Ứng dụng HTA trong kỷ nguyên số: Bài toán dữ liệu cho hệ thống y tế bền vững

Hội nghị do Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng phối hợp với Hội Dược sĩ Bệnh viện Việt Nam tổ chức, với sự tham dự của đại diện Bộ Y tế, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cùng các cơ quan quản lý trong lĩnh vực y tế, tài chính bảo hiểm. Theo ban tổ chức, sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước hoàn thiện cơ chế ra quyết định dựa trên bằng chứng nhằm bảo đảm tính hiệu quả, công bằng và bền vững của Quỹ bảo hiểm y tế.

Từ dữ liệu y tế đến quyết định chính sách

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế GS.TS Trần Văn Thuấn cho biết, Việt Nam hiện không thiếu dữ liệu y tế. Hệ thống giám định bảo hiểm y tế, bệnh án điện tử, hồ sơ sức khỏe điện tử và các nền tảng chăm sóc sức khỏe số đang tạo ra nguồn dữ liệu ngày càng lớn. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, thách thức đặt ra là khả năng kết nối, chuẩn hóa và phân tích dữ liệu để chuyển hóa thành bằng chứng tin cậy phục vụ hoạch định chính sách.

"HTA cùng với chuyển đổi số được xác định là nền tảng quan trọng để xây dựng hệ thống y tế hiện đại, minh bạch, tối ưu hóa chi phí và lấy người bệnh làm trung tâm", Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Trong bối cảnh đó, HTA ngày càng giữ vai trò then chốt trong việc xây dựng danh mục thuốc, trang thiết bị y tế, đàm phán giá, đấu thầu tập trung và thiết kế các cơ chế chi trả mới. Các đại biểu cho rằng việc áp dụng HTA không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách mà còn tạo cơ sở khoa học cho các quyết định mang tính chính sách.

Ở góc độ quản lý quỹ, đại diện Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết dữ liệu giám định bảo hiểm y tế và chi phí khám chữa bệnh đang trở thành nguồn đầu vào quan trọng cho các phân tích HTA. Tuy nhiên, việc khai thác dữ liệu đời thực vẫn gặp nhiều rào cản, từ thiếu khung pháp lý thống nhất về chia sẻ và ẩn danh hóa dữ liệu đến sự khác biệt về chuẩn mã hóa và chất lượng thông tin lâm sàng giữa các cơ sở y tế.

Theo ThS. Nguyễn Trường Nam, Trung tâm Thông tin Y tế Quốc gia, đến năm 2025, các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước đã kết nối với hệ thống giám định - thanh toán bảo hiểm y tế và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Bệnh án điện tử đã được triển khai tại 881 trong tổng số 1.645 bệnh viện; hồ sơ sức khỏe điện tử được triển khai tại 34 tỉnh, thành phố với hơn 24,4 triệu hồ sơ. Đây được xem là tiền đề để hình thành các kho dữ liệu lớn phục vụ phân tích, dự báo và hoạch định chính sách y tế trong giai đoạn tới.

Kinh nghiệm quốc tế và bài toán chi trả theo giá trị

Bên cạnh các báo cáo trong nước, hội nghị dành nhiều thời lượng chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về ứng dụng HTA trong quản lý quỹ bảo hiểm y tế. TS. Pritaporn Kingkaew, đại diện Chương trình Đánh giá Công nghệ và Can thiệp Y tế Thái Lan (HITAP), giới thiệu mô hình cơ sở dữ liệu HTA quốc gia và cách sử dụng bằng chứng trong lựa chọn các can thiệp y tế.

Theo đó, hệ sinh thái này gồm các cấu phần như cơ sở dữ liệu HTA, danh sách chi phí chuẩn, cơ sở dữ liệu tiện ích sức khỏe, các hướng dẫn phương pháp luận và công cụ thiết lập ưu tiên, nhằm chuẩn hóa việc tạo lập và ứng dụng bằng chứng trong các quyết định chính sách. Mô hình này được đánh giá là kinh nghiệm tham khảo có giá trị cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện chính sách.

Các báo cáo đến từ chuyên gia Nga và Đan Mạch cũng mang đến góc nhìn về các mô hình chi trả hiện đại như chi trả theo kết quả điều trị, chi trả kèm phát triển bằng chứng và mua sắm dựa trên giá trị. Đây là những tiếp cận đang được nhiều hệ thống y tế áp dụng nhằm kiểm soát chi phí, đồng thời khuyến khích đổi mới công nghệ y tế.

Ở khía cạnh nghiên cứu trong nước, PGS.TS.DS Nguyễn Thị Thu Thủy, PHT Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng đã trình bày một số nghiên cứu đánh giá công nghệ y tế dựa trên dữ liệu đời thực, từ đó cho thấy những thách thức và đề xuất giải pháp để cải thiện tại Việt Nam.

Hội nghị HTA lần III gồm các phiên toàn thể, phiên chuyên đề, diễn đàn khoa học trẻ và khu vực trình bày poster nghiên cứu. Nội dung tập trung vào ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong y tế, HTA cấp bệnh viện và đánh giá thiết bị y tế.

Theo các chuyên gia, những trao đổi tại hội nghị cho thấy HTA đang trở thành công cụ quan trọng giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mô hình ra quyết định dựa trên bằng chứng, hướng tới một hệ thống y tế hiệu quả, minh bạch và bền vững trong dài hạn.

Đây là lần thứ ba Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng (HIU) tổ chức Hội nghị khoa học quốc tế về Đánh giá công nghệ y tế (HTA). Hội nghị nằm trong chuỗi các hoạt động học thuật cấp quốc tế, quốc gia và liên viện - trường mà HIU thường xuyên đăng cai trong những năm gần đây, với sự tham gia của chuyên gia, nhà nghiên cứu và cơ quan quản lý trong lĩnh vực y tế.

Hoạt động này nằm trong định hướng xây dựng môi trường đào tạo và nghiên cứu gắn với thực tiễn quản lý y tế, thông qua việc tổ chức các diễn đàn khoa học chuyên sâu và thúc đẩy hợp tác học thuật trong nước, quốc tế. Qua đó, HIU góp phần hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực về y tế, kinh tế y tế phục vụ quá trình xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng, hướng tới một hệ thống y tế hiệu quả và bền vững./.