Chiều nay, 6/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội.
Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các Bộ, ngành, chuyên gia, đại diện Hiệp hội Bất động sản, các ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản lớn trên cả nước.
Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng phát triển nhà ở xã hội đã được bàn thảo nhiều nhưng quá trình triển khai vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn. Đảng và Nhà nước chủ trương phát triển nhanh nhưng bền vững, không đánh đổi tiến bộ, công bằng và an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.
Ông khẳng định, con người có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc trong đó, quyền có chỗ ở là một yếu tố quan trọng.
Thủ tướng Chinh phủ Phạm Minh Chính. Nguồn ảnh: VGP/Nhật Bắc
Dù hoan nghênh một số địa phương đã khởi công các dự án nhà ở xã hội lớn, Thủ tướng vẫn bày tỏ trăn trở: "Đất trong tay chúng ta, tiền có thể huy động, cơ chế, chính sách, thủ tục đều do ta quyết định, nhưng việc xây dựng nhà ở xã hội lại chuyển biến chậm hoặc không chuyển biến”.
Thủ tướng khẳng định nhu cầu về nhà ở xã hội là rất lớn. Vì vậy, các cơ quan cần đặt mình vào vị trí của người dân để giải quyết vấn đề một cách thực chất. Ông yêu cầu các địa phương đã được giao chỉ tiêu cụ thể coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng với quan điểm lấy con người làm trung tâm.
Tại hội nghị, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận thẳng thắn về những nội dung cốt lõi, bao gồm: Chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội đã phù hợp chưa? Các địa phương có cần bổ sung chỉ tiêu không?
Cơ chế, chính sách nào đang gây vướng mắc và cần điều chỉnh? Làm thế nào để huy động nguồn lực hiệu quả? Thiết kế và mẫu nhà ở xã hội có phù hợp không? Có khả năng sản xuất hàng loạt không? Quy hoạch, giao đất và thủ tục hành chính trong triển khai các dự án cần cải thiện ra sao?
Thủ tướng lưu ý, thời gian qua, một số vướng mắc về thể chế đã được tháo gỡ, nhưng vẫn còn tồn tại những điểm nghẽn. Ông đề nghị các đại biểu góp ý cụ thể về các vướng mắc pháp lý để kịp thời đề xuất sửa đổi ngay tại kỳ họp Quốc hội sắp tới.
Một trong những giải pháp quan trọng được Thủ tướng đề xuất là tổ chức cuộc thi thiết kế kiến trúc nhà ở xã hội, nhằm tạo ra những mẫu nhà phù hợp với điều kiện từng vùng miền từ miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Hồng, duyên hải miền Trung, đến Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.
Nhà ở xã hội không chỉ đáp ứng nhu cầu sử dụng mà còn phải khang trang, sạch đẹp, hài hòa với cảnh quan và văn hóa địa phương. Bên cạnh đó, ông cũng gợi ý nghiên cứu mô hình nhà ở xã hội lắp ghép bằng cấu kiện bê tông cốt thép để đẩy nhanh tiến độ xây dựng.
Về nguồn lực, Thủ tướng đề cập một số giải pháp đang được triển khai, trong đó có việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia và giải ngân gói tín dụng 140.000 tỷ đồng dành riêng cho nhà ở xã hội, không tính vào "room" tín dụng của các ngân hàng.
Đặc biệt, về thủ tục, Thủ tướng nhấn mạnh cần tạo cơ chế thông thoáng hơn, kêu gọi doanh nghiệp tham gia một cách nhanh chóng, cắt giảm các thủ tục hành chính, thực hiện với tinh thần "vì dân, vì nước".
Thủ tướng thẳng thắn đặt vấn đề: “Doanh nghiệp chưa tham gia vì sao? Phải chăng chính quyền chưa dám giao việc?” .
Ông đề xuất xem xét khả năng giao trực tiếp dự án cho doanh nghiệp, thay vì bắt buộc thông qua đấu thầu, miễn là đảm bảo công khai, minh bạch và phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Nếu đấu thầu, cần thực hiện thực chất, tránh tình trạng hình thức, “quân xanh quân đỏ”, kéo dài quy trình mà không mang lại kết quả thực tế.
Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu cấp ủy và chính quyền địa phương phải đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp, không để họ "cô đơn trên công trường". Ông nhấn mạnh việc huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, phát huy tinh thần “chiến tranh nhân dân”, trong đó mọi tổ chức, cá nhân đều có thể đóng góp để tạo sức mạnh tổng hợp.
Thủ tướng đặc biệt lưu ý: “Nhà ở xã hội không phải là những công trình được xây ở những khu đất ‘đầu thừa đuôi thẹo’, những nơi ‘khỉ ho cò gáy’, hay chỉ là phương án thay thế khi không thể xây nhà ở thương mại”.
Ông nhấn mạnh cần ưu tiên phát triển nhà ở xã hội trước, sau đó mới đến nhà ở thương mại.
Hơn thế, nhà ở xã hội phải đảm bảo đầy đủ hạ tầng như giao thông, y tế, giáo dục, thể thao, môi trường… tương tự nhà ở thương mại, chỉ khác ở chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Đồng thời, cần có cả hình thức mua và thuê mua để phù hợp với điều kiện của nhiều đối tượng.
