Một trong những nội dung được thảo luận sôi nổi trong chương trình "Hội thảo góp ý đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 luật thuế" do VCCI tổ chức sáng 14/9 là đề xuất áp VAT đối với quyền sử dụng đất.
Theo đó, Dự thảo Luật đề nghị bỏ quy định chuyển quyền sử dụng đất không chịu thuế GTGT để chuyển sang chịu thuế GTGT với mức thuế suất thông thường 10% và sửa đổi bỏ quy định giá tính thuế GTGT đối với hoạt động kinh doanh BĐS được trừ giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân sách nhà nước.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam (VNREA) cho rằng, lý do điều chỉnh thuế của Bộ Tài chính để tính thuế dễ dàng hơn là không thỏa đáng. Bộ Tài chính khi đưa ra dự thảo luật thuế cần đánh giá tác động của nó đối với thị trường.
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam.
Việc tăng thuế sẽ khiến giá nhà tăng lên rất nhiều, trong khi đó, 70% thị trường BĐS là nhà ở, đây là một trong bốn nhu cầu thiết yếu của người dân. Trong bối cảnh mặt bằng giá nhà ở tại Việt Nam đang cao hơn gấp nhiều lần so với nhiều nước trên thế giới, thị trường BĐS lẽ ra phải giảm giá để giúp người dân có cơ hội sở hữu nhà ở thì lại tăng giá mạnh nhất. Điều này không chỉ khiến thị trường nhà ở phải chịu tác động khủng khiếp và ngày càng đen tối hơn, mà còn khiến cho giấc mơ có nhà của người dân nghèo ngày càng xa tầm tay.
“Trước đây khi bán nhà, người dân chỉ chịu thuế trước bạ (0,5%) và thuế thu nhập cá nhân (2%), tức chỉ đóng thuế 2,5%. Nếu bị áp VAT lên quyền sử dụng đất, thuế sẽ tăng thêm 12% nữa, như vậy, tổng thuế sẽ tăng lên 15%. Do đó, việc đánh thuế cao như vậy sẽ khiến thị trường BĐS gặp nguy hiểm”, ông Hà nhấn mạnh
Trong khi đó, thị trường BĐS có quan hệ rất lớn với thị trường khác như tín dụng, vật liệu xây dựng, lao động. Hiện tổng giá trị vay của BĐS thấp nhưng các khoản vay có thế chấp bằng BĐS rất lớn. 70% các khoản vay tín dụng được thế chấp bằng BĐS.
"Nếu thị trường không có giao dịch sẽ kéo theo nợ xấu và hàng loạt vấn đề khác. Trước đây, Chính phủ đánh thuế chuyển quyền sử dụng đất 4% đã không có ai nộp. Người dân bán nhà bằng cách trao tay, không ra chính quyền địa phương công chứng khiến Nhà nước đã phải giảm mức thuế xuống 2%. Giờ lại tăng lên mạnh như vậy thì tác động đến thị trường sẽ như thế nào?", ông Hà đặt câu hỏi.
Bên cạnh đó, về quy định VAT không được trừ tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, theo tính toán của Hiệp hội BĐS Việt Nam, một căn chung cư ở Hà Nội tiền sử dụng đất chiếm từ 20 – 30%, còn đối với nhà liền kề là từ 50 – 70%. Như vậy, nếu không được khấu trừ, giá nhà sẽ tăng thêm từ 5 - 7% tuỳ loại nhà ở.
"Do đó, tôi kiến nghị không sửa đổi thuế VAT đối với BĐS", ông Nguyễn Mạnh Hà nhấn mạnh.
Đối với đề xuất này, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, tại khoản 6 điều 5 Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành quy định chuyển quyền sử dụng đất thuộc đối tượng không chịu thuế VAT là hoàn toàn đúng, để không xảy ra tình trạng thuế chồng thuế, phù hợp với tình hình thực tiễn, và “hợp tình hợp lý”.
“Nay, dự thảo luật dự kiến áp dụng thuế VAT khi chuyển quyền sử dụng đất thì sẽ dẫn đến tình trạng thuế chồng thuế, làm tăng giá bán nhà mà người mua phải gánh thêm. Do vậy, HoREA kiến nghị không áp dụng thuế VAT khi chuyển quyền sử dụng đất thì hợp tình hợp lý hơn”, ông Châu nói.
Ông Châu cho rằng, HoREA rất hiểu những khó khăn về nguồn thu ngân sách của Nhà nước khi thực hiện cam kết lộ trình giảm thuế quan trọng trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới, khi ký các hiệp định thương mại tự do khu vực và song phương, đồng thời còn phải trang trải các khoản chi thường xuyên và chi cho đầu tư phát triển. Nhưng thuế VAT có tác động rất lớn đối với nền kinh tế, tất cả doanh nghiệp, cũng như cuộc sống của người dân.
Ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó TGĐ dịch vụ tư vấn thuế Deloitte Việt Nam.
Ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó TGĐ dịch vụ tư vấn thuế Deloitte Việt Nam cho rằng đây là một nội dung có tác động khá lớn đến toàn xã hội nhưng chưa đảm bảo điều kiện về pháp lý đưa ra.
Vì VAT bản chất là thuế đánh trên giá trị gia tăng thêm của hàng hoá dịch vụ lưu thông tiêu dùng. Khi nhìn nhận như vậy, quyền sử dụng đất theo Luật Thương mại không được xem là hàng hoá thông thường.
Bản chất quyền sử dụng đất là quyền về pháp lý, tương tự hàng loạt quyền khác như quyền sở hữu trí tuệ, quyền mua bán ngoại tệ... vốn không nằm trong đối tượng chịu thuế GTGT.
Bên cạnh đó, việc áp VAT vào quyền sử dụng đất, theo đại diện đến từ Deloitte sẽ ảnh hưởng đến các mặt khác của kinh tế xã hội.
Bởi lẽ, giao dịch BĐS tạo ra luồng luân chuyển về tài chính tiền tệ, chiếm tỷ trọng lớn trong tín dụng, tiêu dùng đối với hệ thống ngân hàng, tín dụng Việt Nam. Đánh thuế GTGT lên quyền sử dụng đất trên thực tế là đánh thẳng vào người tiêu dùng cuối cùng mà bỏ qua đối tượng kinh doanh BĐS theo dạng thương mại. Điều này ảnh hưởng đến quyết định giao dịch của người mua khiến thị trường bị chững lại, kéo theo hàng loạt hệ luỵ đối với các ngành liên quan.
