Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể về việc cấp sổ đỏ đối với các trường hợp đất lấn chiếm. Điều này được quy định cụ thể tại Điều 139 của Luật, hứa hẹn giải quyết nhiều vướng mắc tồn đọng trong thực tế. Tuy nhiên, việc cấp sổ đỏ không phải là không có điều kiện, mà phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và việc thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Một số trường hợp đất lấn chiếm vẫn có cơ hội được cấp sổ đỏ. Ảnh minh họa: Internet
Trường hợp 1: Lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình công cộng, lòng đường, lề đường, vỉa hè
Theo quy định, đối với các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất do lấn chiếm hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng, lòng đường, lề đường, vỉa hè hoặc đất sử dụng cho mục đích xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp, công trình công cộng khác trước ngày 1.7.2014, Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất để trả lại cho công trình mà không cấp sổ đỏ.
Tuy nhiên, có một điểm đáng chú ý: Nếu diện tích đất lấn chiếm này không còn thuộc hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng, không thuộc chỉ giới xây dựng đường giao thông, và không có mục đích sử dụng cho trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp hay công trình công cộng khác sau khi đã có điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thì người đang sử dụng đất có thể được xem xét cấp sổ đỏ và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Trường hợp 2: Lấn chiếm đất có nguồn gốc nông, lâm trường
Đối với đất lấn chiếm có nguồn gốc từ nông, lâm trường đã được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất cho các đối tượng qua các thời kỳ trước ngày 1.7.2014, việc xử lý sẽ có sự khác biệt:
- Nếu thuộc quy hoạch lâm nghiệp (rừng đặc dụng, rừng phòng hộ): Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ chỉ đạo thu hồi đất để giao cho Ban quản lý rừng. Người đang sử dụng đất lấn chiếm có thể được xem xét khoán bảo vệ, phát triển rừng. Trong trường hợp không có ban quản lý rừng, họ có thể được Nhà nước giao đất để sử dụng vào mục đích bảo vệ, phát triển rừng phòng hộ và được xem xét cấp sổ đỏ.
- Nếu đang sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc làm nhà ở trước ngày 1.7.2014, và không thuộc quy hoạch lâm nghiệp (rừng đặc dụng, rừng phòng hộ) hay quy hoạch sử dụng đất cho mục đích xây dựng công trình hạ tầng công cộng: Người đang sử dụng đất sẽ được xem xét cấp sổ đỏ và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Trường hợp 3: Lấn chiếm đất không thuộc các trường hợp trên và sử dụng đất không đúng mục đích
Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất do lấn chiếm không thuộc hai trường hợp trên, hoặc sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nếu đất đang sử dụng ổn định và phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch nông thôn, thì vẫn có cơ hội được xem xét cấp sổ đỏ và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Trường hợp 4: Tự khai hoang đất nông nghiệp
Đối với hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp do tự khai hoang mà không có tranh chấp, Nhà nước sẽ cấp sổ đỏ theo hạn mức giao đất nông nghiệp do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định. Tuy nhiên, nếu diện tích vượt hạn mức, phần vượt hạn mức sẽ phải chuyển sang thuê đất của Nhà nước.
Những quy định mới này cho thấy Luật Đất đai 2024 đã có sự điều chỉnh linh hoạt hơn trong việc giải quyết vấn đề đất lấn chiếm, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân, đồng thời vẫn giữ vững kỷ cương pháp luật về quản lý đất đai. Việc nắm rõ các quy định này sẽ giúp người dân có hướng đi đúng đắn trong việc hợp thức hóa quyền sử dụng đất của mình.
