Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận đã trình bày báo cáo về tình hình phát triển kinh tế tư nhân.
Kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh
Cụ thể, sau gần 40 năm Đổi mới, kinh tế tư nhân nước ta đã không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Với gần 1 triệu doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh hoạt động trong nền kinh tế, kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xóa đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới.
Đội ngũ doanh nhân ngày càng lớn mạnh, tinh thần kinh doanh, tinh thần đổi mới và khát vọng vươn lên của kinh tế tư nhân ngày càng mạnh mẽ, trách nhiệm xã hội, đạo đức, văn hóa ngày càng lan tỏa sâu rộng... Ngay cả trong những thời kỳ khó khăn, thiên tai dịch bệnh, các doanh nghiệp, doanh nhân vẫn nỗ lực duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, thể hiện trách nhiệm xã hội với cộng đồng.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Thứ trưởng Lê Tấn Cận, kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh. Gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Năng suất lao động của khu vực kinh tế tư nhân mặc dù được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn so với doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nhà nước.
Tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động bình quân đạt khoảng 10 doanh nghiệp/1.000 dân vào năm 2024, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Quá trình chuyển đổi số trong kinh tế tư nhân diễn ra chậm, 65% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có chiến lược ứng dụng công nghệ số; tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân tham gia chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI thấp, chỉ ở mức trên 20%.
Đồng thời, việc tiếp cận các nguồn lực còn khó khăn, nhất là về tài chính, tín dụng, đất đai, nguồn nhân lực chất lượng cao. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm gần 98% số lượng nhưng tiếp cận chưa đến 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng.
Như vậy, khu vực kinh tế tư nhân chưa thực sự trở thành lực lượng dẫn dắt nền kinh tế như kỳ vọng. Một bộ phận doanh nghiệp tư nhân chưa nghiêm túc tuân thủ pháp luật, thông tin chưa minh bạch; tư duy kinh doanh ngắn hạn, thiếu tầm nhìn chiến lược; đạo đức, văn hóa kinh doanh của một bộ phận doanh nhân còn hạn chế. Công tác quản lý hộ kinh doanh còn hạn chế, bất cập.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến tồn tại, hạn chế trên, Thứ trưởng Lê Tấn Cận cho biết, thể chế, pháp luật còn bất cập, chồng chéo, cải cách thủ tục hành chính còn chậm. Một số điều kiện kinh doanh không cần thiết, thiếu tính khả thi chưa được bãi bỏ, sửa đổi kịp thời; thủ tục đầu tư, kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực còn phức tạp, chưa thuận lợi. Tư duy, nhận thức của một bộ phận cán bộ lãnh đạo, quản lý, công chức còn mang tính "xin - cho"; vẫn còn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực. Hiệu lực, hiệu quả một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa cao, khó khăn trong triển khai thực hiện. Chính sách khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chưa thực sự hấp dẫn, hộ kinh doanh chưa đủ động lực để chuyển đổi thành doanh nghiệp khi còn nhiều e ngại về việc tăng chi phí tuân thủ.
Cùng với đó, năng lực nội tại của kinh tế tư nhân còn hạn chế, nhất là về vốn, quản trị, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng các mô hình kinh doanh mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.
Khẩn trương xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 138, 139 của Chính phủ
Trên cơ sở đó, Thứ trưởng Lê Tấn Cận nêu rõ, Nghị quyết 68/NQ-TW đề ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thể hiện tinh thần đổi mới, đột phá, cải cách mạnh mẽ, bảo đảm bám sát 3 đột phá chiến lược (về thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng) và trong tổng thể 4 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị mà Tổng Bí thư đã kết luận là "Bộ tứ trụ cột".
Để nhanh chóng đưa Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đi vào cuộc sống, Thứ trưởng Lê Tấn Cận đề nghị cần tập trung triển khai ngay các nhiệm vụ trọng tâm.
Thứ nhất, đối với các bộ, ngành, địa phương, cần khẩn trương xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 138/NQ-CP và Nghị quyết số 139/NQ-CP, trong đó giao nhiệm vụ rõ ràng với thời hạn cụ thể cho các đơn vị tổ chức thực hiện đảm bảo nguyên tắc 6 rõ: "Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả"; tập trung nguồn lực tổ chức triển khai các nhiệm vụ được giao đảm bảo đúng tiến độ, hiệu quả, chất lượng.
Thứ hai, đối với các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp, cần chủ động tăng cường năng lực, hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò đại diện, cầu nối giữa cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước; phát huy vai trò phản biện xã hội trong xây dựng chính sách; tuyên truyền, vận động doanh nhân thực hiện chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh; chủ động đề xuất tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp.
Đồng thời, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoạt động đúng pháp luật, xây dựng đạo đức, văn hoá kinh doanh, trung thực, thanh liêm, trách nhiệm xã hội; loại bỏ tư duy làm ăn "chộp giật", phi pháp; đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực, phẩm chất, trình độ, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, đoàn kết, cùng phát triển. Doanh nghiệp lớn phải nỗ lực, tiên phong, dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có tâm thế phát triển trở thành doanh nghiệp vừa và lớn./.
