Việt Nam sẽ có 2 công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á

Trong tháng 11 này, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ chính thức đưa Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng vào vận hành, đánh dấu bước ngoặt quan trọng của ngành năng lượng. Khi hoàn thành toàn bộ công trình trong tháng 12, Việt Nam sẽ sở hữu cùng lúc hai nhà máy thủy điện có quy mô lớn nhất Đông Nam Á - Hòa Bình mở rộng và Sơn La.

Bước tiến mới tại công trình Thủy điện Hòa Bình

Dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng có tổng vốn đầu tư hơn 9.220 tỷ đồng, được khởi công từ tháng 1/2021, do EVN làm chủ đầu tư và Ban Quản lý Dự án Điện 1 đại diện quản lý. Liên danh Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty CP Xây dựng 47 - Công ty CP LILAMA 10 thi công, trong đó LILAMA 10 phụ trách lắp đặt toàn bộ đường ống áp lực, thiết bị cơ khí thủy công và hệ thống cơ - điện của nhà máy.

Công trình được xây dựng trên bờ phải tuyến đập hiện hữu của thủy điện Hòa Bình, gồm 2 tổ máy với tổng công suất 480MW. Tổ máy số 1 đã hòa lưới điện từ giữa tháng 8, vượt tiến độ một tháng, trong khi rotor tổ máy số 2 đã được hạ đặt thành công và đang căn chỉnh để phát điện ngay trong tháng 11.

Khi hoàn tất, cụm thủy điện Hòa Bình sẽ đạt tổng công suất 2.400MW, tương đương Thủy điện Sơn La - công trình hiện giữ kỷ lục lớn nhất khu vực.

Nhà máy Thủy điện Hòa Bình được khởi công năm 1979, khánh thành năm 1994 với 8 tổ máy có tổng công suất 1.920MW. Công trình từng là biểu tượng hợp tác hữu nghị Việt Nam - Liên Xô, cung cấp nguồn điện chủ lực cho hệ thống điện quốc gia trong suốt nhiều thập kỷ.

Ngoài sản xuất điện, Hòa Bình còn đảm nhiệm vai trò chống lũ cho Hà Nội và hạ du sông Hồng, điều tiết nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Việc mở rộng thêm 480MW không chỉ tăng khả năng điều tiết tần số, giảm tải cho hệ thống điện hiện hữu, mà còn giúp khai thác tối ưu nguồn nước sông Đà, nâng cao hiệu quả phát điện và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong giai đoạn chuyển dịch sang năng lượng sạch, bền vững.

Sơn La - niềm tự hào của thủy điện Việt Nam

Trước Hòa Bình mở rộng, Nhà máy Thủy điện Sơn La là công trình lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á, chính thức khánh thành ngày 23/12/2012. Với 6 tổ máy, mỗi tổ công suất 400MW, tổng công suất 2.400MW và sản lượng điện trung bình hơn 10 tỷ kWh/năm, công trình trở thành niềm tự hào của ngành năng lượng Việt Nam, mang ý nghĩa chiến lược về kinh tế, xã hội, môi trường và quốc phòng.

Ý tưởng xây dựng Sơn La được hình thành từ hơn 30 năm trước khi những chuyến khảo sát đầu tiên được thực hiện, trải qua nhiều cuộc khảo sát và thảo luận tại Quốc hội. Ngày 29/6/2001, Quốc hội khóa X thông qua chủ trương đầu tư, mở đường cho quyết định phê duyệt dự án của Thủ tướng ngày 15/1/2004, và lễ khởi công diễn ra ngày 2/12/2005 tại xã Ít Ong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La cũ.

Công trình được xây dựng bằng công nghệ bê tông đầm lăn hiện đại, rút ngắn tiến độ và tiết kiệm chi phí. Đập chính dài 961m, cao 138m, tạo hồ chứa khổng lồ 9,26 tỷ m3 nước. Sau gần bảy năm thi công với khối lượng hơn 6 triệu m3 bê tông, 20 triệu m3 đất đá, 115.000 tấn thiết bị, Thủy điện Sơn La đã hoàn thành sớm ba năm so với kế hoạch, toàn bộ 6 tổ máy hòa lưới vào tháng 9/2012.

Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 60.000 tỷ đồng, không chỉ cung cấp 1/10 sản lượng điện quốc gia thời điểm đó, mà còn góp phần chống lũ, điều tiết nước, phát triển giao thông thủy và du lịch sinh thái lòng hồ, mở ra diện mạo mới cho vùng Tây Bắc.

Khi Hòa Bình mở rộng chính thức phát điện vào cuối năm 2025, Việt Nam sẽ đồng thời sở hữu hai công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á - Sơn La và Hòa Bình, mỗi nhà máy có công suất 2.400MW.

Hai “trụ cột năng lượng” này không chỉ đảm bảo an ninh điện quốc gia, mà còn khẳng định năng lực thi công, quản lý và tự chủ công nghệ của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Đây cũng là biểu tượng cho tầm vóc và khát vọng phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam trong kỷ nguyên mới.