Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng – Trục không gian chiến lược định hình Thủ đô đến năm 2050, tầm nhìn 2125

Hà Nội triển khai trục đại lộ cảnh quan sông Hồng là bước đi quan trọng trong quá trình hiện thực hóa quy hoạch Thủ đô thời kỳ mới. Đây không chỉ là dự án hạ tầng quy mô lớn, mà còn là công trình mang ý nghĩa chiến lược, góp phần tái cấu trúc không gian đô thị ven sông, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và định hình diện mạo Thủ đô về tương lai.

Theo báo cáo của Sở Quy hoạch Kiến trúc, sau quá trình nghiên cứu, đánh giá và lấy ý kiến các Bộ, ngành, chuyên gia đã thống nhất trình Thành phố lựa chọn phương án 2 về vị trí, hướng tuyến trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Phương án có tính khả thi cao, bám sát hệ thống đê hiện hữu, bảo đảm an toàn phòng, chống lũ, hạn chế tối đa giải phóng mặt bằng và phù hợp điều kiện thực tế khu vực ven sông. Trên cơ sở thống nhất sẽ lập quy hoạch chi tiết 1/500.

Trong bối cảnh Hà Nội chuyển từ tư duy phát triển theo chiều rộng sang phát triển cả theo chiều sâu, và tăng trưởng nhanh nhưng bền vững. Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được xác định là trục không gian chiến lược, giữ vai trò quan trọng trong cấu trúc đô thị Thủ đô đến năm 2050, tầm nhìn 2125.

Trục cảnh quan – không gian tổng hợp của đô thị hiện đại

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được quy hoạch như một trục không gian tổng hợp, kết hợp hài hòa giữa giao thông, cảnh quan, sinh thái, văn hóa và đời sống cộng đồng. Đây là không gian công cộng mở, nơi người dân tiếp cận sông Hồng an toàn, văn minh và bền vững.

Sông Hồng hình thành và nuôi dưỡng Thăng Long – Hà Nội hơn một nghìn năm. Tuy nhiên, trong thời gian dài, không gian ven sông chưa được khai thác tương xứng do yêu cầu phòng chống lũ. Việc hình thành trục đại lộ cảnh quan sông Hồng thể hiện bước chuyển quan trọng trong tư duy phát triển đô thị: đưa sông Hồng trở lại vị trí trung tâm trong cấu trúc phát triển đô thị, trở thành trục sinh thái, cảnh quan, văn hóa chủ đạo.

Quy mô và hành lang giao thông đa phương thức

Theo phương án 2, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng có tổng chiều dài khoảng 80,5km. Trong đó, hữu ngạn dài khoảng 44,8km, tuyến tả ngạn dài khoảng 37,7km. Tuyến đường được tổ chức chủ yếu song song và bám sát đê hiện có, tận dụng hạ tầng sẵn có, hạn chế tác động đến khu dân cư, công trình tôn giáo và di tích lịch sử.

Trục đại lộ có quy mô 6 làn xe, mặt cắt ngang từ 54m đến 80m. Tuyến đường sắt một ray (Monorail) bố trí trên dải phân cách trung tâm, tốc độ thiết kế khoảng 80km/h, tạo hành lang đa phương thức hiện đại, kết nối xuyên suốt và dự tính khả năng kết nối vùng với Hưng Yên, Phú Thọ trong tương lai. Phương án đáp ứng nghiêm ngặt các yêu cầu về an toàn phòng, chống thiên tai, tạo điều kiện cho chỉnh trang, tái thiết khu vực ven sông.

Tái thiết đô thị ven sông từ không gian chia cắt sang không gian kết nối

Một mục tiêu quan trọng của trục đại lộ là tái thiết không gian đô thị ven sông, chuyển đổi vai trò của dòng sông từ ranh giới tự nhiên sang kết nối các khu vực đô thị. Dọc theo trục là chuỗi công viên, không gian xanh, quảng trường, dịch vụ, đi bộ, đường xe đạp và sinh hoạt cộng đồng. Các khu vực bãi sông hiện có được chỉnh trang, tổ chức lại không gian theo hướng sinh thái, phục vụ nhu cầu của người dân, bảo tồn các yếu tố cảnh quan và văn hóa đặc trưng.

Trục đại lộ này sẽ tạo nên "mặt tiền đô thị" mới của Hà Nội, nơi người dân thực sự được sống cùng sông Hồng trong không gian an toàn, văn minh và giàu bản sắc.

Liên kết các nhà đầu tư là nền tảng triển khai đồng bộ, hiệu quả

Quy mô lớn, phạm vi dài và tính chất phức hợp, đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ các nhà đầu tư. Việc hình thành liên danh nhà đầu tư nhằm huy động nguồn lực tài chính, đảm bảo dự án triển khai theo tầm nhìn thống nhất, đồng bộ, tránh đầu tư manh mún, phá vỡ quy hoạch chung.

Các nhà đầu tư tham gia dự án phải tuân thủ nghiêm quy hoạch, đảm bảo không gian công cộng, gìn giữ cảnh quan sông Hồng và gắn trách nhiệm, tình cảm của mình lâu dài với Thủ đô. Đây là mô hình hợp tác công – tư theo tinh thần Chính phủ kiến tạo, trong đó Nhà nước giữ vai trò định hướng, kiến tạo thể chế và giám sát, doanh nghiệp phát huy nguồn lực đầu tư, quản trị và tổ chức thực hiện.

Giải phóng mặt bằng với vai trò then chốt của chính quyền cơ sở và người dân

Thực tiễn cho thấy, giải phóng mặt bằng là khâu then chốt, tác động trực tiếp đến tiến độ, hiệu quả dự án lớn và đi qua nhiều khu dân cư ven sông với điều kiện sống đa dạng. Chính quyền phường, xã nơi dự án đi qua có vai trò trực tiếp tuyên truyền, vận động, đối thoại với người dân. Việc công khai quy hoạch, minh bạch chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định văn bản pháp luật và các văn bản của Thành phố Hà Nội là yếu tố quyết định tạo sự đồng thuận.

Người dân bàn giao mặt bằng đúng tiến độ là thể hiện nghiêm nghĩa vụ theo pháp luật và góp phần trực tiếp vào việc hình thành không gian đô thị mới, nâng cao giá trị sống của chính mình sinh sống trong tương lai.

Giữ vững tiến độ dự án nhằm hoàn thành công trình đúng kế hoạch và thể hiện năng lực tổ chức thực hiện và uy tín của chính quyền đô thị trong giai đoạn phát triển mới.

Tầm nhìn 2050 - 2125: Trục cảnh quan trong cấu trúc đô thị lâu dài

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng không chỉ phục vụ mục tiêu trước mắt, mà còn là không gian nền tảng cho sự phát triển lâu dài của Thủ đô. Đây sẽ là trục sinh thái trung tâm, góp phần cải thiện môi trường sống, tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và tạo dấu ấn riêng cho Hà Nội trong hệ thống các đô thị lớn toàn cầu.

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng sẽ trở thành biểu trưng mới của Hà Nội trong giai đoạn mới, nối quá khứ nghìn năm văn hiến với tương lai bền vững của Thủ đô trong thế kỷ XXI và XXII.

Hà Nội, ngày 24 tháng 12 năm 2025

TS. Nguyễn Văn Khôi

Thành viên Hội đồng Tư vấn cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ

Nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Thành Ủy, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội