PV: Như nội dung của dự thảo Luật, nếu được ban hành sẽ tác động đến mọi người dân?
Ông Phạm Đình Thi: Đúng là với phương án xây dựng dự thảo Luật của Bộ Tài chính thì khi áp dụng sẽ tác động đến mọi người dân. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với mọi người đều phải nộp thuế, vì tùy thuộc vào giá trị nhà, đất, ô tô...
PV: Các loại đất nào phải chịu thuế tài sản, thưa ông?
Ông Phạm Đình Thi: Kế thừa quy định của chính sách thuế sử dụng đất phi nông nghiệp về đối tượng chịu thuế và không chịu thuế, tiếp tục thực hiện miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, Bộ Tài chính đề xuất chỉ đánh thuế với đất ở tại nông thôn và đất ở tại đô thị, đất khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đất thương mại, dịch vụ, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp, đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản...
Mức thuế suất được thiết kế theo hướng kế thừa quy định hiện hành, nên cơ bản không phát sinh tăng nghĩa vụ thuế với người dân.
Ảnh minh họa.
PV: Còn những loại nhà nào phải chịu thuế?
Ông Phạm Đình Thi: Bộ Tài chính đề xuất chia theo ngưỡng để đánh thuế. Hiện có 2 cách xác định ngưỡng không chịu thuế để đánh thuế là xác định ngưỡng không chịu thuế theo giá trị, hoặc theo diện tích.
Việc áp dụng ngưỡng không chịu thuế theo diện tích có ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện. Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là điều tiết cả với người sử dụng nhà có giá trị không lớn, nhà đơn sơ, trong khi lại không điều tiết đối với nhà giá trị lớn nhưng diện tích nằm trong ngưỡng không chịu thuế.
Ví dụ, theo số liệu về nhà ở năm 2011 tại Đề án Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế theo diện tích là 100 m2 thì sẽ có khoảng 1.883.913 căn bán kiên cố, nhà thiếu kiên cố, nhà đơn sơ (trong đó có 1.131.073 căn ở nông thôn) vẫn phải chịu thuế.
Việc áp dụng ngưỡng không chịu thuế theo giá trị nhằm đảm bảo mục tiêu của thuế tài sản, không điều tiết với nhà có giá trị dưới ngưỡng không chịu thuế, điều tiết cao đối với nhà có giá trị lớn, đảm bảo công bằng xã hội... Do đó, Bộ Tài chính đề xuất lấy ngưỡng không chịu thuế theo giá trị để đánh thuế tài sản đối với nhà.
Theo Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 31/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, diện tích nhà ở bình quân toàn quốc theo mục tiêu đến năm 2020 đạt 25 m2 sàn/người. Nếu tính một hộ gia đình trung bình là 4 người thì diện tích nhà trung bình cho một hộ khoảng 100 m2.
Theo quy định của pháp luật về xây dựng, suất vốn đầu tư xây dựng nhà ở bình quân khoảng 7,3 triệu đồng/m2 (suất vốn đầu tư xây dựng là căn cứ vào UBND cấp tỉnh xây dựng và ban hành giá 1 m2 nhà xây dựng mới). Khi đó, giá trị xây dựng mới của căn nhà 100 m2 bình quân khoảng 730 triệu đồng.
Do đó, Bộ Tài chính xây dựng mức thuế suất thuế tài sản đối với nhà thuộc đối tượng chịu thuế theo phương án lấy ngưỡng không chịu thuế là 700 triệu đồng hoặc 1 tỷ đồng.
Tính toán trên cơ sở diện tích đất theo số liệu thống kê năm 2015 và giá 1 m2 đất tại bảng giá đất do UBND cấp tỉnh công bố cho giai đoạn 2015 - 2020, số liệu về nhà ở năm 2011 tại Đề án Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, số liệu về nhà ở tính đến năm 2014 do Bộ Xây dựng cung cấp, số liệu thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp qua các năm, thì dự kiến số thu thuế tài sản đối với phương án 1 (mức thuế suất chung là 0,3%) vào khoảng 22.700 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 1 tỷ đồng; số thu thuế tài sản đạt khoảng 23.300 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng.
Đối với phương án 2 (mức thuế suất là 0,4%), số thu thuế tài sản đạt khoảng 30.300 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế với nhà là 1 tỷ đồng và đạt khoảng 31.000 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng.
PV: Có ý kiến đề xuất chỉ nên đánh thuế với căn nhà thứ hai trở đi, vì sao Bộ Tài chính không ủng hộ đề xuất này?
Ông Phạm Đình Thi: Trong quá trình thảo luận xây dựng dự án Luật, có ý kiến đề nghị chỉ đánh thuế tài sản đối với căn nhà thứ hai trở đi. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy, nếu xây dựng luật theo hướng này thì có nhiều nhược điểm, đó là không đảm bảo công bằng.
Cụ thể, người chỉ có một căn nhà diện tích lớn hoặc giá trị lớn thì không bị đánh thuế, trong khi người có 2 căn nhà, mỗi nhà có diện tích thấp hoặc giá trị thấp lại bị đánh thuế. Áp dụng phương án này sẽ gặp khó khăn trong triển khai thu thuế, chưa phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.
Do đó, cơ quan soạn thảo đề nghị không thực hiện phương án đánh thuế đối với ngôi nhà thứ hai trở đi.
- Xin cảm ơn ông!
