất hiện trạng từng bị thanh tra giờ ra sao?

Ngày 21/4/2022, Thanh Tra tỉnh Quảng Nam ban hành Kết luận Thanh tra số 07/KL-TTT Kết luận kiểm tra, rà soát 11 dự án đã được UBND TX. Điện Bàn tổ chức thanh tra công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đến nay, hiện trạng 11 dự án từng bị thanh tra cơ bản vẫn đang nằm bất động và các cấp chính quyền đang triển khai các bước tháo gỡ vướng mắc.

Hướng xử lý cho 11 dự án mất hiện trạng như thế nào?

Các dự án từng bị thanh tra gồm các khu đô thị: Phức hợp Hà My, An Bình Riverside, Coco Riverside, Đại Dương Xanh, Viêm Trung, Mỹ Gia, Trung Nam, Số 9 và Số 9 mở rộng, Bình Ninh – Quảng Lăng; Khu dân cư mới 2A - giai đoạn 2 và Khu dân cư An Cư 1. Sau khi có kết luận thanh tra, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh đã có những chỉ đạo về việc triển khai một số nội dung của kết luận thanh tra cũng như đề nghị cơ quan chức năng tháo gỡ vướng mắc từng dự án.

Trong đó, chỉ đạo UBND TX. Điện Bàn lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 11 dự án theo đúng quy định pháp luật đất đai hiện hành, sử dụng số liệu và các nội dung đã được Thanh tra tỉnh kết luận để thực hiện. Cụ thể, đối với các trường hợp đã được kiểm kê và hiện trạng ảnh hưởng không còn thì sử dụng biên bản kê khai và khối lượng kiểm đếm đã được xác lập trước đây nhưng hiện nay đã mất hiện trạng để lập, trình thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đối với các trường hợp ảnh hưởng của đất trồng cây hằng năm tại thời điểm kiểm kê trước đây chưa xác định vụ hoa màu ảnh hưởng thì cho phép lập, thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cây cối, hoa màu trên cơ sở vụ hoa màu được xác định theo điểm a khoản 1 Điều 90 Luật Đất đai năm 2013.

Đối với các trường hợp chưa kiểm kê, hiện trạng ảnh hưởng không còn, chỉ đạo Tổ công tác kiểm đếm phối hợp với các hộ dân xác định lại diện tích thu hồi trên cơ sở diện tích đất ảnh hưởng đã được Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, thẩm định tại hồ sơ đo đạc, giải thửa của dự án và sử dụng Biên bản này làm cơ sở lập, trình thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường. Đối với cây cối, hoa màu, cho phép lập, thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường trên cơ sở vụ hoa màu được xác định theo điểm a khoản 1 Điều 90 Luật Đất đai năm 2013.

Đối với các trường hợp đã kiểm kê, hiện trạng ảnh hưởng vẫn còn, biên bản kiểm kê có đầy đủ chữ ký hoặc chưa đủ chữ ký của các thành phần tham gia thì sử dụng số lượng biên bản kê khai và khối lượng kiểm đếm hiện trạng đã được xác lập trước đây, được Thanh tra tỉnh xác định để tiếp tục thực hiện quy trình, thủ tục về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được UBND tỉnh ban hành. 

Đối với các trường hợp đã kiểm kê, hiện trạng ảnh hưởng không còn nhưng biên bản chưa đầy đủ chữ ký của các thành viên tham gia hoặc chưa đóng dấu Trung tâm giải phóng mặt bằng, hiện đã giải thể, hoặc biên bản sử dụng câu từ không đúng với quy định hiện hành thì chỉ đạo Tổ công tác kiểm đếm phối hợp với các hộ gia đình lập lại biên bản theo biểu mẫu của Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành, xác định lại diện tích thu hồi và được sử dụng lại số liệu kiểm đếm hiện trạng đã được xác lập trước đây, sử dụng biên bản kiểm kê này làm cơ sở để lập, trình thẩm định và phê duyệt phương án bồi thường.

Ngoài ra, sẽ có hướng xử lý khác đối với một số trường hợp riêng biệt tại một số dự án như Khu dân cư An Cư 1, Khu đô thị Viêm Trung, Khu đô thị Đại Dương Xanh.

Công tác gỡ vướng của các dự án đến nay ra sao?

Khu dân cư mới 2A (giai đoạn 2) gồm phân kỳ 1 (khoảng 17,2ha) và phân kỳ 2 (khoảng 18,5ha). Theo UBND TX. Điện Bàn, từ sau khi có Kết luận thanh tra, dự án vẫn chưa được các cơ quan chức năng gia hạn tiến độ nên Trung tâm không có cơ sở để tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo theo quy định. Ngoài ra, đối với phân kỳ 1, Chủ đầu tư chưa chuyển đủ kinh phí nên Trung tâm phát triển quỹ đất thị xã không thể chi trả tiền bồi thường đối với phương án mồ mả. Dự án ảnh hưởng nhiều mồ mả (hơn 600 mộ) nên phải mất thời gian cho quá trình tìm kiếm thân nhân để phối hợp trong công tác kiểm kê hiện trạng ảnh hưởng.

Phần lớn diện tích đất nông nghiệp ảnh hưởng là đất ngoài Giấy chứng nhận. Vì vậy có rất nhiều trường hợp tranh chấp, khiếu nại dẫn đến không xác định được chủ sử dụng; không thống nhất được ranh giới thực tế sản xuất giữa các hộ dân. Việc này đã gây trở ngại trong công tác quy chủ và kiểm kê hiện trạng ảnh hưởng. Đối với đất ở, một số hộ dân xây dựng nhà nhưng chưa được cấp Giấy chứng nhận; nhiều hộ dân mua bán, chuyển nhượng nhưng không đăng ký kê khai với địa phương nên không có địa chỉ để liên hệ; một số hộ dân thuộc khối phố Ngân Giang không đồng ý phối hợp triển khai dự án. Do đó gây trở ngại cho công tác kiểm kê hiện trạng và thu thập hồ sơ liên quan để triển khai các bước tiếp theo. 

Bên cạnh đó, một số số hộ dân chưa thống nhất phối hợp thực hiện các bước theo quy trình như: không phối hợp xác nhận Tình hình thực hiện trích đo đạc hiện trạng ảnh hưởng; không cung cấp các hồ sơ pháp lý liên quan đến thửa đất ảnh hưởng để phục vụ cho công tác rà soát và xét nguồn gốc sử dụng đất,...

Còn với phân kỳ 2, phần lớn các hộ dân bị ảnh hưởng bất hợp tác không thống nhất phối hợp triển khai dự án. Nên hiện nay đối với phạm vi ảnh hưởng này của dự án hồ sơ giải thửa vẫn chưa được hoàn thiện để trình thẩm tra.

Dự án do Công ty Cổ phần Bách Đạt An làm chủ đầu tư với quy mô 5,3391ha. Chủ đầu tư đã được Nhà nước giao đất đợt 1 (Quyết định số 4487/QĐ-UBND ngày 26/12/2017 của UBND tỉnh Quảng Nam) với diện tích 4,2296ha và đã hoàn thiện hạtầng 90% diện tích của dự án với các hạng mục như san nền, nền đường, mặt đường bê tông nhựa, bó vỉa, vỉa hè, hệ thống thoát nước,cấp điện, cấp nước, cây xanh. Đến ngày 24/2/2022, UBND tỉnh có quyết định giao đất đợt 2 (Quyết định số 470/QĐ-UBND) với diện tích 0,239ha.

Theo UBND TX. Điện Bàn, vướng mắc của dự án hiện này có thể kể đến như đối với phần diện tích đã được phê duyệt phương án thì có một số hộ dân không đồng ý nhận tiền với lý do đơn giá bồi thường thấp, yêu cầu tự thỏa thuận với chủ đầu tư. Tại phần diện tích chưa trình phê duyệt phương án thì có 2 hộ có thực hiện mua bán chuyển nhưng chưa được tách thửa trong Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất. Ngoài ra, hiện nay dự án đã hết tiến độ thực hiện nên công tác giải phóng mặt bằng phần diện tích còn lại chưa thể tiếp tục triển khai.

Dự án Khu đô thị Trung Nam có quy mô 10,11ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp bị ảnh hưởng khoảng 5,89ha; đất ở đô thị + vườn khoảng 2,27ha; đất nghĩa địa khoảng 1,59ha; còn lại là đất giao thông, đất tín ngưỡng và đất chỉnh trang. Hiện nay, Chủ đầu tư vẫn chưa được UBND tỉnh giao đất để triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, kỹ thuật của dự án. Đến nay, UBND TX. Điện Bàn đã phê duyệt 4 phương án bồi thường, hỗ trợ (đối với phương án mồ mả) và 1 phương án bồi thường, hỗ trợ (đối với đất nông nghiệp).

UBND TX. Điện Bàn xác định khó khăn, vướng mắc hiện nay của dự án là sau nhiều đợt chi trả đến nay vẫn còn 26/104 trường hợp ảnh hưởng đất nông nghiệp chưa đồng ý nhận tiền với các lý do khác nhau như: đơn giá đền bù và hỗ trợ quá thấp; đề nghị bố trí lại đất tái định cư khi thu hồi; đề nghị đo đạc lại do thiếu đất (đất không có GCN); gia đình chưa thống nhất cử người đại diện để nhận tiền. Với phần mồ mả, có 21 hộ không nhận tiền với lí do chủ yếu là đơn giá đền bù và hỗ trợ quá thấp, không đủ chi phí di dời, xây dựng lại; nhiều hộ dân chưa xem được ngày di dời nên chưa đồng ý nhận tiền.

Về vướng mắc chung, có nhiều trường hợp mua bán, chuyển nhượng tặng cho quyền sử dụng đất không thông qua chính quyền địa phương, dẫn đến việc đo đạc quy chủ cho Tình hình thực hiện sai lệch phải kiểm tra đo đạc, điều chỉnh lại nhiều lần mất rất nhiều thời gian. Trong quá trình quản lý sử dụng đất do không quản lý tốt về ranh giới nên xảy ra nhiều trường hợp tranh chấp giữa các hộ dân, UBND phường đã tổ chức họp giải quyết tuy nhiên vẫn chưa đạt được thống nhất.

Dự án Khu đô thị Viêm Trung có do Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Điện Bàn làm chủ đầu tư với quy mô hơn 3,37ha. Dự án hiện chưa được UBND tỉnh giao đất, tuy nhiên vì sự "nôn nóng" mà Chủ đầu tư đã  triển khai thi công và hoàn thiện khoảng 50% khối lượng thi công hạ tầng kỹ thuật của dự án. Hiện nay, một số tuyến đường trong khu vực dự án đã được chủ đầu tư thi công cấp phối đá dăm, một số khu vực đã thực hiện bó vỉa, vỉa hè.

Về công tác giải phóng mặt bằng, đối với mồ mả bị ảnh hưởng, trên cơ sở phương hướng tháo gỡ của UBND tỉnh, UBND TX. Điện Bàn, Trung tâm phát triển quỹ đất đã hoàn thiện hồ sơ, lập và trình thẩm định, phê duyệt phương án (đợt 1) đối với mồ mả ảnh hưởng tại dự án. Đối với đất nông nghiệp, đã thực hiện kiểm đếm 41/42 hộ (1,62ha) và hiện đang tiếp tục hoàn thiện các thủ tục hồ sơ để lập, trình phê duyệt phương án. Đối với đất ở đã thực hiện công tác kiểm đếm hiện trạng 23/26 hộ.

UBND TX. Điện Bàn cho rằng khó khăn, vướng mắc đến từ việc chưa tổ chức họp xét nguồn gốc đất ở. Cùng với đó là các quy định của chính sách bồi thường - hỗ trợ, giải phóng mặt bằngthường xuyên có sự thay đổi, gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng thực hiện như về: đơn giá cây trồng; việc ủy quyền quyết định giá đất cụ thể theo Nghị quyết 73/NQ-CP ngày 06/5/2023;...