Lời tòa soạn:
Đất đai, xây dựng cơ bản luôn là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân và Nhà nước. Do vậy, giải quyết triệt để những vi phạm xung quanh lĩnh vực này cũng chính là cách “tháo ngòi nổ” xung đột lợi ích, giúp ổn định dư luận.
Từ căn cứ trên, phóng viên Reatimes đã thực hiện khảo sát một số vụ việc liên quan tới quản lý đất đai, xây dựng cơ bản tại xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa theo đơn phản ánh, tố giác của người dân. Từ đó, kiến nghị các giải pháp xử lý vi phạm, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân, cán bộ trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
Công trình 217 triệu đồng, lập hồ sơ thanh toán hơn 600 triệu đồng
Mới đây, UBND huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa) ban hành quyết định thành lập đoàn xác minh nội dung tố cáo của công dân liên quan tới vấn đề quản lý đất đai, tài chính, xây dựng cơ bản tại xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc. Hầu hết các nội dung phản ánh, tố cáo đều liên quan đến nhiều cán bộ xã nhiệm kỳ trước (2015 - 2020).
Phóng viên Reatimes đã trực tiếp khảo sát một số nội dung trong đơn phản ánh, tố giác của công dân để giải đáp thắc mắc xung quanh những nội dung nêu trên. Trong đó, điển hình nhất là việc công dân tố giác lãnh đạo xã Vĩnh Long lập khống hồ sơ công trình xây dựng rãnh thoát nước, lòng lề đường thôn Đông Môn, có giá trị xây dựng lên tới hàng trăm triệu đồng.
Theo đó, năm 2016, được sự nhất trí của UBND xã Vĩnh Long, thôn Đông Môn đã tổ chức cho nhân dân đổ bê tông lề rãnh đường và một số đoạn đường trong khu dân cư nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan sạch đẹp. Ngày 20/8/2016, sau khi các xóm đã thi công xong, thôn Đông Môn tổ chức nghiệm thu công trình (gồm tổng khối lượng lòng lề đường và đường mới, tổng mét vuông bờ kè, cống qua đường), lập báo cáo nghiệm thu và đề nghị UBND xã kiểm tra, phê duyệt hỗ trợ phần xi măng, thanh toán cho người dân. Theo đó, tổng số tiền công trình được đề nghị thanh toán là 217.348.000 đồng (hai trăm mười bảy triệu ba trăm bốn mươi tám nghìn đồng).
Mặc dù đây là công trình do người dân tự làm và đề nghị xã thanh quyết toán để trả tiền cho người dân theo biên bản kết quả nghiệm thu năm 2016, thế nhưng, tháng 12/2018, UBND xã Vĩnh Long bất ngờ “nhờ” Công ty Xây dựng Minh Quân Phát đứng tên với tư cách “bên nhận thầu” để xác định giá trị khối lượng công việc hoàn thành đề nghị thanh toán.
Theo đó, căn cứ khối lượng đã được nghiệm thu giữa UBND xã Vĩnh Long (chủ đầu tư) và Công ty Minh Quân Phát (nhà thầu), doanh nghiệp đã “thay mặt” nhân dân thôn Đông Môn, đề nghị chủ đầu tư thanh toán số tiền 632.679.000 đồng (sáu trăm ba mươi hai triệu, sáu trăm bảy mươi chín nghìn đồng).
Đại diện Công ty Minh Quân Phát cũng thừa nhận họ không phải là đơn vị nhận thầu hay thi công công trình này (mà là người dân thôn Đông Môn như đã nêu trên - PV) mà chỉ là đơn vị được UBND xã Vĩnh Long "nhờ" đứng tên với tư cách bên nhận thầu, cùng địa phương nghiệm thu quyết toán công trình. Sau khi rút tiền về, Công ty này cũng được UBND xã thanh toán 57 triệu đồng tiền thuế vì đã có công giúp địa phương nghiệm thu, thanh toán, rút tiền ở Kho bạc.
Điều đáng nói là, người dân thôn Đông Môn tổ chức nghiệm thu công trình chỉ với 217.348.000 đồng, nhưng khi UBND xã Vĩnh Long và nhà thầu xác nhận khối lượng thì số tiền tăng lên tới 632.679.000 đồng, gấp gần 3 lần so với giá trị thực ban đầu như mức đề nghị thanh toán của người dân.
Tương tự, công trình mang tên "Đèn Led trang trí, trồng cây xanh đường trung tâm và các công trình phụ trợ khác xã Vĩnh Long" có giá trị gần 500.000.000 đồng (gần năm trăm triệu đồng) được khởi công đầu năm 2019 bao gồm nhiều hạng mục như: Đèn Led trang trí, trồng cây xanh, mái tôn trạm xá, cổng chào. Chủ đầu tư công trình là UBND xã Vĩnh Long do ông Vũ Đình Viên làm đại diện. Đơn vị thi công là Hợp tác xã xây dựng, thương mại dịch vụ Hiệp Lực do ông Trần Ngọc Hiệp làm đại diện.
Theo tìm hiểu của phóng viên Reatimes, Hợp tác xã xây dựng, thương mại dịch vụ Hiệp Lực không phải là đơn vị thi công các hạng mục công trình nêu trên, nhưng vẫn đứng tên với danh nghĩa đơn vị thi công và nghiệm thu hoàn thành công trình.
Về việc này, trao đổi với phóng viên, ông Trần Ngọc Hiệp, Giám đốc Hợp tác xã xây dựng, thương mại dịch vụ Hiệp Lực thừa nhận thông tin trên là đúng. Vị này còn cho hay, doanh nghiệp của ông được UBND xã Vĩnh Long nhờ đứng tên pháp nhân để thuận lợi cho việc thanh quyết toán với Kho bạc. Đồng thời, Hợp tác xã này cũng được “lại quả” số tiền 47 triệu đồng vì đã giúp xã làm hồ sơ, quyết toán, rút tiền.
Tiền thuế của dân bị chi bừa bãi
Ông Vũ Đình Viên, nguyên Chủ tịch UBND xã Vĩnh Long (nay ông Viên đã chuyển công tác, đảm nhiệm chức vụ Bí thư xã Vĩnh Quang) là người ký hàng loạt các văn bản nghiệm thu quyết toán công trình xây dựng như nêu trên trong thời gian làm Chủ tịch xã Vĩnh Long.
Ông Viên thừa nhận có ký vào hồ sơ nghiệm thu thanh quyết toán đối với các công trình xây dựng rãnh thoát nước, lòng lề đường thôn Đông Môn và "đèn Led trang trí, trồng cây xanh đường trung tâm và các công trình phụ trợ khác xã Vĩnh Long".
Về nội dung nâng "khống" giá trị xây dựng rãnh thoát nước, lòng lề đường thôn Đông Môn từ 217.348.000 đồng lên 632.679.000 đồng, ông Viên cho rằng, cá nhân ông không biết việc này, bởi đây là hồ sơ do kế toán xã lập để rút tiền Kho bạc.
“Công trình này có tổng giá trị quyết toán hơn 632 triệu. Chúng tôi đã rút Kho bạc 570 triệu, trả tiền cho nhà thầu 57 triệu tiền thuế (vì đứng ra quyết toán giúp xã - PV), còn lại trả tiền cho thôn số tiền 217 triệu...”, ông Viên nói.
Tuy nhiên, theo tính toán, tổng giá trị hạng mục công trình đã làm thực tế thanh toán cho dân và chi tiền "lại quả" cho doanh nghiệp vẫn thấp hơn nhiều so với con số 632.679.000 đồng mà UBND xã Vĩnh Long và Công ty Minh Quân Phát lập hồ sơ, đề nghị Kho bạc “xuất tiền”. Mặt khác, nếu cộng số tiền đã chi trả cho dân (217 triệu đồng) và nhà thầu (57 triệu đồng) thì số tiền còn lại gần 300 triệu đồng (trên tổng số tiền 570 triệu đồng đã rút ở Kho bạc) đã đi đâu, chi vào việc gì?
Về việc này, ông Viên cho biết, một phần số tiền còn thừa này đã được chi vào việc làm lề đường (làm hồ sơ quyết toán, rút tiền Kho bạc trước, sau đó dùng số tiền này để làm đường - PV). Còn phần tiền "rút thừa" còn lại đã hoàn trả cho Kho bạc.
Tuy nhiên, trái ngược với phát biểu của ông Viên, một số cán bộ xã Vĩnh Long và công dân (đề nghị không nêu tên) cho hay, sau khi họ phát hiện có dấu hiệu lập khống hồ sơ, rút tiền ngân sách, lãnh đạo UBND xã mới chỉ đạo trả lại tiền cho Kho bạc.
Tương tự, công trình "đèn Led trang trí, trồng cây xanh đường trung tâm và các công trình phụ trợ khác xã Vĩnh Long" cũng được UBND xã Vĩnh Long "nhờ" doanh nghiệp đứng hộ pháp nhân để rút tiền, thanh toán với Kho bạc, mặc dù doanh nghiệp không thi công bất cứ hạng mục công trình nào như lời vị chủ doanh nghiệp đã khẳng định ở trên.
Về việc này, ông Viên giải thích: "Để rút tiền phải có hồ sơ thẩm định. Nếu người bình thường không có tư cách pháp nhân thì không rút được tiền nên chúng tôi gọi doanh nghiệp lên cùng với xã, đứng ra làm hồ sơ cho xã để thanh quyết toán với Kho bạc rồi trả cho những người làm. Công trình có nhiều hạng mục, mỗi hạng mục một người làm, nên cần có doanh nghiệp đứng ra làm hồ sơ cho những người đó để thanh toán với Kho bạc”, ông Viên nói.
Từ những thông tin phản ánh nêu trên, dư luận có quyền đặt nghi vấn về dấu hiệu tham ô, gây thất thoát ngân sách Nhà nước liên quan tới một số hạng mục công trình bị nâng "khống" trong hồ sơ quyết toán tại xã Vĩnh Long thời gian vừa qua. Trách nhiệm của chính quyền địa phương, cơ quan quản lý Nhà nước được xác định ra sao trong việc lập hồ sơ, duyệt quyết toán rút tiền ngân sách trong đầu tư xây dựng cơ bản tại xã Vĩnh Long?
Trao đổi về vấn đề này, luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch cho rằng, căn cứ vào những thông tin có liên quan, vụ việc có dấu hiệu hình sự rõ nét. Do đó, cơ quan điều tra cần làm rõ những dấu hiệu của việc tham ô tài sản và mua bán trái phép hóa đơn (những vấn đề pháp lý này sẽ được Reatimes làm rõ trong bài viết tiếp theo).
Được biết, cách đây không lâu, UBND huyện Vĩnh Lộc đã ban hành quyết định thành lập đoàn xác minh nội dung tố cáo về các vấn đề liên quan đến quản lý đất đai, tài chính, xây dựng cơ bản tại xã Vĩnh Long, Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Những thông tin phản ánh nêu trên chỉ là hai trong số nhiều nội dung tố giác của công dân tới cơ quan có thẩm quyền đề nghị xem xét, giải quyết theo đúng quy định. Đến nay, UBND huyện Vĩnh Lộc vẫn chưa có thông tin chính thức về kết quả xác minh nội dung tố cáo của công dân./.
