1. Những thông tin chung về sổ đỏ hộ gia đình
Sổ đỏ là cách gọi dân dã, thường được sử dụng trong đời sống hàng ngày để chỉ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cách gọi này ra đời dựa trên màu của giấy, là màu đỏ. Cùng với đó, còn có khái niệm sổ hồng, cũng là cách gọi dựa trên màu của loại giấy tờ.
Sổ đỏ sổ hồng khác nhau như thế nào?
Sổ đỏ là tên thường gọi của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được ban hành trước ngày 10/12/20009 bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) còn sổ hồng là tên gọi của Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở thuộc khu vực đô thị do Bộ Xây dựng ban hành.
Có thể nói sổ đỏ được cấp cho đất ở khu vực nông thôn, đất nông, lâm nghiệp, làm muối, nuôi trồng thủy sản còn sổ hồng được cấp cho đất cũng như công trình xây dựng, nhà ở khu vực đô thị.
Sổ đỏ hộ gia đình là gì?
Như vậy, căn cứ vào cách giải thích về khái niệm sổ đỏ, có thể nói sổ đỏ hộ gia đình là loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được nhà nước giao, cho thuê hoặc công nhận quyền sử dụng đất của những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng.
Hiểu một cách đơn giản hơn thì loại giấy tờ này chứng minh rằng các thành viên trong gia đình có chung quyền sử dụng đối với mảnh đất nhất định, được Nhà nước, pháp luật công nhận. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc cứ có chung hộ khẩu là có chung quyền sử dụng đất.

Không phải ai cũng hiểu về sổ đỏ hộ gia đình. Ảnh: thanhnien.vn
Điều kiện cấp sổ đỏ hộ gia đình là gì?
Sổ này chỉ được cấp khi đảm bảo tất cả các điều kiện sau:
- Các thành viên có mối quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng, cha mẹ nuôi với con nuôi cũng được tính thuộc trường hợp này.
- Tại thời điểm Nhà nước giao, cho thuê hoặc công nhận quyền sử dụng, những người này đang sống chung.
- Những người được công nhận phải là những người cùng nhau đóng góp công sức vào mảnh đất ấy, có thể là cùng góp tiền mua, cùng khai hoang, tạo lập, cùng được tặng hoặc cùng thừa kế,...
Sổ đỏ hộ gia đình ghi tên ai?
Theo quy định, sổ được cấp cho hộ gia đình sẽ ghi tên người có quyền sử dụng là cấp cho hộ ông (bà) rồi ghi tên của chủ hộ và địa chỉ thường trú của hộ. Trong trường hợp chủ hộ lại không có chung quyền sử dụng thì một thành viên khác trong gia đình có quyền sử dụng sẽ được đại diện ghi tên.
Sổ đỏ hộ gia đình và sổ đỏ cá nhân khác nhau như thế nào?
Cùng là chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng nội dung ghi trong sổ đỏ hộ gia đình và sổ đỏ cá nhân lại có điểm khác biệt, đó là:
- Sổ cấp cho hộ gia đình sẽ ghi: “Hộ gia đình ông...” hoặc “Hộ gia đình bà...” cùng sử dụng đất, cùng sở hữu tài sẳn gắn liền với đất với.... (lần lượt ghi tên, năm sinh, giấy tờ tùy thân của tất cả các thành viên còn lại có chung quyền sử dụng đối với mảnh đất, tài sản ấy).
- Đối với cá nhân, chỉ ghi các thông tin của cá nhân có quyền sử dụng, gồm: họ và tên, ngày tháng năm sinh, nơi thường trú, giấy tờ tùy thân.
2. Sổ đỏ hộ gia đình chia như thế nào?
Đất đai cùng tài sản gắn liền với đất là phần di sản rất có giá trị nên có thể dễ xảy ra tranh chấp, đặc biệt đối với những trường hợp có chung quyền sử dụng. Đối với sổ đỏ hộ gia đình, việc chia di sản sẽ được thực hiện như sau:
Giả sử như UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình ông B, khi ấy hộ gồm có 4 thành viên, diện tích đất là 4.000m2. Sau đó, con trai ông B lấy vợ, năm sau thì ông B chết.
Dù khi ông B chết, gia đình có 5 thành viên nhưng thời điểm huyện cấp sổ đỏ, gia đình ông chỉ có 4 thành viên, bởi vậy diện tích đất ông để lại là được xác định là 4000m2 chia đều cho 4 người có tên trong sổ đỏ, vậy ông để lại 100m2 đất di sản.
Phần di sản ông để lại 100m2 sẽ được chia theo quy định về thừa kế, theo hai trường hợp:
- Chia theo di chúc (trường hợp ông có lập di chúc và di chúc hợp pháp).
- Chia không theo di chúc (trường hợp ông không lập di chúc): theo bậc thừa kế đã được pháp luật quy định.

Tất cả các thành viên có tên trong sổ đỏ hộ gia đình có quyền lợi ngang nhau đối với thửa đất đó. Ảnh: laodong.vn
3. Thủ tục tách sổ đỏ hộ gia đình được thực hiện như thế nào?
Đối với sổ đỏ đứng tên hộ gia đình, nhiều người có nhu cầu chuyển từ sổ đỏ hộ gia đình sang sổ đỏ cá nhân. Vậy thì điều này có thực hiện được không? Đối với sổ đỏ hộ gia đình, cũng tuân thủ những quy định chung về tách thửa đã được thể hiện theo Điều 7 Nghị định 101/2024/NĐ-CP và Điều 220 Luật đất đai 2024 quy định thủ tục tách thửa đất theo Luật đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 01/8/2024.
Các điều kiện để tách thửa
Theo khoản 1, 2 Điều 220 Luật đất đai 2024 thì việc tách thửa đất phải bảo đảm các nguyên tắc, điều kiện như sau:

Việc chia tách thửa chỉ được thực hiện khi không có tranh chấp. Ảnh: freepik.com
Thủ tục tách sổ đỏ hộ gia đình
Để có thể tách sổ đỏ hộ gia đình, bạn cần lập một bộ hồ sơ gồm các giấy tờ sau:
- Đơn đề nghị tách theo mẫu.
- Bản gốc của giấy chứng nhận (sổ đỏ hoặc sổ hồng).
Trình tự thực hiện tách sổ
Việc tách sổ được thực hiện theo các bước:
- Nộp hồ sơ: bạn có thể tới UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất để nộp hồ sơ, bạn nộp tại bộ phận văn phòng một cửa của địa phương.
- Công chức tại bộ phận một cửa sẽ tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ, trường hợp đầy đủ, hồ sơ sẽ được thu và bạn được gửi giấy hẹn. Trường hợp chưa đủ thì bạn được yêu cầu bổ sung.
- Yêu cầu được thực hiện.
- Trả kết quả: không quá 15 ngày sau khi hồ sơ được tiếp nhận, đối với những địa phương vùng sâu, xa, hải đảo, biên giới, không quá 25 ngày.
Phí tách sổ
Khi thực hiện tách sổ, bạn cần trả một số khoản phí sau:
- Phí đo đạc: đây là phí mà hộ gia đình cần trả cho đơn vị đo tách thửa.
- Phí cấp giấy chứng nhận: mức thu này được quy định bởi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh nên có sự khác biệt giữa các địa phương.
4. Sổ đỏ hộ gia đình có vay thế chấp được không?
Cũng giống như sổ đỏ cá nhân, sổ đỏ hộ gia đình cũng có thể được vay thế chấp. Tuy nhiên, việc vay thế chấp này cần có sự đồng thuận của tất cả các thành viên có tên trong sổ đỏ. Điều này có nghĩa là tất cả các thành viên đều có trách nhiệm đối với khoản vay này. Đồng thời, việc thế chấp cũng cần tuân thủ các quy định của pháp luật.
Khi vay thế chấp bằng sổ đỏ hộ gia đình, có thể rất dễ xảy ra rủi ro đó là: Khi người vay không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ, ngân hàng sẽ có thể xử lý tài sản thế chấp, dẫn tới việc cả gia đình sẽ mất quyền sử dụng đất. Trong thực tế, trường hợp này rất dễ dẫn tới sự mâu thuẫn tranh chấp giữa các thành viên.
Chính vì vậy, khi quyết định vay thế chấp bằng sổ đỏ hộ gia đình, bởi có liên quan tới quyền, lợi ích của nhiều người nên cần cân nhắc kỹ lưỡng, đọc kỹ những quy định liên quan và xem xét, đảm bảo về khả năng tài chính.

Vay thế chấp sổ đỏ hộ gia đình cần được cân nhắc kỹ và sự đồng thuận của tất cả các thành viên. Ảnh: freepik.com
Với những chia sẻ về các thông tin liên quan tới sổ đỏ hộ gia đình, hy vọng đã mang tới cho bạn những kiến thức cần thiết để có thể ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày. Để có thêm những kiến thức hữu ích về pháp lý bất động sản và các lĩnh vực liên quan, hãy truy cập Wiki BĐS, chúng tôi luôn cập nhật thông tin mới nhất.