Từ giấc mơ Babylon đến khát vọng kiến tạo công trình xanh - thông minh

Khoảng 6.000 năm trước công nguyên, vườn treo Babylon xuất hiện trong sự khâm phục đến thảng thốt của con người. Một thiên đường xanh giữa không trung được tạo dựng từ những khối óc sáng tạo và bàn tay tài ba. Kỳ quan thế giới cổ đại ấy cũng chính là công trình đánh dấu đỉnh cao của kỹ thuật xây dựng. 

Thấu hiểu người vợ ngày đêm thương nhớ quê hương, nơi là một vùng đất xanh tươi với những núi non hùng vĩ, vua Nebuchadnezza quyết định kiến tạo nên không gian ấy trên chính vùng đất buồn chán quanh năm bị mặt trời thiêu đốt của mình. Vườn treo Babylon dựng ngay cạnh cung điện nhà vua, bên bờ sông Euphrate thuộc lưu vực Lưỡng Hà. Vườn có đủ hoa thơm, cỏ lạ, các loại cây quý hiếm và một hệ thống đài phun nước khổng lồ. Do vườn làm theo hướng gió nên hương thơm lan toả cả một vùng rộng lớn. 

Trải qua hàng thiên niên kỷ, vườn treo Babylon vẫn là biểu tượng và nguồn cảm hứng cho các công trình xây dựng hiện đại. Đó không chỉ là hiện thân cho cái đẹp, cho đỉnh cao về kỹ thuật xây dựng mà chính là khát vọng xanh hóa các vùng đất bằng bàn tay và trí tuệ của con người. 

Sunshine Homes với chuỗi dự án xanh sinh thái thông minh chính là cú bứt phá lớn về công nghệ, thổi một làn gió mới về tư duy làm công trình xanh - thông minh tại Việt Nam.

Nối dài giấc mơ của cha ông, ngày nay các kiến trúc sư đã đưa thảm thực vật xanh vào xây dựng công trình ở một tầm cao mới, sử dụng công nghệ thông minh làm phương tiện khi xây dựng các toà nhà cao tầng. Xanh - thông minh chính là xu hướng mà cả thế giới đang hướng đến và nỗ lực thực hiện. 

Điển hình như tại Singapore, quốc gia này đã áp dụng chính sách vườn thông minh ở bất kỳ nơi đâu. Từ tường nhà tới mái và đẩy mạnh xây dựng công viên cây xanh trong đô thị. Chính vì vậy, diện tích cây xanh đã chiếm 50% diện tích toàn thành phố, con số đáng mơ ước với nhiều thành phố khác trên thế giới.

Nhật Bản cũng khiến cả thế giới ngưỡng mộ về mô hình đô thị xanh - thông minh với minh chứng rõ nét nhất là sự ra đời của đô thị sinh thái Fujisawa nằm tại tỉnh Kanagawa. Tại đây, giới khoa học Nhật Bản đã quy hoạch và thiết kế 1.000 ngôi nhà ở đi kèm với hệ thống hạ tầng dịch vụ tiện ích gồm: Cửa hàng, bệnh viện, nhà dưỡng lão, không gian công viên cây xanh... Ngoài ra, tất cả hệ thống đèn giao thông, thắp sáng đường phố hay các căn hộ ở đây được lắp đặt tấm pin mặt trời. Mục tiêu cắt giảm 70% lượng phát thải carbon và 30% lượng cấp nước. Hệ thống cung cấp năng lượng mặt trời sẽ đáp ứng 70% nhu cầu sử dụng điện của mỗi hộ gia đình.

Tương tự, những tòa nhà mới xây tại Pháp được quy định phải bao phủ một phần bằng cây xanh hoặc các tấm năng lượng mặt trời trên mái tòa nhà. Hay thành phố Toronto (Canada) thông qua luật địa phương, bắt buộc phủ xanh mái các tòa nhà công nghiệp và trong khu vực dân cư. Để phủ xanh các công trình tất yếu phải ứng dụng công nghệ thông minh trong thiết kế và vận hành toà nhà.

Các đô thị đã bắt đầu phát triển các hình thức trồng cây dựa trên các công nghệ mới.

Còn tại Việt Nam, các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM luôn nằm trong tình trạng báo động “đỏ” về ô nhiễm không khí nói riêng và ô nhiễm môi trường nói chung. Vì lý do đó, xu hướng phát triển các dự án xanh, thông minh đang được những nhà phát triển bất động sản có tâm và có tầm lựa chọn làm chiến lược quan trọng để hướng tới một môi trường sống bền vững. 

Điểm qua có thể thấy những tên tuổi nhà phát triển bất động sản Xanh tiêu biểu như: Capital House với triết lý "Kiến tạo cuộc sống xanh", xanh hóa từ phân khúc nhà ở xã hội đến kiến tạo môi trường giáo dục xanh; Phúc Khang Corporation định vị thương hiệu Xanh chính phẩm; và nổi bật là Sunshine Homes với chuỗi dự án Xanh sinh thái thông minh, đây chính là cú bứt phá lớn về công nghệ, thổi một làn gió mới về tư duy làm công trình xanh - thông minh tại Việt Nam. 

Sau những giờ làm việc, học tập mệt mỏi có thể trở về tổ ấm, hòa mình trong không gian xanh yên bình và tràn ngập cây cỏ, giấc mơ ấy trở thành điều xa xỉ trong bối cảnh từng khối bê tông liên tiếp chồng lên để phục vụ nhu cầu nhà ở tại các đô thị lớn đất chật, người đông. 

Xanh hóa không gian trở thành bài toán không dễ giải bởi với giải pháp xanh truyền thống sẽ phải tốn rất nhiều diện tích bề mặt. Để góp phần "cảm hóa" những rừng bê tông trong các siêu đô thị ngột ngạt và ô nhiễm, các nhà nghiên cứu đã không ngừng tìm tòi và đưa ra giải pháp xanh mặt đứng, tuy nhiên tại Việt Nam, chưa nhiều chủ đầu tư có thể ứng dụng điều này vào trong các công trình là các tổ hợp cao tầng của mình. 

TS. KTS. Trần Minh Tùng, giảng viên trường Đại học Xây dựng phân tích: “Các không gian xanh “truyền thống” thường gắn liền với đất đai, nghĩa là có bao nhiêu diện tích đất thì có bấy nhiêu diện tích cây xanh. Tuy diện tích đất dành cho cây xanh vốn đã eo hẹp, nhưng việc khai thác và vận hành các không gian này lại rất có “vấn đề” do phải thiết lập theo các yêu cầu pháp lý, trong khi chúng lại còn tiêu tốn một lượng kinh phí duy trì, chăm sóc, bảo dưỡng mà đôi lúc không mang lại lợi nhuận trực tiếp cho nhà đầu tư, dẫn đến những không gian xanh trở nên “tồn tại cho có”, làm giảm giá trị thẩm mỹ lẫn vai trò là những lá phổi xanh cho thành phố, mất dần đi tính thân thiện vốn có, thậm chí biến thành những không gian nhếch nhác, chứa rác thải và tập trung các tệ nạn xã hội”.

TS. KTS. Tùng cho hay, các cuộc cách mạng công nghiệp lẫn công nghệ đã tác động mạnh mẽ vào quá trình sản xuất các không gian mới lẫn tái thiết các không gian hiện hữu của các đô thị, và tất nhiên, có các không gian xanh khi chúng được “mới hóa” theo những điều kiện và trình độ phát triển của mỗi thành phố. Nhiều loại hình màu xanh “phi truyền thống” đang được nghiên cứu và thử nghiệm dựa trên sự phối hợp liên lĩnh vực.

Hiện nay, các đô thị trên thế giới đã bắt đầu phát triển các hình thức trồng cây dựa trên các công nghệ mới, theo nhu cầu xã hội nhằm vẫn đảm bảo tỷ trọng màu xanh trong đô thị vốn ngày càng ô nhiễm cả về môi trường vật lý và môi trường xã hội. Có thể thấy một số khái niệm vườn đô thị mới đang được đề cập và ngày càng phổ biến tại các thành phố trên thế giới như: Vườn chia sẻ, vườn thẳng đứng, vườn trên không, vườn thủy canh, vườn khí canh...

Cũng theo PGS.TS. Khuất Tân Hưng, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội phân tích, cây xanh có thể được bố trí trực tiếp trên mặt đứng và mái nhà để tham gia chống nóng cho công trình kiến trúc, có thể hình thành nên một lớp vỏ bao che thứ hai để hạn chế bức xạ nhiệt mặt trời nhưng vẫn không cản trở ánh sáng và gió xuyên qua. Từ điểm nhìn sinh thái, xu hướng này là sự đóng góp khá tích cực cho các thành phố, nhất là ở những nơi chịu tác động mạnh của hiện tượng đảo nhiệt đô thị. Chúng góp phần làm cho đô thị trở nên xanh hơn cả nghĩa đen và nghĩa bóng bởi giúp bảo vệ môi trường sinh thái và chuyển hóa khí cacbonic thành oxy có lợi cho sức khỏe con người.

Minh chứng rõ nhất việc ứng dụng thiết kế xanh mặt đứng trong công trình cao tầng chính là loạt dự án sinh thái thông minh của của Sunshine Homes - thương hiệu Bất động sản của Sunshine Group. Lấy cảm hứng kiến trúc tinh hoa của thế giới, mỗi công trình của Sunshine giống như một vườn treo Babylon giữa lòng thành phố ồn ào. 

Để có đươc diện mạo mới mẻ đó cho công trình, Sunshine đã chọn một hướng làm xanh tập trung ở không gian xanh trên cao. Mỗi bức tường, ban công của toà nhà được bố trí khéo léo hệ thống các thảm thực vật, cây xanh. Đặc biệt, có công trình thiết kế với ý tưởng 100% căn hộ đều sở hữu góc “vườn ngang trời”, để từ đó mọi cư dân được sở hữu bầu không khí trong lành, thân thiện.

Sức hấp dẫn tại các dự án của Sunshine còn đến từ những giá trị không gian xanh thuần tự nhiên. Yếu tố này đến từ vị trí, từ bản vẽ quy hoạch diện tích đất. Bởi điểm đặc biệt tại các dự án như Sunshine Golden River, Sunshine Crystal River, Sunshine Diamond River là bộ sưu tập vị trí vàng “nhất cận thị, nhi cận giang, tam cận lộ”. Từ vị trí của toà nhà, mỗi người dân đều có thể thuận lợi di chuyển đi làm, học tập, tới các khu vui chơi giải trí song khoảng cách cũng đủ xa để toà nhà trở thành tổ ấm yên bình giữa lòng thành phố ồn ào.

Với mật độ xây dựng khoảng 40 - 60%, chủ đầu tư ưu tiên xây dựng những không gian công cộng như đường dạo bộ nhiều cây xanh, công viên cây xanh, hồ điều hòa… để kiến tạo nên một cảnh quan thiên nhiên chan hòa, gần gũi với cuộc sống của cư dân. Sự kết hợp hoàn hảo giữa không xanh mặt đất và trên tầng cao tại các dự án của Sunshine đã giúp mang hơi thở tự nhiên vào từng góc căn hộ. 

Theo ông Vũ Hồng Phong, chuyên gia công trình xanh IFC thuộc Ngân hàng Thế giới: "Trong xu hướng xây dựng và kiến trúc hiện đại, chúng ta thường thấy các dự án được quảng bá là thiết kế xanh, và ứng dụng công nghệ thông minh, nhưng cụ thể khái niệm xanh - thông minh thì chưa được nhìn nhận đúng".

Ông Phong cho biết, công trình xanh,theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới là công trình có hiệu quả đạt ít nhất 20% sử dụng năng lượng, 20% sử dụng nước và 20% giảm năng lượng hàm chứa trong vật liệu xây dựng. Và đến thời điểm hiện nay vẫn chưa có định nghĩa chính thức cho “Công trình thông minh”. 

Nếu như ở phạm trù con người, mức độ thông minh được đánh giá bằng chỉ số IQ (Intelligence Quotient) thì vẫn chưa có các chỉ số hoặc công thức tính toán mức độ thông minh của một công trình. 

Tuy vậy, điểm chung của những thứ được gọi là “thông minh” trong công trình xây dựng sẽ là: Hỗ trợ con người đưa ra quyết định và hỗ trợ các hoạt động hàng ngày; hỗ trợ việc quản lý và vận hành công trình; Cải thiện tiện nghi của người thông qua công nghệ thông tin (khác với cải thiện thông qua giải pháp thiết kế kiến trúc, xây dựng); góp phần bảo vệ môi trường và giảm tác động tiêu cực. Hiểu theo cách khác, công trình thông minh chính là một công trình “có não bộ” được vận hành bởi khoa học công nghệ.

Ông Vũ Hồng Phong cho hay, xanh - thông minh có mối tương quan chặt chẽ về mục đích, đó là đều giúp cho công trình trở nên hiệu quả và thân thiện hơn, cũng như cải thiện trải nghiệm người sử dụng tốt hơn. 

Nếu trong một công trình, xanh sẽ có sự tương tác nhiều hơn với các giải pháp kiến trúc, xây dựng, lựa chọn vật liệu, thiết bị và sẽ tối ưu hiệu quả lớn nhất trong giai đoạn thiết kế và xây dựng. Còn lại, thông minh sẽ gắn với các giải pháp mang tính vận hành và quản lý, thông qua trí tuệ nhân tạo, phần mềm, vạn vật kết nối, cảm biến,… để hỗ trợ người vận hành và người sử dụng.

Vị chuyên gia này cũng chia sẻ: “Con người là giá trị cốt lõi của xanh - thông minh. Sẽ không có công trình xanh nếu không có con người xanh, và công trình cũng không thể thông minh nếu thiếu đi các sáng tạo của con người. Công trình xanh sẽ không tồn tại nếu thiếu đi những người kiến trúc sư, kỹ sư và các nhà đầu tư đưa quyết định ứng dụng công trình xanh trong thực tế.

Không gian sống xanh - thông minh này sẽ đem lại cho người sử dụng những tiện nghi vượt trội và cải thiện sức khỏe to lớn.

Bên cạnh đó, yếu tố con người cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ứng dụng thông minh trong công trình nói riêng, và rộng ra là tất cả những thứ được gọi là “thông minh”. Công trình thông minh cần con người thông minh để tối ưu khả năng. Lấy một ví dụ đơn giản như smart phone, nếu người sử dụng không biết cách sử dụng, hoặc không được học cách sử dụng thì một chiếc smartphone cũng sẽ trở nên vô dụng”.

Soi vào các tiêu chí của giới chuyên gia có thể thấy, Sunshine Homes đã ứng dụng một loạt các giải pháp công nghệ thông minh trong từng căn hộ, từng toà nhà. Từ đó, không chỉ giải quyết được cuộc sống tiện nghi của cư dân mà còn quản lý thông minh giúp kiểm soát tiết kiệm năng lượng hiệu quả.

Trong giai đoạn thiết kế, Sunshine Homes đưa ra mô hình hóa 3D ngay từ đầu. Điều này cho phép đảm bảo yếu tố thẩm mỹ đồng thời kiểm soát câu chuyện chất lượng, giải đáp hàng loạt câu hỏi như có bền vững hay không, thiết kế đó tương thích với nắng, gió như thế nào…

Ứng dụng công nghệ VR (thực tế ảo) vào trong kiến trúc và xây dựng giúp Sunshine Homes tạo đột phá cho chuỗi dự án. Sunshine Homes đã mô phỏng các dự án bằng hình ảnh sống động nhất, tỷ lệ 1:1 như căn hộ thật. Từ đây, họ có thể tự “thiết kế” căn hộ riêng theo như ý muốn của mình, thử ở nhiều phiên bản khác nhau để tìm được phong cách ưng ý nhất cho mình.

Đến khâu hoàn thiện, Sunshine Homes ưu tiên chọn thiết bị thông minh để tiết kiệm tối đa năng lượng. Đồng hồ cảm biến nước được lắp đặt trong mỗi căn hộ cảnh báo nước rò rỉ. Thiết bị cảm biến tại bể trữ nước tòa nhà, đo chất lượng nước để quản trị vận hành xử lý vệ sinh hệ thống nước (bộ lọc, thau bể…). Bên cạnh đó, thiết bị cảm biến tại các khu vực công cộng bên trong tòa nhà để tự động mở hệ thống hút mùi, thông gió tiết kiệm tối đa năng lượng điện tiêu thụ...

Như vậy, tại mỗi dự án Sunshine Homes, cư dân được sống trong một môi trường xanh với nhiều cây xanh, sử dụng các vật liệu thân thiện môi trường, sử dụng các thiết bị hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng, nước... Không gian sống xanh - thông minh này sẽ đem lại cho người sử dụng những tiện nghi vượt trội và cải thiện sức khỏe to lớn.

PGS. TS. KTS. Hoàng Mạnh Nguyên, Giám đốc điều hành Viện Đô thị xanh Việt Nam cho hay, nhiều thập kỷ trở lại đây, các đô thị và công trình kiến trúc khoác lên mình chiếc áo giáp, xa cách khỏi môi trường thiên nhiên. Con người tự thỏa mãn mình bằng sự tiện nghi, sự dễ chịu bằng các phương cách nhân tạo. Đi ngược với cách nghĩ, cách làm đó, thiết kế sinh thái thông minh đang dần được quan tâm trở lại như là một giải pháp để vừa thích ứng, vừa đáp ứng và dần trả lại cho thiên nhiên những gì đã lấy.

Công trình xanh - thông minh giúp hạn chế tối đa tác động xấu của môi trường xây dựng tới con người và môi trường bằng việc lựa chọn vị trí, diện tích sử dụng, vật liệu xây dựng, quá trình xây dựng và ứng dụng công nghệ thông minh. Các công trình này có hiệu quả cao trong sử dụng năng lượng, vật liệu, giảm thiểu tác động xấu tới môi trường, tận dụng và tiết kiệm nguồn năng lượng, tài nguyên như nước, gió đồng thời xử lý chất thải và tái tạo năng lượng.

Phân tích về tâm lý và nhu cầu ở của các cư dân thời đại thẳng đứng, TS. KTS Trần Minh Tùng nhận định: “Nhà ở là “thành trì” vững chắc, không chỉ là nơi ăn, chốn ở mà còn là nơi sinh hoạt tiện nghi, thoải mái, chống lại ảnh hưởng tiêu cực từ thế giới bên ngoài. Mong ước của mỗi người về chốn an cư của mình không chỉ là ngôi nhà tiện nghi, sang trọng mà hơn cả, đó là môi trường sống nhân văn, nuôi dưỡng những yêu thương, khát vọng và kỷ niệm.

Việc xanh hóa các dự án nhà ở thông qua khu vườn, công viên, các không gian xanh được tích hợp vào dự án, mang đến bầu không khí trong lành, giúp người dân cảm thấy thoải mái, thư thái. Không gian xanh cũng được tích hợp trong ngôi nhà để chủ nhân có thể thư giãn, tinh thần an yên, vững vàng hơn.

Thông minh hóa các dự án nhà ở chính là đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ và tăng cường kết nối công nghệ để tạo ra các khu nhà ở thông minh. Từ đó, công nghệ không chỉ hiểu con người mà công nghệ còn “tự thay đổi”, “tự thích ứng” để tích hợp các chức năng mới vào nhà ở.

Thân thiện hóa các dự án nhà ở bằng việc cải thiện nhiều hơn các dịch vụ tiện ích thiết yếu hàng ngày cho người dân như mua sắm lương thực, thực phẩm… không chỉ trên không gian vật lý, mà còn cập nhật các phương thức giao dịch mới để người dân mua sắm tại chỗ, tiện lợi, tránh phải di chuyển nhiều”.

Ở góc độ thị trường, ghi nhận thực tế cho thấy, nếu như thời điểm 5 - 7 năm trước, người mua căn hộ chung cư chỉ cần quan tâm 3 yếu tố chính là: Giá cả, vị trí thuận tiện, chủ đầu tư uy tín thì đến thời điểm hiện tại, khách hàng đã gia tăng các tiêu chí.

Trong bối cảnh nguồn cung dự án dồi dào, trong khi thu nhập cao hơn cùng với các gói hỗ trợ vay lãi suất thấp từ ngân hàng, bất cứ người mua nhà nào cũng nghiên cứu kỹ nhằm chọn được chốn an cư như mong đợi. Đồng nghĩa với việc các tiêu chí mua nhà ngày càng khắt khe hơn. Và không nằm ngoài xu hướng này, những người tiêu dùng thông thái, đặc biệt nhóm khách hạng sang, có tài chính, có nền tảng văn hóa và tri thức sẽ lựa chọn những dự án đem lại cho họ cảm giác sống sang, sống xanh và sống thông minh. 

Sunshine Homes đã ứng dụng một loạt các giải pháp công nghệ thông minh trong từng căn hộ, từng toà nhà.

Một số nhà phát triển bất động sản đủ nhanh nhạy và tinh tế đã tìm hiểu, nghiên cứu và phát triển những dòng sản phẩm đáp ứng đúng nhu cầu của tệp khách hàng thông thái này.  Trong đó, chuỗi dự án của Sunshine Homes là minh chứng rõ nét về loại công trình thế hệ mới xanh – sinh thái – thông minh phục vụ cộng đồng cư dân thẳng đứng. 

Những dự án của Sunshine Homes đang mở ra một không gian sống xanh vẹn tròn hội tụ những tinh hoa về kiến trúc, chuỗi tiện ích đỉnh cao, nội thất sang trọng, công nghệ thông minh 4.0 hợp khẩu vị của giới thượng lưu. 

Nhận định về xu hướng này trên thị trường, ông Nguyễn Văn Đính, Tổng thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho biết: “Xu hướng lựa chọn căn hộ xanh - thông minh đã manh nha trong vài năm trở lại đây. Đến năm 2019, nhất là ở Hà Nội, dân số tăng cao, quỹ đất chật chội, thì xu hướng bỏ tiền vào các căn hộ có thiết kế xanh, không gian sống hợp lý, trong lành, ứng dụng công nghệ thông minh hiện đại là là tiêu chí đặt lên hàng đầu”.

Ông Đính cũng chia sẻ thêm, với đa số người dân ở các đô thị lớn, ước mơ tránh xa ồn ào, bụi bặm của đường phố, cùng gia đình nghỉ ngơi, thư giãn trong một không gian trong lành, hài hòa với thiên nhiên tưởng bình dị nhưng lại rất khó trở thành hiện thực. Bởi không phải chủ đầu tư nào cũng sẵn sàng bỏ thêm tiền để kiến tạo nên môi trường sống xanh theo đúng nghĩa cho cư dân tại dự án của mình. Nhất là việc đã thiết kế quy hoạch không gian xanh còn ứng dụng công nghệ thông minh hiện đai. 

Vì vậy, những dự án có thể đáp ứng được cả hai tiêu chí xanh - thông minh thì sẽ có sức hấp dẫn trên thị trường, thu hút được khách hàng.

Nhận định về xu hướng phát triển công trình xanh - thông minh trong thời gian vừa qua, GS. TSKH. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay: “Trong tương lai, các công trình, các khu đô thị mới đương nhiên phải tiếp nhận triết lý xanh và triết lý thông minh. Xanh là yếu tố cốt lõi lâu nay chúng ta vẫn đang vận hành; thông minh là khái niệm mới, là khu đô thị mà dịch vụ được tổ chức rất tốt trên cơ sở các mạng lưới điện tử giúp chúng ta tạo ra được một hệ thống dịch vụ tiện ích. Các khu đô thị mới xanh - thông minh sẽ góp phần thay đổi bộ mặt đô thị hóa của đất nước và tạo nên những giá trị bền vững”.