Tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng sẽ trở lại trong nửa cuối năm nay, khi hoạt động sản xuất dần phục hồi và mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp nhờ định hướng chính sách của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Dù vậy, Công ty Chứng khoán KB (KBSC) cho rằng, nhu cầu tín dụng của nền kinh tế sẽ khó có thể phục hồi về trạng thái bình thường như trước dịch bệnh diễn ra. Trong khi đó, nhóm ngân hàng lớn có phần thận trọng hơn, thể hiện qua các kế hoạch kinh doanh được công bố trong mùa họp đại hội cổ đông gần đây. Qua đó, KBSC hạ dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm 2020 xuống quanh 10% so với con số 13% đưa ra trước đó. Mặt khác, lãi suất huy động sẽ tăng nhẹ trong trường hợp tín dụng hồi phục.
Nhóm phân tích vĩ mô KBSC đánh giá thấp khả năng NHNN sẽ hạ lãi suất điều hành thêm một lần nữa trong nửa cuối năm 2020 khi áp lực lạm phát đang có dấu hiệu tăng và hoạt động kinh tế trong nước đã dần hồi phục trở lại.
Xu hướng mặt bằng lãi suất huy động trong thời gian tới sẽ phụ thuộc vào 2 yếu tố chính là tốc độ tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng cuối năm và lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10.
Trong kịch bản cơ sở, khả năng lãi suất huy động sẽ tăng nhẹ trong nửa cuối 2020 khi tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng sẽ hồi phục. Thêm vào đó, lộ trình siết tỷ lệ huy động ngắn hạn cho vay trung và dài hạn có hiệu lực vào tháng 10/2020 có thể đẩy mức độ cạnh tranh về tiền gửi lên và làm đảo chiều xu hướng lãi suất tiền gửi giảm.
Thanh khoản hệ thống nửa đầu năm dồi dào, chênh lệch phần tăng thêm M2 và tín dụng luôn duy trì cao. Diễn biến này có nguyên nhân chủ yếu là bởi dịch bệnh khiến cầu tín dụng yếu đi rõ rệt do các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh. Tăng trưởng tín dụng tính đến ngày 19/6 chỉ đạt 2,45%, thấp hơn nhiều so với mức 7% cùng kỳ năm 2019, trong khi tốc độ tăng M2 đạt 4,59%. Thanh khoản dư thừa đã khiến lãi suất liên ngân hàng và lãi suất trái phiếu Chính phủ xuống mức thấp nhất từ trước đến nay.
Để ứng phó với dịch Covid-19, NHNN đã quyết định hạ lãi suất điều hành 2 lần liên tiếp vào tháng 3 và tháng 5 với tổng mức giảm là 100 điểm cơ bản đối với lãi suất tái cấp vốn, đồng thời hạ trần lãi suất huy động ngắn hạn và trần lãi suất cho vay trong lĩnh vực ưu tiên. NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn về mặt thanh khoản, thông qua giảm lãi suất cho vay, giãn nợ và cơ cấu lại nợ.
Xét về tổng thể, các chính sách tiền tệ nhằm đối phó với dịch Covid-19 của NHNN vẫn tương đối thấp so với các nước trong khu vực và chủ yếu sử dụng nguồn lực từ các NHTM. Do vậy, mức tác động đến cung tiền là không nhiều như các quốc gia khác. KBSC đánh giá, đây là những chính sách tương đối phù hợp với điều kiện kinh tế của NHNN, mang tính chất nới lỏng có kiểm soát nhằm tránh những hệ lụy về sau như lạm phát, nợ xấu và bong bóng giá tài sản (ví dụ như bất động sản) như giai đoạn 2009 - 2011.
Những nỗ lực của các NHTM bù đắp sự cắt giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng trong dịch Covid-19 thời gian gần đây đã đẩy lãi suất huy động ở kỳ hạn dài trên 6 tháng giảm rõ rệt trong giai đoạn cuối quý II để giảm chi phí vốn.
Lãi suất tiền gửi dài hạn trên 6 tháng đã giảm khoảng 50 điểm cơ bản tính từ đầu năm tại hầu hết các NHTM trong bối cảnh thanh khoản trong hệ thống luôn duy trì trạng thái dồi dào. Lãi suất cho vay cũng đã có xu hướng giảm nhẹ để hỗ trợ nền kinh tế và mặt bằng lãi suất đứng ở mức thấp nhất 10 năm qua.
Tại cuộc họp của Thủ tướng Chính phủ với Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia mới đây đã xác định, mục tiêu cụ thể là năm 2020 và đầu 2021, tăng trưởng tín dụng đạt trên 10%, chủ trương tăng thêm bội chi ngân sách, nợ công khoảng 3 - 4% GDP để có thêm nguồn lực, chuẩn bị sẵn sàng để có thể hỗ trợ doanh nghiệp, kiên quyết bảo vệ hệ thống doanh nghiệp, không để đứt gãy, mất năng lực sản xuất trong những ngành, lĩnh vực trọng yếu.
Bên cạnh đó, tiếp tục xem xét giảm lãi suất, ngành ngân hàng tiếp tục chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người dân; tiếp tục tiết kiệm chi thường xuyên, cắt giảm các khoản chi hội nghị, hội thảo, dành nguồn lực cho những nhiệm vụ cấp bách, chống dịch, hỗ trợ kịp thời cho người dân, doanh nghiệp.
Các bộ, ngành, địa phương quyết liệt giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời, tập trung kích cầu nội địa, phát triển mạnh mẽ thị trường 100 triệu dân, đặc biệt không để mất thị trường quốc tế bằng các giải pháp đồng bộ, quyết liệt hơn, nhất là nghiên cứu những thị trường mới, đẩy mạnh thanh toán điện tử, kinh tế số…
Trước đó, Tại Hội nghị với các địa phương đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2020, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, các tổ chức tín dụng (TCTD) đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho gần 260.000 khách hàng, với dư nợ 180.000 tỷ đồng, miễn giảm và hạ lãi suất cho khoảng 421.000 khách hàng, với dư nợ 1,3 triệu tỷ đồng.
Các TCTD cũng cho vay mới khoảng 1,1 triệu tỷ đồng với khoảng 240.000 khách hàng, lãi suất thấp hơn 0,5 - 2,5%/năm so với trước dịch.
Trong 6 tháng đầu năm, NHNN đã 2 lần liên tục giảm lãi suất điều hành ở mức 1,5%, kết hợp chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí, giảm lợi nhuận, giảm lương thưởng để giảm lãi suất cho vay. Vì vậy, hiện nay mặt bằng lãi suất cho vay đối với nền kinh tế, bao gồm các khoản vay hiện hữu cũng như các khoản cho vay mới đã được giảm khá mạnh.
Chia sẻ định hướng trong nửa cuối năm, Thống đốc NHNN nhấn mạnh, hệ thống ngân hàng tiếp tục cam kết cung ứng đầy đủ, kịp thời nguồn vốn cho nền kinh tế. NHNN sẽ điều hành tỷ giá ổn định và sẵn sàng các biện pháp cần thiết can thiệp thị trường nếu có biến động quá mức gây bất ổn vĩ mô.
NHNN cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo các TCTD triệt để tiết giảm chi phí và giảm lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay, đảm bảo an toàn, chất lượng hoạt động của hệ thống các TCTD. NHNN sẽ xem xét sớm sửa đổi Thông tư 01 theo hướng gia hạn thời gian cơ cấu lại nợ cho đến cuối năm 2020, các khoản nợ cho vay mới sau thời điểm Thủ tướng công bố dịch 23/1 cũng sẽ được xem xét để cho phép cơ cấu lại.
