Thanh tra Chính phủ công bố nhiều sai phạm tại dự án Khu công nghệ cao TP.HCM

Khu Công nghệ cao (CNC) TP.HCM tiền thân là Khu công nghiệp CNC, được thành lập theo Quyết định số 145/2002/QĐ-TTg ngày 24.10.2002 của Thủ tướng. Đến ngày 18/4/2007, Thủ tướng ban hành QĐ 458/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch tổng thể Khu CNC, với tổng diện tích 913 ha, trong đó có 112 ha đất công (giao thông, sông rạch...) và 801 ha đất phải kiểm kê, thu hồi từ các cá nhân, hộ dân và đơn vị, trải trên 5 phường của Quận 9.

Liên tục trong những năm qua, nhiều hộ dân Quận 9 đã gửi hàng trăm đơn khiếu nại, tố cáo về nhiều khuất tất, sai phạm liên quan đến việc triển khai Khu CNC. Trong đó, vấn đề người dân bức xúc nhất là việc UBND TP đã ban hành các QĐ thu hồi đất của dân để xây dựng Khu CNC là vượt quá thẩm quyền, trái pháp luật và "chạy" Luật Đất đai. Tố cáo này, Thanh tra Chính phủ cho rằng là có cơ sở.

Theo Ông Nguyễn Phạm Hải, trưởng đoàn thanh tra cho hay, TTCP vào cuộc thanh tra dự án khu công nghệ cao (KCNC) theo đơn tố cáo của nhóm 41 hộ dân với 10 nội dung liên quan, sau đó được TTCP tổng hợp thành 3 nội dung tố cáo Chủ tịch UBND TP.HCM (giai đoạn ông Lê Thanh Hải làm chủ tịch).

Khu công nghệ cao TP. HCM 

Không lập phương án đền bù, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư

Theo kết luận của TTCP, việc hình thành và đầu tư dự án KCNC vì mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của TP nói riêng và cả nước nói chung. Tuy nhiên, do nóng vội triển khai dự án, UBND TP, sở ngành liên quan, Ban Quản lý KCNC và UBND Quận 9 đã bỏ qua nhiều thủ tục bắt buộc về quy hoạch, thu hồi, giao đất được quy định trong luật Đất đai. Đồng thời, những cơ quan này không thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định số 989/QĐ-TTg ngày 4/1/1998, dẫn đến việc khiếu nại, tố cáo của nhiều công dân.

TTCP xác định UBND TP ban hành Quyết định số 2666 ngày 27/6/2002 thu hồi và giao đất lần thứ nhất để thực hiện xây dựng KCNC với quy mô 804 ha tại 5 phường Tân Phú, Tăng Nhơn Phú A, Tăng Nhơn Phú B, Long Thạnh Mỹ và Phước Long B (thuộc Quận 9) là đúng thẩm quyền và phù hợp với quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt.

Tuy nhiên, việc UBND TP mở rộng thu hồi và giao đất tại Quyết định số 2717 ngày 18/7/2003 với diện tích 6,9 ha và Quyết định 2193 ngày 19/5/2004 với diện tích khoảng 102 ha khi chưa được Thủ tướng chấp thuận điều chỉnh, bổ sung quy hoạch tổng thể KCNC là chưa đúng thẩm quyền, chưa đúng trình tự, thủ tục thu hồi và giao đất.

Đáng chú ý, trong 3 quyết định thu hồi đất của UBND TP số 2666 (804 ha), số 2717 (6,9 ha), số 2193 (102 ha) và Quyết định số 989 ngày 4/11/1998 của Thủ tướng Chính phủ (800 ha) không có tên P.Hiệp Phú, nhưng thực tế lại thu hồi đất tại P.Hiệp Phú và không thu hồi đất ở P.Phước Long B. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới khiếu nại gay gắt của các hộ dân bị thu hồi đất.

Đến ngày 1/11/2006 (sau 8 năm), UBND TP mới ban hành Quyết định số 4877 điều chỉnh, bổ sung địa danh đất thu hồi, thay đổi tên P.Phước Long B thành P.Hiệp Phú. UBND TP cũng thực hiện bổ sung một số trình tự và kiến nghị Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tổng thể dự án đầu tư từ 804 ha thành 913 ha...

TTCP cũng kết luận Chủ tịch UBND TP thời kỳ thực hiện dự án có thiếu sót là không lập phương án đền bù, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư (TĐC). Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc khiếu nại bức xúc kéo dài của nhiều hộ dân bị thu hồi đất. Trách nhiệm để xảy ra thiếu sót trên là UBND TP, Sở Tài chính, UBND Quận 9 và Ban Quản lý KCNC.

Buông lỏng quản lý, sai phạm về tài chính

Đối với công tác quản lý sử dụng kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), TTCP chỉ rõ việc Ban Quản lý KCNC và Ban Bồi thường GPMB Quận 9 lập thủ tục rút vốn bồi thường của dự án từ tài khoản Kho bạc Nhà nước về Ngân hàng BIDV và Ngân hàng NN-PTNT chi nhánh Quận 9 để thực hiện bồi thường các hộ dân bị ảnh hưởng trong dự án và chuyển tiền theo tiến độ mua các khu TĐC là không đúng với Nghị định số 60/2003 của Chính phủ và Thông tư 59 của Bộ Tài chính.

Việc này dẫn đến thiếu khâu kiểm soát theo quy định của luật Ngân sách, hậu quả là Ban Quản lý KCNC và Ban Quản lý GPMB Q.9 đã thực hiện chi tạm ứng lấy từ nguồn kinh phí bồi thường GPMB của dự án cho các chủ đầu tư (Công ty TNHH MTV phát triển KCNC, Công ty CP Kiến Á, Công ty quản lý và phát triển đô thị Quận 9) để triển khai xây dựng dự án TĐC. Đây là hình thức chiếm dụng vốn ngân sách nhà nước.

Việc thực hiện ứng vốn ngân sách từ nguồn kinh phí bồi thường, GPMB của dự án để mua căn hộ chung cư hoặc nhận chuyển nhượng nền đất ở của 8 dự án phục vụ TĐC cho các hộ dân bị ảnh hưởng trong dự án KCNC từ năm 2002 đến nay vẫn chưa thực hiện quyết toán với Sở Tài chính để hoàn trả số tiền tạm ứng.

Việc Ban Bồi thường Quận 9 tiếp tục lập thủ tục mở sổ tiết kiệm tại Ngân hàng NN-PTNT chi nhánh Quận 9 cho 128/232 hộ không chịu nhận tiền bồi thường, hỗ trợ hơn 60 tỉ đồng từ sau ngày 1/10/2009 là trái với Nghị định 69/2009 của Chính phủ và luật Đất đai…

Trách nhiệm để xảy ra các thiếu sót kể trên trong quản lý nhà nước là của UBND TP, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, UBND Quận 9, Ban Quản lý KCNC, Kho bạc TP và Kho bạc Quận 9.

Ngày 28/12, Ban Quản lý khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP) cho biết trong năm 2016, SHTP đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho 17 dự án với tổng vốn đầu tư 666,43 triệu USD.

Từ những kết luận nêu trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP có biện pháp giải quyết theo hướng đảm bảo hài hòa quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người bị thu hồi đất, không để phát sinh khiếu nại, tố cáo.

Cơ quan chức năng khẩn trương thu hồi tiền sử dụng đất, chi phí bồi thường GPMB, giá thành xây dựng căn hộ chung cư hoặc nền đất ở đã có hạ tầng kỹ thuật từ việc điều chỉnh 5.668/7.383 căn hộ và nền đất trong tổng quy mô đầu tư 8 dự án TĐC.

Chấm dứt ngay việc chi tạm ứng nguồn kinh phí bồi thường GPMB của từng dự án cho các chủ đầu tư để triển khai xây dựng dự án trái với quy định cho phép ứng vốn ngân sách từ nguồn kinh phí bồi thường.

Ra quyết định thu hồi số tiền 81 tỉ đồng của Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích Quận 9 từ năm 2005 đến nay chưa hoàn trả. Tổ chức kiểm điểm theo thẩm quyền đối với các cơ quan tham mưu, giúp việc cho UBND TP và các tập thể, cá nhân liên quan.