Thích
Tại phiên họp chuyên đề sáng 27/10, HĐND tỉnh Lâm Đồng đã thông qua nghị quyết dừng chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không Phan Thiết (sân bay Phan Thiết) theo hình thức BOT, đồng thời thống nhất chuyển dự án sang đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật Đầu tư.
Theo tờ trình số 5335 của UBND tỉnh gửi HĐND ngày 15/10, khu đất từng thuộc phạm vi dự án BOT sân bay Phan Thiết đã được đưa vào danh mục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất (đợt 2).
Phối cảnh hạng mục hàng không dân dụng sân bay Phan Thiết. Ảnh: Internet
Việc tỉnh Lâm Đồng chấp thuận dừng chủ trương đầu tư theo hình thức BOT đối với Cảng hàng không Phan Thiết đã tạo bước ngoặt thể chế quan trọng, tạo cơ sở pháp lý để tỉnh tổ chức đấu thầu công khai, minh bạch, lựa chọn nhà đầu tư mới theo quy định của pháp luật hiện hành, phù hợp với xu hướng thu hút vốn tư nhân trong hạ tầng hàng không.
Cảng hàng không Phan Thiết có vị trí chiến lược tại Mũi Né - Bình Thuận, nằm trong chuỗi kết nối du lịch biển - nghỉ dưỡng và logistics ven biển miền Nam. Theo quy hoạch hiện hành, sân bay này là dự án lưỡng dụng quân sự - dân dụng, xây dựng đường băng đạt tiêu chuẩn 4E, mở cửa cho máy bay lớn và khai thác hàng hóa, hành khách quốc tế. Việc cơ chế đầu tư được làm mới đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư tư nhân có khả năng triển khai nhanh và chủ động hơn.
Trong "cuộc chơi" mời này, nhiều doanh nghiệp lớn hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực bất động sản đang nổi lên như những ứng viên tiềm năng nhờ kinh nghiệm và định hướng phát triển mạnh trong lĩnh vực hạ tầng hàng không.
Sun Group là doanh nghiệp tiên phong. Doanh nghiệp này từng đề xuất đầu tư hạng mục dân dụng sân bay Phan Thiết theo hình thức đầu tư kinh doanh, không vận dụng cơ chế BOT. Dự án từng dự kiến khởi công ngày 19/8, song do thay đổi hình thức đầu tư nên tỉnh phải hoàn thiện lại toàn bộ hồ sơ pháp lý, khiến thời gian triển khai bị lùi lại.
Trước đó, Sun Group chính là đơn vị tiên phong mở đường cho tư nhân đầu tư hạ tầng hàng không tại Việt Nam với Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn - sân bay tư nhân đầu tiên trong cả nước, vận hành từ năm 2018. Tiếp nối thành công này, tập đoàn tiếp tục tham gia dự án mở rộng Cảng hàng không Phú Quốc với tổng vốn gần 22.000 tỷ đồng, dự kiến thực hiện trong giai đoạn 2025-2027. Vừa qua, Công ty CP Cảng hàng không Mặt Trời (Sun Group) cũng đảm nhận vai trò tổng thầu thi công sân bay Gia Bình (Bắc Ninh), công trình quy mô cấp 4E do Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động làm chủ đầu tư. Những dự án này cho thấy năng lực toàn diện của Sun Group, từ đầu tư, thi công, vận hành đến khai thác dịch vụ hàng không - du lịch.
Phối cảnh sân bay Phú Quốc mở rộng do Sun Group làm chủ đầu tư. Ảnh: CPG Singapore
Với T&T Group, dù ít xuất hiện trong mảng sân bay, nhưng lại đang thể hiện tham vọng lớn trong hạ tầng giao thông - logistics và "airport city". Tại khu vực sân bay Cà Mau, T&T Group đề xuất nghiên cứu đầu tư khu đô thị sân bay theo mô hình rất thành công tại Changi (Singapore). Với sân bay được đặt ở vị trí cốt lõi, các khu vực xung quanh sẽ được quy hoạch để trở thành các khu phức hợp kinh tế, tài chính, thương mại, du lịch, giải trí sôi động; từ đó tạo động lực phát triển mạnh mẽ hơn cho vùng đất cực Nam Tổ quốc.
Hơn nữa, T&T đã tham gia đầu tư sân bay mới ở Cảng hàng không Quảng Trị theo mô hình PPP với vai trò nhà đầu tư tư nhân. Sự tham gia của T&T trong mảng hàng không-logistics cho thấy họ là ứng viên tiềm năng cho dự án Phan Thiết khi cơ chế mở.
Masterise Group là một cái tên đáng chú ý khác. Tập đoàn thời gian vừa qua đã có hàng loạt đề xuất triển khai các dự án hạ tầng quy mô lớn tại TP. HCM như cầu Đồng Nai 2, Phú Mỹ 2, tuyến metro số 3… Đặc biệt trong lĩnh vực hàng không, doanh nghiệp này đã đề xuất đầu tư vào Cảng hàng không Gia Binh (Bắc Ninh) – một dự án cấp 4E, quy mô lớn với khả năng phục vụ đến 50 triệu hành khách/năm. Tuy công bố còn ở giai đoạn đề xuất, nhưng tham vọng mở rộng hạ tầng hàng không – logistics của Masterise là rõ. Trong bối cảnh sân bay Phan Thiết cần nhà đầu tư có năng lực và dày kinh nghiệm, Masterise có thể là cái tên vào cuộc.
Tuy nhiên, để biến cơ hội thành hiện thực, dự án cần đảm bảo các yếu tố tiên quyết. Thứ nhất, hồ sơ mời thầu và tiêu chí lựa chọn phải rõ ràng, minh bạch bao gồm vốn chủ sở hữu, kinh nghiệm triển khai sân bay cấp 4E, năng lực vận hành và thương mại hóa. Thứ hai, cơ chế sử dụng đất, giải phóng mặt bằng và phối hợp giữa hạng mục quân - dân dụng phải được quy định cụ thể, tránh chồng chéo. Thứ ba, điều khoản chia sẻ rủi ro, doanh thu và cam kết tiến độ phải được làm rõ ngay từ giai đoạn đầu, rút kinh nghiệm từ những bất cập trong các dự án BOT/PPP trước đây.
Nếu các điều kiện này được tháo gỡ, sân bay Phan Thiết không chỉ là cửa ngõ hàng không của tỉnh mà còn trở thành động lực phát triển mới cho toàn vùng, từ du lịch Mũi Né đến chuỗi logistics, bất động sản công nghiệp và dịch vụ phụ trợ. Khi đó, nhà đầu tư được lựa chọn sẽ không chỉ "xây một sân bay", mà còn kiến tạo cả hệ sinh thái đô thị - du lịch - thương mại xoay quanh nó, tương tự mô hình "sân bay - thành phố" đang thịnh hành tại các trung tâm kinh tế trong khu vực.
Sau sáp nhập với Bình Thuận, tỉnh Lâm Đồng mới dự kiến là địa phương có diện tích lớn nhất cả nước (24.233,1km2) với quy mô dân số khoảng 3,3 triệu người.
Lâm Đồng cũng là một trong số ít những địa phương sở hữu cùng lúc 2 sân bay, gồm sân bay quốc tế Liên Khương và sân bay Phan Thiết.
