Thủ tướng chỉ đạo nóng, yêu cầu chấn chỉnh toàn diện công tác xét duyệt, mua bán nhà ở xã hội

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 11/12/2025 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong công tác xét duyệt, mua bán, cho thuê nhà ở xã hội.

Dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành cùng nhiều địa phương và doanh nghiệp đã nỗ lực triển khai, qua đó công tác phát triển nhà ở xã hội đạt nhiều kết quả tích cực, thu hút sự quan tâm lớn của người dân, lan tỏa chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai việc xét duyệt, mua, thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội trong thời gian gần đây tại một số dự án ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP. HCM… cho thấy vẫn còn tồn tại một số bất cập và nguy cơ phát sinh tiêu cực.

Cụ thể, tình trạng tập trung đông người khi nộp hồ sơ, thiếu điều tiết trong quy trình tiếp nhận, gây bức xúc và tạo điều kiện phát sinh các dịch vụ tiêu cực; xuất hiện hiện tượng “cò mồi”, môi giới trái phép, “chạy suất”, hứa hẹn “trúng bốc thăm”, quảng cáo “suất ngoại giao”, “làm hồ sơ đảm bảo trúng”.

Một số cá nhân lợi dụng chính sách, nộp hồ sơ tại nhiều dự án, nhờ người thân đứng tên; việc công khai thông tin về dự án, số căn hộ, kết quả xét duyệt, danh sách người mua tại một số dự án chưa kịp thời, chưa đồng bộ, gây khó khăn cho công tác giám sát xã hội; một số dự án nhà ở xã hội công bố giá bán cao hơn mặt bằng chung từ 30–40%, khiến người dân hoang mang, băn khoăn về tính chính xác.

Công tác hậu kiểm sau khi ký hợp đồng, theo dõi chuyển nhượng chưa thực sự hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, trục lợi chính sách.

Những tồn tại nêu trên, nếu không được kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm, sẽ làm giảm niềm tin của người dân, ảnh hưởng đến tính công bằng xã hội, làm méo mó chính sách và tạo môi trường dễ phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm cũng như thị trường ngầm trong tiếp cận nhà ở xã hội.

Để khắc phục các tồn tại này, bảo đảm việc xét duyệt, bán, thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội đúng đối tượng, đúng quy định pháp luật, công khai, minh bạch, công bằng và hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện chính sách phát triển, bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn; đồng thời chỉ đạo Sở Xây dựng và các Sở, ngành liên quan thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục theo quy định pháp luật.

Công khai thông tin dự án sau khi khởi công, bao gồm tên dự án, chủ đầu tư, địa điểm xây dựng, địa chỉ liên hệ và nộp đơn đăng ký, tiến độ thực hiện, quy mô dự án, số lượng căn hộ, giá bán (tạm tính), thời gian nhận hồ sơ và các nội dung liên quan.

Việc công bố được thực hiện trên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và đăng tải ít nhất một lần trên báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Công bố công khai trên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng số lượng căn hộ, thời gian nhận hồ sơ và thời điểm bắt đầu bán của dự án.

Tổ chức kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, đủ điều kiện; hạn chế tình trạng một đối tượng nộp hồ sơ tại nhiều dự án; thông báo kịp thời danh sách đối tượng đủ điều kiện cho chủ đầu tư.

Công khai danh sách người được mua, thuê mua nhà ở xã hội sau khi ký hợp đồng và cập nhật lên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng để phục vụ công tác hậu kiểm, tránh trùng lặp đối tượng.

Chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền xác nhận đúng đối tượng, điều kiện thu nhập và điều kiện nhà ở theo quy định.

UBND các tỉnh, thành phố phải thường xuyên kiểm tra, giám sát quá trình công khai thông tin dự án, tiếp nhận hồ sơ; kịp thời yêu cầu chủ đầu tư có giải pháp khắc phục khi xảy ra tình trạng quá tải hồ sơ, tránh tập trung đông người, chen lấn.

Đồng thời, tổ chức thanh tra, kiểm tra, bảo đảm giá bán nhà ở xã hội được tính đúng, tính đủ theo quy định; phối hợp với cơ quan công an xử lý nghiêm các hành vi môi giới trái phép, trục lợi trong làm thủ tục, hồ sơ, mua bán nhà ở xã hội.

Tăng cường hậu kiểm việc mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội; trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân không trung thực, vi phạm quy định trong kê khai, xác nhận điều kiện hưởng chính sách thì phải thu hồi, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật và công khai danh sách vi phạm.

Xử lý nghiêm các chủ đầu tư, doanh nghiệp vi phạm và thiết lập đường dây nóng, kênh tiếp nhận phản ánh, công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của địa phương.

Đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán theo quy định; công khai đầy đủ thông tin dự án trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp, đồng thời gửi thông tin đến Sở Xây dựng và UBND cấp xã để công bố; đăng tải ít nhất một lần trên báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Chủ đầu tư cần áp dụng công nghệ số để tạo thuận lợi cho người dân như: hướng dẫn, phát hồ sơ trực tuyến; tiếp nhận hồ sơ, xếp hàng trực tuyến; bổ sung điểm tiếp nhận, tăng nhân sự hỗ trợ khi quá tải; phân chia thời gian nhận hồ sơ; hỗ trợ người già, người yếu thế.

Trường hợp số hồ sơ đăng ký vượt số căn hộ, phải tổ chức bốc thăm công khai, có sự giám sát của Sở Xây dựng, khuyến khích mời cơ quan báo chí, truyền thông để tăng tính minh bạch.

Không được thu tiền đặt cọc hoặc ủy quyền cho cá nhân, sàn giao dịch thu tiền đặt cọc trái quy định; chủ động phối hợp với cơ quan chức năng xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân, sàn giao dịch lợi dụng danh nghĩa “hỗ trợ”, “tư vấn” để trục lợi. Việc xác định giá bán, giá thuê mua phải tính đúng, tính đủ theo quy định pháp luật.

Thủ tướng lưu ý người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội cần chủ động tìm hiểu quy định pháp luật, nộp hồ sơ và thực hiện thủ tục trực tiếp với chủ đầu tư, không thông qua tổ chức, cá nhân môi giới; tìm kiếm thông tin tại các kênh chính thống như Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã, báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương và trang thông tin của chủ đầu tư.

Người dân phải kê khai và chịu trách nhiệm về tính trung thực của hồ sơ.

Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng hoặc không đủ điều kiện về thu nhập, nhà ở sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật; nếu đã mua bán sẽ bị thu hồi căn hộ, xử phạt hành chính và công khai thông tin. Mỗi đối tượng chỉ được nộp hồ sơ tại một dự án, không nhờ người khác đứng tên hộ; việc quản lý, sử dụng và chuyển nhượng nhà ở xã hội phải đúng quy định pháp luật.