Theo đó, báo cáo tại phiên giải trình, ông Trần Trọng Tuấn cho biết, hiện nay, trên địa bàn TP có 935 nhà chung cư với 1.249 block chung cư, 141.062 căn hộ với tổng diện tích sàn xây dựng 10.645.970m2, diện tích bình quân căn hộ 75m2/căn.
Tỷ lệ căn hộ nhà chung cư chiếm 8,4% tổng số nhà ở trên địa bàn TP và đang có xu hướng chiếm tỷ lệ ngày càng cao. Trong khoảng 5 năm trở lại đây, căn hộ nhà chung cư chiếm tỷ lệ 24,6% tổng số nhà ở xây dựng mới.
Nhìn chung, nhà chung cư trên địa bàn TP phân bổ khá đồng đều ở 2 khu vực nội thành hiện hữu và nội thành phát triển, tập trung chủ yếu tại quận 1, 5, 10 và Bình Thạnh. Trong những năm gần đây, nhà chung cư còn phát triển ở quận 2, 7, Thủ Đức. Riêng khu vực huyện ngoại thành, nhà chung cư cũng phát triển ở huyện Bình Chánh, Nhà Bè.
Liên quan đến tình hình quản lý, sử dụng nhà chung cư, ông Tuấn cho biết, thời gian qua, Sở Xây dựng nhận được 105 trường hợp liên quan đến những tranh chấp nhà chung cư từ khắp các quận, huyện kể cả chung cư cũ lẫn chung cư mới.
Sở đã trực tiếp kiểm tra, giải quyết hoặc phối hợp với UBND các quận, huyện đã giải quyết tranh chấp tại 96 chung cư. Hiện Sở Xây dựng đang trực tiếp giải quyết 9 nhà chung cư có mâu thuẫn, tranh chấp trong công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư.
Giám đốc Sở Xây dưng Trần Trọng Tuấn thừa nhận hiện nay, nhà chung cư cũ đa số là chung cư thấp tầng, số lượng căn hộ ít, không có thang máy, không thành lập ban quản trị, chỉ hoạt động theo mô hình tự quản, nên không có đơn vị vận hành.
Riêng các chung cư mới, đa số là chung cư cao tầng, số lượng căn hộ nhiều và có thang máy, nên việc lựa chọn đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư được thực hiện theo thỏa thuận giữa chủ đầu tư với ban quản lý nhà chung cư.
Theo ông Tuấn, nguyên nhân sâu xa nhất của tranh chấp chung cư xuất phát từ hành vi vi phạm của chủ đầu tư trong xây dựng, quản lý nhưng lại chưa được cơ quan chức năng phát hiện, xử lý kịp thời...
Ông Tuấn cho biết, quá trình kiểm tra và xử lý phản ánh về tranh chấp chung cư thấy rằng, mâu thuẫn, tranh chấp liên quan đến phần diện tích sở hữu chung, riêng; việc đóng góp; quản lý và sử dụng kinh phí vận hành, bảo trì nhà chung cư là có nhiều phản ánh nhất. Tiếp đó là các mâu thuẫn, tranh chấp liên quan Ban quản trị, đơn vị quản lý, vận hành, vận hành nhà chung cư; tranh chấp liên quan đến Hợp đồng mua bán căn hộ và một số tranh chấp dân sự…
Theo ông Tuấn, nguyên nhân là do chủ đầu tư vi phạm, năng lực điều hành của Ban quản trị chưa đáp ứng yêu cầu, những sơ hở của quy định pháp luật. Trong đó, nguyên nhân sâu xa nhất xuất phát từ hành vi vi phạm của chủ đầu tư trong xây dựng, quản lý nhưng lại chưa được cơ quan chức năng phát hiện, xử lý kịp thời, thậm chí có nơi xử lý không triệt để, chưa nghiêm túc dẫn đến xung đột về mặt lợi ích giữa cư dân với chủ đầu tư.
Ngoài ra, tranh chấp xảy ra còn do Ban quản trị lạm dụng quyền hạn, chi sai nguyên tắc, chi tiêu vượt hạn mức quy định, Ban quản trị tùy tiện nâng phí dịch vụ hoặc mâu thuẫn trong chính nội bộ Ban quản trị.
Bên cạnh tranh chấp chung cư, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, Chủ tịch HĐND TP.HCM cho biết, qua những lần tiếp xúc cử tri, đại biểu HĐND đã nghe nhiều ý kiến phản ảnh của người dân ở chung cư về những bức xúc liên quan đến tình hình mất an ninh trật tự, vấn đề điện, nước, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, sinh hoạt cộng đồng và đặc biệt là vấn đề tranh chấp trong các chung cư.
Đại biểu Trương Lâm Danh cho biết, chưa đảm bảo về công tác PCCC đã đưa cư dân vào sinh sống là một vấn đề “nóng” của nhà chung cư hiện nay. Thậm chí có nhiều nhà chung cư nằm trong hẻm, nhếch nhác, mất an ninh trật tự.
Tại phiên giải trình, các đại biểu cho rằng việc đầu tư xây dựng nhà chung cư hiện nay không đồng bộ và thống nhất giữa phát triển nhà ở cao tầng với hệ thống hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch. Đặc biệt là hệ thống giao thông, tạo áp lực về giao thông, môi trường sống, hạ tầng xã hội.
Về công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất ở cho người mua căn hộ, ông Trần Trọng Tuấn cho biết, hiện nay có 31 chung cư chủ đầu tư chưa thực hiện việc lập thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất ở cho người mua căn hộ.
Nguyên nhân là do chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về quyền sử dụng đất; chủ đầu tư vi phạm các quy định về chuyển nhượng dự án, về quá trình đầu tư xây dựng công trình; công trình xây dựng sai phép, đang chờ xử lý theo quy định; chủ đầu tư đã thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại ngân hàng và chưa giải chấp…
Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM nhìn nhận công tác quản lý chung cư trên địa bàn TP.HCM thời gian qua còn nhiều bất cập. Chung cư cũ thì xảy ra các tình trạng cơi nới, kiểm kê đánh giá diện tích còn nhiều sai sót nên công tác đền bù giải toả gặp nhiều khó khăn. Các chung cư mới thì tình trạng vi phạm xây dựng vẫn còn nhiều.
Nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cũng như sinh hoạt của cư dân tại các chung cư, ông Tuyến cam kết chậm nhất đến ngày 30/12/2017, UBND TP.HCM sẽ báo cáo với HĐND TP.HCM danh mục toàn bộ 935 chung cư trên địa bàn về tình trạng pháp lý, những tồn tại và vướng mắc của từng chung cư một cũng như trách nhiệm cụ thể từng nơi (quận, huyện, sở, ngành, cơ quan, đơn vị) để công khai cho người dân biết. Qua đó, nếu có vụ việc gì xảy ra ở chung cư nào người dân sẽ biết trách nhiệm thuộc về ai./.
