Theo kết quả khảo sát về Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2018, tỷ lệ người dân phải “lót tay” trong việc xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) là 15%, giảm 2% so với năm 2017.
PAPI 2018 cũng nhận định, mặc dù, các địa phương trên cả nước đã có nhiều chuyển biến trong công tác công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và giá bồi thường thu hồi đất, song chỉ số tăng vẫn không cao.
Với hơn 14.000 người ở tất cả 63 tỉnh thành được lấy ý kiến, báo cáo PAPI cho thấy, ngoại trừ kết quả năm 2015, việc công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và giá bồi thường thu hồi đất gia tăng dần trong 5 năm qua, một phần nhờ những quy định cụ thể liên quan trong Luật Đất đai năm 2013.
Ảnh minh họa
Cụ thể, năm 2015 có 17,86%; năm 2018 là 21,61% số người được biết về quy hoạch kế hoạch sử dụng đất nhưng chưa đến 1/3 người có cơ hội đóng góp ý kiến cho các bản quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở địa phương. Điều đó cho thấy, mặc dù đã có sự tăng nhẹ trong việc công khai, minh bạch quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất qua các năm ở các địa phương nhưng mới ở mức độ rất khiêm tốn.
PAPI cũng chỉ ra rằng, trong năm 2018, việc thu hồi đất thổ cư khá ổn định. Mặc dù, tỷ lệ người trả lời cho biết, hộ gia đình họ bị thu hồi đất tăng không đáng kể so với năm 2017.
Năm 2018, khoảng 5,6% số người được hỏi cho biết gia đình họ bị thu hồi đất nông nghiệp; khi được hỏi về mức độ hài lòng với mức bồi thường cho đất nông nghiệp đã bị thu hồi, tỷ lệ những người hài lòng với khoản bồi thường từ chính quyền là tương đối cao (hơn 63% những người mất đất nông nghiệp năm 2018 hài lòng với khoản bồi thường gia đình họ đã nhận được).
Báo cáo PAPI 2018 cũng cho thấy, có những chuyển biến tích cực hơn từ phía chính quyền địa phương trong việc đáp ứng tốt hơn yêu cầu về bồi thường thu hồi đất. Song, các cấp chính quyền vẫn còn rất nhiều việc phải làm để tăng cường công khai, minh bạch trong lĩnh vực đất đai.
Để thực hiện tốt hơn trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và giá bồi thường thu hồi đất, Báo cáo PAPI 2018 đề nghị, chính quyền địa phương cần tiếp tục tăng cường công khai, minh bạch trong lĩnh vực quản lý đất đai. Bên cạnh đó, giá bồi thường thu hồi đất vẫn còn thấp hơn mong đợi của người dân là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới xung đột đất đai ở Việt Nam.
“Vì vậy, các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương cần tập trung đổi mới chính sách liên quan đến bồi thường thu hồi đất,” Báo cáo PAPI thông tin.
PAPI là khảo sát xã hội học lớn nhất tại Việt Nam tập trung tìm hiểu hiệu quả công tác điều hành, thực thi chính sách, cung ứng dịch vụ công dựa trên đánh giá và trải nghiệm của người dân, với dữ liệu được thu thập thường niên.
Chỉ số PAPI đo lường 6 lĩnh vực nội dung: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; công khai, minh bạch; trách nhiệm giải trình với người dân; kiểm soát tham nhũng trong khu vực công, thủ tục hành chính công và cung ứng dịch vụ công. Khảo sát PAPI đã được triển khai thực hiện thường niên từ năm 2011 đến nay.
PAPI 2018 là sản phẩm của hoạt động hợp tác nghiên cứu giữa Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng, Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Đào tạo cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công ty Phân tích Thời gian thực, và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam../.
