Việt Nam dự kiến làm tuyến cáp treo trên đảo kết nối đến sân bay xây từ thời Pháp thuộc

UBND TP. HCM vừa có báo cáo gửi các cơ quan Trung ương về một số nội dung trọng tâm nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đối với đặc khu Côn Đảo, trong đó đặt trọng tâm vào bài toán kết nối giao thông từ sân bay Cỏ Ống (sân bay Côn Đảo) về khu vực trung tâm. Đây được xem là tuyến hạ tầng then chốt, có ý nghĩa quyết định đối với định hướng phát triển lâu dài của Côn Đảo, nhất là trong bối cảnh sân bay Côn Đảo được quy hoạch nâng công suất mạnh trong các giai đoạn tới.

Theo quy hoạch, đến năm 2030, Cảng hàng không Côn Đảo dự kiến đạt công suất khoảng 2 triệu hành khách mỗi năm và tăng lên 3 triệu hành khách/năm vào năm 2050. Tuy nhiên, hiện nay phương thức kết nối duy nhất từ sân bay Côn Đảo về trung tâm Côn Sơn vẫn là tuyến đường bộ độc đạo, quy mô hai làn xe, nhiều đoạn đèo dốc, quanh co, một bên giáp biển, một bên là vách núi thuộc Vườn quốc gia Côn Đảo. Năng lực thông hành của tuyến đường này hạn chế, tốc độ khai thác thấp và khó đáp ứng nhu cầu đi lại, đặc biệt vào các khung giờ có tàu bay cất, hạ cánh.

UBND TP. HCM nhận định, nếu tiếp tục phụ thuộc hoàn toàn vào tuyến đường hiện hữu, nguy cơ ùn tắc giao thông trong tương lai là rất lớn, tác động trực tiếp đến hoạt động du lịch cũng như mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đặc khu. Trên cơ sở đó, địa phương đã phân tích, so sánh hai phương án chính nhằm tăng cường kết nối giao thông giữa sân bay Cỏ Ống và trung tâm Côn Đảo.

Phương án thứ nhất là mở rộng tuyến đường bộ hiện hữu từ 2-4 làn xe. Tuy nhiên, do đặc thù địa hình của Côn Đảo, việc mở rộng buộc phải đào sâu vào phía vách núi, tác động trực tiếp đến đất rừng đặc dụng. Ước tính, phương án này sẽ phải chuyển đổi khoảng 15,75ha đất rừng sang mục đích giao thông, gây ảnh hưởng lớn đến hệ sinh thái và cảnh quan của Vườn quốc gia Côn Đảo, trong khi không có nhiều lựa chọn thay thế về hướng tuyến.

Phương án thứ hai là giữ nguyên mặt cắt tuyến đường bộ hiện hữu, đồng thời đầu tư thêm tuyến cáp treo giao thông công cộng vận chuyển hành khách trực tiếp từ sân bay Cỏ Ống về khu trung tâm Côn Sơn, theo định hướng tương tự mô hình cáp treo từ đất liền ra Cát Bà (Hải Phòng). Theo đánh giá của UBND TP. HCM, đây là giải pháp tối ưu, phù hợp với điều kiện địa hình, quỹ đất hạn chế và yêu cầu bảo tồn tài nguyên thiên nhiên của đặc khu.

Tuyến cáp treo đi trên không, không cần mở đường xuyên rừng, qua đó giảm đáng kể diện tích rừng bị tác động. Dự kiến, hệ thống cáp treo chỉ ảnh hưởng khoảng 3ha đất rừng, chủ yếu phục vụ xây dựng các trụ đỡ và công trình phụ trợ, không thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng. Các vị trí xây dựng sẽ được lựa chọn tại những khu vực đất trống, trảng cỏ, cây bụi, đồng thời áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm hạn chế tối đa tác động đến cảnh quan và hệ sinh thái.

So sánh giữa hai phương án, UBND TP. HCM cho biết phương án cáp treo giúp giảm mức độ tác động đến rừng và hệ sinh thái Vườn quốc gia Côn Đảo hơn 5 lần so với phương án mở rộng đường bộ. Không chỉ giải bài toán giao thông, tuyến cáp treo còn tạo ra một loại hình giao thông công cộng mới, kết hợp với hệ thống đường hiện hữu để đáp ứng nhu cầu đi lại lâu dài, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của đặc khu Côn Đảo.

Côn Đảo là đặc khu trực thuộc TP. HCM (trước đây thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), có vị trí chiến lược quan trọng về phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Khu vực này sở hữu nhiều tiềm năng du lịch nhờ tài nguyên rừng, biển, hệ sinh thái rạn san hô cùng hệ thống di tích lịch sử, văn hóa, tâm linh đặc sắc. Tuy nhiên, quỹ đất phát triển đô thị hạn chế, phần lớn diện tích là đất rừng và đất nông nghiệp, khiến việc lựa chọn phương án hạ tầng luôn phải đặt yếu tố bảo tồn lên hàng đầu.

Sân bay Côn Đảo được xây dựng từ thời Pháp thuộc, đến năm 2003 được Tổng Công ty Cảng hàng không Miền Nam đầu tư nâng cấp đường băng, sân đỗ, nhà ga đủ điều kiện để mở cửa tiếp thu các loại máy bay ATR72, F70 và tương đương. Đến năm 2004, sân bay này đi vào hoạt động và đưa vào khai thác chặng bay TP. HCM - Côn Đảo - TP. HCM.