Quốc lộ 49A (QL49A) - huyết mạch nối TP. Huế với khu vực miền núi, biên giới phía Tây tỉnh Thừa Thiên Huế và là tuyến đường ngang duy nhất trên địa bàn tỉnh nối với tuyến đường trục dọc Bắc - Nam như QL1A, đường cao tốc, đường Hồ Chí Minh. Tuyến đường này có ý nghĩa đặc biệt về kinh tế, an ninh quốc phòng đối với tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và khu vực miền Trung nói chung.
Tuy nhiên, do địa hình đồi dốc cao nên mặt đường trên tuyến đường này chỉ được thiết kế từ 8 - 10m, chia làm 2 làn để phương tiện lưu thông. Điều đáng nói, dọc tuyến QL49A có 3 đèo cao, một bên là vách núi, bên còn lại vực sâu đã trở thành nỗi ám ảnh đối với người tham gia giao thông mỗi khi đi qua tuyến đường.
Quốc lộ 49A là tuyến đường mà người dân ở huyện A Lưới thường xuyên lưu thông về TP. Huế, vào mùa khai thác rừng gỗ keo lá tràm, bình quân mỗi ngày có hàng trăm lượt xe tải chở gỗ keo tràm nối đuôi nhau chạy qua. Thời gian gần đây, sau khi cửa khẩu biên giới Việt - Lào tại huyện A Lưới được mở lại thì càng có nhiều phương tiện ôtô tải, container, xe đầu kéo chở các loại hàng hóa và xe trọng tải lớn chở than từ cửa khẩu La Lay (tỉnh Quảng Trị) lưu thông qua QL49A để về cảng Chân Mây (Phú Lộc, Thừa Thiên Huế), dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông tại các đoạn đèo dốc hiểm trở. Dù cơ quan chức năng đã tiến hành cấm các phương tiện xe tải theo khung giờ, nhưng về cơ bản việc bảo đảm an toàn giao thông vẫn còn nhiều bất cập nếu không sớm triển khai nâng cấp tuyến quốc lộ này.
Trước thực trạng mất an toàn giao thông trên QL49A, mới đây dự án Cải tạo các vị trí tiềm ẩn mất an toàn giao thông trên tuyến QL49A qua địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế được triển khai thi công với tổng mức đầu tư gần 85 tỷ đồng, từ nguồn vốn sự nghiệp chi hoạt động kinh tế đường bộ. Dự án do Khu Quản lý đường bộ II (Bộ GTVT) làm chủ đầu tư.
Theo Văn phòng Quản lý đường bộ II.5 (Khu quản lý Đường bộ II), QL49A từ Km25 (cầu Tuần) đến Km78 (Bốt Đỏ) được thiết kế quy mô đường cấp V miền núi với nhiều điểm đèo dốc, thường xuất hiện hiện tượng sạt lở taluy vào mùa mưa bão, gây chia cắt giao thông và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Hàng năm, công trình được sửa chữa bằng nguồn vốn bảo trì đường bộ, tuy nhiên do nguồn bảo trì còn hạn chế nên chỉ đáp ứng duy trì giao thông tạm thời.
Hiện dự án được triển khai với quy mô xử lý 37 điểm trên tuyến, nhằm cải thiện bình diện để các yếu tố hình học tuyến cơ bản đạt yêu cầu kỹ thuật của đường cấp IV miền núi. Đào bạt tầm nhìn, mở rộng mặt đường, gia cố lề và sửa chữa mặt đường, hệ thống thoát nước hiện hữu. Ngoài ra, dự án còn đầu tư hệ thống an toàn giao thông, để cải thiện tình trạng mất an toàn giao thông cũng như nâng cao khả năng khai thác, tuổi thọ công trình. Trong đó, đoạn tuyến qua địa bàn huyện A Lưới sẽ xử lý, cải tạo 15 vị trí nguy hiểm, tiềm ẩn tai nạn giao thông từ Km50+450 - Km77+400.
Theo ông Hồ Viết Lương, Chủ tịch UBND xã Hồng Hạ (huyện A Lưới) cho biết hiện trạng của QL49A hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Địa bàn xã có đèo Tà Lương với cao độ dốc lớn, khúc cua hẹp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Theo thiết kế mở rộng QL49A, xã giải phóng mặt bằng 6 điểm phục vụ thi công, giao mặt bằng cho chủ đầu tư. Để cải tạo, đơn vị thi công phải đào bạt taluy dương, mở rộng mặt đường để nắn tuyến. Với việc mở rộng mặt đường, đào bạt, thảm nhựa bê tông… sẽ góp phần mở rộng tầm nhìn, đảm bảo an toàn giao thông qua địa bàn.
Ông Đặng Nguyễn Ngọc Linh, Phó trưởng Văn phòng Quản lý đường bộ II.5, cho hay hiện công trình đã đạt hơn 70% khối lượng công việc. Một số điểm thi công đã tiến hành đào bạt xong, làm xong móng và tiến hành thảm nhựa mặt đường; Nhà thầu đang huy động thêm máy móc, nhân lực thi công hoàn thiện các hạng mục cơ bản còn lại.
Ngoài ra, hiện trên tuyến còn vướng mắc công tác giải phóng mặt bằng tại 2 điểm Km37+700 - Km38+00 và Km 38+350 - Km 38+650 nắn tuyến mới hoàn toàn qua đất nhà người dân, nhưng công tác đền bù vẫn chưa hoàn thành. Hiện nay người dân vẫn cho “mượn” mặt bằng triển khai thi công ngang công đoạn cấp phối mặt đường.
Vừa qua, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế Hoàng Hải Minh yêu cầu các đơn vị thi công đảm bảo tiến độ và bảo đảm an toàn giao thông trên toàn tuyến. Với khó khăn vướng mắc về giải phóng mặt bằng và theo kế hoạch của dự án cũng như yêu cầu của Bộ Giao thông Vận tải , Phó chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các địa phương có tuyến QL49A đi qua như: TP. Huế, thị xã Hương Trà và huyện A Lưới phải khẩn trương phối hợp rà soát, tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà thầu thi công hoàn thành theo kế hoạch.