Theo đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD), doanh nghiệp đã hoàn thành bàn giao, đưa vào sử dụng khoảng 3.500 căn hộ nhà ở xã hội tính đến thời điểm hiện tại. Từ nay đến năm 2026, Tổng công ty sẽ triển khai các dự án nhà ở xã hội với 2.800 căn hộ và hướng tới mục tiêu 17.500 căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030 nhằm góp phần hiện thực hoá Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030".
Tại Hội nghị, đại diện Tổng công ty HUD cũng chia sẻ những khó khăn trong quá trình phát triển nhà ở xã hội mà doanh nghiệp đang gặp phải và đề xuất các giải pháp cụ thể.
Cụ thể về thủ tục, đại diện doanh nghiệp cho biết, việc sử dụng nguồn vốn địa phương để hỗ trợ về chi phí giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật và đấu nối hạ tầng kỹ thuật chưa có hướng dẫn cụ thể, có nguy cơ bị coi là dự án đầu tư công và phải thực hiện theo Luật Đầu tư công. Dẫn tới một số địa phương vướng mắc và lúng túng khi thực thi, thậm chí dừng cơ chế hỗ trợ để rà soát các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Về việc áp dụng cơ chế ưu đãi miễn tiền sử dụng đất đối với các dự án nhà ở xã hội, doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ cho phép áp dụng quy định về miễn tiền sử dụng đất tại Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 đối với các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực.
Về phần lợi nhuận bù đắp từ phần 20% đất thương mại sang giá bán, trong trường hợp địa phương chưa xác định được tiền sử dụng đất tại dự án theo quy định, doanh nghiệp kiến nghị cho phép nhà đầu tư chủ động tính toán và tạm so sánh với giá trị tiền sử dụng đất tạm tính theo bảng giá đất công bố của địa phương ở thời điểm tính toán làm cơ sở để chấp thuận giá bán nhà ở hình thành trong tương lai của dự án. Khi đó, chủ đầu tư có thể cam kết trong trường hợp khi quyết toán dự án, nếu lợi nhuận từ phần 20% đất thương mại thấp hơn so với giá trị tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định thì nhà đầu tư sẽ chịu phần tổn thất chi phí này.
Các doanh nghiệp tham dự Hội nghị. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
Cũng theo đại diện Tổng công ty HUD, quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển 1 dự án nhà ở xã hội hiện nay khá lớn. Vì vậy doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ xem xét, xây dựng các quy định, cơ chế ưu tiên cho phát triển các dự án nhà ở xã hội thông qua việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện các trình tự thủ tục.
Ví dụ ở bước lựa chọn nhà đầu tư, cần áp dụng phương thức chỉ định thầu đối với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ điều kiện (có thể theo xếp hạng các nhà đầu tư theo thang điểm thông qua việc đánh giá hồ sơ năng lực, kinh nghiệm ở bước mời quan tâm hoặc theo quy mô các dự án nhà ở xã hội); hoặc rút ngắn quy trình đấu thầu bằng cách nâng cao năng lực, trách nhiệm bên mời thầu nhằm giảm bớt các thủ tục, thời gian không cần thiết như: sửa đổi, làm rõ, gia hạn hồ sơ mời thầu.
Nói về vướng mắc trong cơ thế thực hiện và quản lý quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội, đại diện Tổng công ty HUD cho biết, tại một số địa phương có quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội rất lớn thuộc diện bàn giao lại cho địa phương thực hiện theo Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án phát triển khu đô thị, khu nhà ở. Song các địa phương còn hạn chế về nguồn lực cũng như vướng mắc thủ tục đầu tư nên việc đưa quỹ đất trên vào sử dụng rất chậm, gây lãng phí nguồn lực. Trong khi chính doanh nghiệp phát triển khu nhà ở, khu đô thị có quỹ đất đó hoàn toàn có đủ năng lực và mong muốn tham gia đầu tư nhà ở xã hội.
Việc điều chỉnh để giao chủ đầu tư khu đô thị, khu nhà ở có quỹ đất đó trực tiếp thực hiện đầu tư nhà ở xã hội thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh, thành phố nhưng còn tồn tại e ngại vướng mắc về pháp luật đấu thầu và đầu tư hiện hành.
Vì vậy, đại diện Tổng công ty HUD xin kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành, địa phương rà soát các quỹ đất thuộc diện bàn giao để xây dựng nhà ở xã hội; xem xét nếu chủ đầu tư khu đô thị, khu nhà ở có quỹ đất đủ năng lực và có nguyện vọng đầu tư nhà ở xã hội thì tổ chức điều chỉnh để giao cho chủ đầu tư đó triển khai đầu tư nhà ở xã hội, nhanh chóng khai thác quỹ đất hiện có.
Đặc biệt, triển khai cơ chế để cụ thể hoá Chỉ thị số 34-CT/TW của Ban Bí thư ngày 24/5/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới, trong đó có nội dung nghiên cứu thành lập, thiết lập cơ chế hoạt động của doanh nghiệp nhà nước chuyên đầu tư phát triển nhà ở xã hội, kiến nghị Chính phủ xem xét ban hành cơ chế đặc thù lựa chọn, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp nhà nước có đủ uy tín, năng lực kinh nghiệm chủ động sử dụng nguồn vốn và đề xuất thực hiện đầu tư các dự án nhà ở xã hội tại các địa bàn có nhu cầu cao để đẩy mạnh nguồn cung./.
