Nguy cơ tan giấc mơ chứng chỉ mua nhà
Trong lúc các cơ quan chức năng vẫn loay hoay tìm kiếm, xây dựng một mô hình tài chính để hỗ trợ người thu nhập thấp có thể tích cóp để mua nhà, thì một doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh đã “tiên phong” thử nghiệm một mô hình và không ít khách hàng đã kỳ vọng gửi gắm vào dự án.
Nhưng “giấc mơ” ấy có nguy cơ tan tành khi dự án không biết bao giờ mới trở thành hiện thực, tiền đã góp có nguy cơ mất trắng…
Cụ thể, năm 2009, VNI cho ra đời sản phẩm “Chứng chỉ quỹ tiết kiệm nhà ở Vinaland”. Theo đó, VNI phát hành chứng chỉ quyền mua nhà, dưới hình thức khách hàng cho công ty vay tiền như một khoản tiết kiệm để được mua nhà tại dự án Vinaland Tower (quận 7) do công ty làm chủ đầu tư.
Trong thư ngỏ gửi đến khách hàng, lãnh đạo doanh nghiệp nêu ra hàng loạt ưu điểm của chứng chỉ này, như tích lũy hàng tháng 5 đến 10 triệu đồng để có thể chuyển đổi sang sở hữu bất động sản mà không cần ngay một số tiền lớn. Khách hàng tích lũy theo khả năng, nếu có việc đột xuất mà không góp tiếp thì quyền lợi của người gửi vẫn đảm bảo. Người mua dễ dàng kiểm soát được giá bất động sản mua trong tương lai, tính thanh khoản cao…
Sau khi VNI thực hiện chương trình này từ đầu năm 2009, hàng trăm khách hàng đã ký hợp đồng cho công ty vay vốn. Số tiền mà doanh nghiệp huy động lên đến hàng chục tỷ đồng.
Tuy nhiên, từ đó đến nay, dự án Vinaland Tower vẫn chưa có dấu hiệu triển khai. Thời hạn của hợp đồng góp vốn đã hết, nhiều khách hàng tìm đến VNI để đòi lại tiền nhưng không được giải quyết.
Hợp đồng “vay” tiền của Vinaland và chứng chỉ mua nhà của công ty này phát hành đã làm vỡ mộng mua nhà của nhiều người.
Trao đổi trên tờ Zing.vn, anh Trung Cường, người đã bỏ ra hơn 200 triệu để mua chứng chỉ quyền mua nhà của công ty, chờ hơn 6 năm qua vẫn chưa thấy dự án được triển khai. Trong khi đó, anh lại bất lực trong việc đòi tiền.
"Nếu chiếu theo hợp đồng mua chứng chỉ, công ty này phải trả cả lãi lẫn gốc cho tôi khoảng 400 triệu đồng, nhưng sau nhiều lần đòi, tôi vẫn chưa nhận được phản hồi của doanh nghiệp", anh Cường chia sẻ.
Diễn biến mới nhất, VNI vừa tổ chức Đại hội cổ đông bất thường, HĐQT doanh nghiệp bất ngờ đưa kế hoạch chuyển nhượng dự án Vinaland Tower. Theo kế hoạch này, Vinaland Tower sẽ được chuyển nhượng với mức giá 140 tỷ đồng. Kế hoạch này không được thông qua vì vấp phải sự phản đối quyết liệt của cổ đông. Vì theo họ, so với giá trị thật của dự án, mức giá trên quá rẻ mạt.
Ông Trần Minh Hoàng, cổ đông sáng lập, người nắm số cổ phần lớn tại VNI và một số cổ đông khác không đồng tình vì cho rằng có quá nhiều điều mập mờ xung quanh việc chuyển nhượng này. Theo tính toán nếu xây dựng với đơn giá 7 triệu đồng/m2 và bán theo giá thị trường sẽ có mức giá dao động từ 22-25 triệu đồng/m2, giá trị của dự án Vinaland Tower sẽ khoảng 243-295 tỷ đồng, chêch lệch hàng trăm tỷ đồng so với giá dự kiến bán.
“Vì sao công ty không thực hiện việc xây dựng dự án, bán sản phẩm mà lại quyết định chuyển nhượng dự án giá thấp, ai là người hưởng lợi? Điều này tạo điều kiện cho đối tác thâu tóm công ty, mua dự án với giá rẻ mạt” - ông Hoàng bức xúc.
Trong khi đó, anh Đặng Thanh Khang bắt đầu ký hợp đồng cho công ty vay tiền từ tháng 1/2009, mỗi tháng anh phải đóng số tiền 10,2 triệu đồng cho các chứng chỉ. Sau khi đóng hơn 10 đợt với hơn 100 triệu đồng, do thấy dự án không xây dựng, anh dừng đóng.
Hết thời hạn cam kết, anh đến công ty đòi tiền, nhưng liên tục bị từ chối. Tính đến nay, tiền lãi quá hạn và tiền lãi phạt đã gần gấp đôi số tiền gốc.
Trong khi đó, với một thông báo gửi khách hàng năm 2015, VNI đề nghị người góp vốn hoán đổi sang mua sạp chợ (công ty có mở chợ Phước Long gần dự án Vinaland Tower) theo giá thị trường do công ty niêm yết. Dù việc sang nhượng sạp chợ không hề có trong hợp đồng góp vốn đã ký kết giữa hai bên.
Nhiều người cho rằng đây là hình thức “ép” khách hàng chuyển sang lấy sạp chợ nếu muốn giữ mức lãi suất 18%/năm phạt hợp đồng. Nếu không chấp nhận sẽ hạ lãi suất phạt hợp đồng xuống 9% khi thanh toán tền góp.
Tuy nhiên đến năm 2016, chủ đầu tư lại thông báo thay đổi với cách tính số tiền gốc và lãi suất 9%/năm từ 2009 đên 2014, thay vì 18%/năm như trước đây. Tiếp đó, sau 1/2014 thì tính lãi suất 5%/năm cho đến hết năm 2015.
Anh Duy Phong, người hoán đổi sang sạp chợ cho biết: "Sau khi ban hành thông báo này, số tiền gốc và lãi để chuyển sang mua sạp cũng bị hạ xuống một nửa. Sau nhiều lần thay đổi tôi không thể chủ động được dòng tiền của mình nữa"
Ngoài các trường hợp cụ thể trên, hàng trăm khách hàng khác cũng lo lắng cho số vốn đã góp. Dù họ nhiều lần tìm đến công ty đòi tiền theo hợp đồng cam kết nhưng cũng không được giải quyết.
Gần đây, thông tin VNI đang lên kế hoạch bán lại dự án càng khiến khách hàng cảm thấy hoang mang.
Chờ quỹ tiết kiệm nhà ở của Bộ Xây dựng
Cách đây chưa lâu, Bộ Xây dựng từng kiến nghị giao UBND TP. Hà Nội và UBND TP. Hồ Chí Minh thí điểm thành lập hai mô hình tiết kiệm nhà ở cho người thu nhập thấp.
Theo đó, mô hình thứ nhất là Quỹ Tiết kiệm phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, hộ nghèo tại đô thị vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội và doanh nghiệp trong nước vay đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.
Cá nhân, hộ gia đình tham gia phải đóng vào quỹ ít nhất khoảng 30% tổng số tiền dự kiến vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, với mức tối thiểu trong thời gian 5 năm. Mức tiền được vay thêm tối đa bằng hai lần tổng số tiền đã đóng vào quỹ.
Thời gian trả nợ trong vòng 15 năm, mức lãi suất cho vay trong khoảng 6,5% - 8,5%.
Mô hình thứ hai là thành lập Quỹ Tiết kiệm nhà cho các cá nhân, hộ gia đình vay mua nhà ở thương mại, trong đó chủ yếu tập trung cho đối tượng có thu nhập từ trung bình trở lên vay.
Hình thức tham gia quỹ là tự nguyện, không bắt buộc. Tuy nhiên đề án nói trên cũng không trở thành hiện thực vì thiếu tính khả thi.
Theo TS Lê Chí Hiếu, Chủ tịch Thuduc House, đây là bài toán đã được bàn rất nhiều nhưng chưa có lời giải hữu hiệu.
Nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, thu nhập trung bình vẫn rất cao nhưng khả năng tài chính để trả cho chủ đầu tư dường như bế tắc, họ phải dựa vào những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ như vay Ngân hàng Chính sách xã hội, vay gói 30.000 tỷ đồng…, nhưng những chính sách trên vẫn rất giới hạn đối tượng, thời gian.
Lâu dài vẫn là từ sức dân, Nhà nước nên xây dựng một mô hình mà ở đó người lao động nào cũng có thể tham gia.
Thời gian qua, nhiều khách hàng do không đủ khả năng tài chính để chọn những dự án đã hoàn thiện để mua, nên phải dựa vào những dự án “hình thành trong tương lai” để trả tiền theo tiến độ, nên không ít khách hàng lâm vào cảnh “tiền mất tật mang”.
Ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam cho biết, đa số doanh nghiệp BĐS ở Việt Nam có vốn không quá 1.000 tỷ đồng, mà phần lớn chỉ có vốn chủ sở hữu khoảng từ 15% - 20% tổng mức đầu tư dự án, còn lại là vốn vay ngân hàng. Vì vậy, nguồn vốn cho BĐS là yếu tố then chốt.
“Hiện chúng ta vẫn chỉ đang huy động từ 3 nguồn vốn là từ người dân, doanh nghiệp và hệ thống tín dụng. Nếu theo thông lệ quốc tế thì điều này chưa đủ. Do đó, cần có quỹ tài chính mới, thúc đẩy vốn thị trường BĐS dồi dào, minh bạch hơn… Điều này cũng sẽ góp phần tạo nguồn cung dồi dào, tiềm lực tài chính cho DN, góp thêm cơ hội cho người mua nhà”, ông Nam chia sẻ./.
