Quy định về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan đối với DNCX là khu phi thuế quan
Nghị định số 18/2021/NĐ-CP ngày 11/03/2021 của Chính phủ đã quy định cụ thể điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan đối với doanh nghiệp chế xuất (DNCX) là khu phi thuế quan. Cụ thể, phải có hàng rào cứng ngăn cách với khu vực bên ngoài; có cổng/cửa ra, vào đảm bảo việc đưa hàng hóa ra, vào doanh nghiệp chế xuất chỉ qua cổng/cửa. Có hệ thống camera quan sát được các vị trí tại cổng/cửa ra, vào và các vị trí lưu giữ hàng hóa ở tất cả các thời điểm trong ngày (24/24h, bao gồm cả ngày nghỉ, ngày lễ); dữ liệu hình ảnh camera được kết nối trực tuyến với cơ quan hải quan quản lý doanh nghiệp và được lưu giữ tại doanh nghiệp chế xuất tối thiểu 12 tháng. Có phần mềm quản lý hàng hóa nhập khẩu thuộc đối tượng không chịu thuế của doanh nghiệp chế xuất để báo cáo quyết toán nhập - xuất - tồn về tình hình sử dụng hàng hóa nhập khẩu theo quy định pháp luật về hải quan.
Đối tượng áp dụng là các DNCX có dự án đầu tư mới và dự án đầu tư mở rộng, DNCX đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước ngày 25/4/2021 và đang trong quá trình hoạt động, DNCX đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước ngày 25/4/2021 và đang trong quá trình xây dựng.
Việc triển khai quy định về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan đối với doanh nghiệp chế xuất là khu phi thuế quan nhằm đảm bảo việc thực hiện quy định tại Khoản 1 Điều 4 Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13 về khu phi thuế quan; quy định tại khoản 10 Điều 2 Nghị định số 82/0218/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ, Khoản 1 Điều 30 Nghị định số 82/2018/NĐ-CP quy định về khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất; Tháo gỡ các vướng mắc trong việc xác nhận khả năng đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định tại khoản 1 Điều 30 Nghị định số 82/2018/NĐ-CP, vướng mắc trong việc áp dụng cơ chế thực hiện đối với doanh nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư nhưng chưa được công nhận là doanh nghiệp chế xuất; Đảm bảo công tác quản lý hải quan cũng như tạo thuận lợi cho các dự án đầu tư được công nhận là doanh nghiệp chế xuất trong việc đáp ứng các điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định.
Cơ quan Hải quan phối hợp chặt chẽ với DNCX tháo gỡ vướng mắc
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các quy định nêu trên, Cục Hải quan các tỉnh, thành phố gặp phải một số vướng mắc. Về điều kiện liên quan đến hàng rào cứng, việc xây dựng hàng rào của các doanh nghiệp có nhiều loại, nhiều chất liệu và chiều cao khác nhau tuy nhiên hiện tại chưa có hướng dẫn cụ thể tiêu chí về “hàng rào cứng”.
Về điều kiện hệ thống camera giám sát, trong thực tế, doanh nghiệp lưu giữ hàng hóa tại nhiều nơi trong doanh nghiệp bao gồm kho, bãi, nơi lưu giữ tạm thời, nhà xưởng… Vì vậy, việc trang bị camera giám sát tại tất cả các vị trí lưu giữ hàng hóa là không khả thi. Ngoài ra, nhiều đơn vị cũng quan ngại về tính bảo mật, cách thức kết nối, trao đổi dữ liệu hình ảnh camera với cơ quan hải quan.
Về quản lý chi nhánh của DNCX, có nhiều trường hợp DNCX có địa chỉ nhà xưởng ở nhiều khu khác nhau, cách biệt nhau. Các nhà xưởng đều có hoạt động sản xuất, hoạt động lưu giữ nguyên liệu, sản phẩm của doanh nghiệp, không tách bạch ra khu dành riêng cho sản xuất, khu lưu giữ nguyên liệu, sản phẩm của doanh nghiệp.
Trước những vướng mắc đó, Tổng cục Hải quan đã ban hành nhiều công văn hướng dẫn cụ thể Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện. Cục Hải quan các tỉnh, thành phố làm việc với từng DNCX trên địa bàn giải thích quy định pháp luật, tìm hiểu rõ tiến độ triển khai của DNCX.
Đa số DNCX tuân thủ các quy định, hướng dẫn của cơ quan hải quan và luôn phối hợp, đồng hành cùng cơ quan hải quan để hoàn thiện điều kiện về kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định. DNCX sẵn sàng hợp tác, chia sẻ khó khăn, vướng mắc với cơ quan hải quan để được hướng dẫn kịp thời nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của DNCX theo quy định pháp luật.
Đến hết ngày 25/4, chỉ có 69/1676 DNCX không đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan. Với tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, các Cục Hải quan tỉnh, thành phố đã tích cực phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp hoàn thành điều kiện. Đến ngày 12/5, đã có thêm 9 DNCX được xác nhận đáp ứng điều kiện, 8 DNCX còn lại vẫn đang tiếp tục hoàn thiện theo quy định do có những khó khăn về kinh phí, thực trạng nhà xưởng hoặc một số nguyên nhân khách quan khác./.
