Thu hẹp khoảng cách
Trong phiên giao dịch 30/9, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng nhẹ 1 đồng lên 23.161 đồng/USD. Tính chung trong tháng 9 vừa qua, tỷ giá trung tâm tăng thêm 28 đồng/USD. Còn so với cuối năm 2018, tỷ giá trung tâm tăng 336 đồng/USD, tương đương tăng 1,47%.
Trong khi đó, giá mua – bán USD tại các ngân hàng chỉ biến động rất nhẹ trong các phiên của tháng 9. Cụ thể, trong phiên giao dịch cuối cùng của tháng 9, các ngân hàng vãn duy trì mức giá mua vào USD trong khoảng 23.120 – 23.140 đồng/USD, ngang bằng với mức giá mua vào tại thời điểm cuối tháng 8; trong khi giá bán ra USD chỉ tăng khoảng 20 đồng lên quanh 23.250 – 23.270 đồng/USD.
Việc tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh tăng, trong khi giá mua bán USD của các ngân hàng không có nhiều biến động, khiến tỷ giá trung tâm ngày càng thu hẹp khoảng cách với tỷ giá giao dịch thực. Nếu như thời điểm cuối năm 2018, tỷ giá trung tâm thấp hơn tỷ giá thực tới 375 đồng/USD thì hiện chỉ còn thấp hơn khoảng 40 đồng/USD.
Lý giải về điều này, một chuyên gia ngân hàng cho biết, hiện tỷ giá trung tâm được nhà điều hành tính toán dựa trên 3 yếu tố. Thứ nhất là tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng phiên hôm trước. Thứ hai là tỷ giá trên thị trường quốc tế của một số đồng tiền của các nước có quan hệ thương mại, vay, trả nợ, đầu tư lớn với Việt Nam. Tỷ giá của các đồng tiền này được lấy vào thời điểm 7 giờ sáng của ngày công bố tỷ giá trung tâm. Thứ ba là các cân đối kinh tế vĩ mô.
Vì lẽ đó, việc tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh tăng cũng phù hợp với diễn biến của đồng USD trên thị trường quốc tế khi mà từ đầu năm đến nay, USD đã tăng giá 2,32% so với các đồng tiền chủ chốt. Bên cạnh đó, việc tăng tỷ giá trung tâm cũng nhằm thu hẹp dần khoảng cách với tỷ giá thực khi mà tỷ giá trung tâm đã được neo ở mức rất thấp trong năm 2018.
Trong khi đó, tỷ giá giao dịch của các ngân hàng lại phụ thuộc chủ yếu vào cung – cầu ngoại tệ trên thị trường, chứ không phải là diễn biến đồng USD trên thị trường quốc tế. “Việc tỷ giá giao dịch của các ngân hàng được duy trì ổn định không chỉ trong tháng 9 mà suốt từ đầu năm đến nay chủ yếu do nguồn cung ngoại tệ trong nền kinh tế rất dồi dào”, vị chuyên gia trên cho biết và dẫn chứng, trong 9 tháng đầu năm nay, cán cân thương mại ước thặng dư 5,9 tỷ USD; trong khi giải ngân vốn FDI thời gian này cũng đạt tới 14,2 tỷ USD, vốn FII đạt 10,4 tỷ USD…
Tỷ giá sẽ ổn định cuối năm
Việc tỷ giá được duy trì ổn định trong năm 2018 đã góp phần kiềm chế lạm phát cũng như củng cố lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp, của các nhà đầu tư quốc tế vào đồng nội tệ. Tuy nhiên, điều đó vô hình trung đã khiến VND tăng giá khá mạnh so với nhiều đồng tiền trong khu vực, đặc biệt là đồng nhân dân tệ (CNY), từ đó gây tác động bất lợi đến hoạt động xuất khẩu.
Hơn nữa, mặc dù tỷ giá trung tâm được duy trì ở mức khá thấp, song tỷ giá giao dịch thực của các ngân hàng lại cao hơn rất nhiều. Thậm chí thời điểm cuối tháng 7, đầu tháng 8/2018, giá mua bán USD tại các ngân hàng được niêm yết ở sát trần biên độ. Điều đó khiến cho hiệu quả điều hành tỷ giá thông qua công cụ tỷ giá trung tâm bị giảm sút nghiêm trọng, và để duy trì sự ổn định của tỷ giá (tức giữ cho giá mua bán USD của các ngân hàng không vượt ra ngoài biên độ cho phép mà không phải tăng mạnh tỷ giá trung tâm), NHNN đã buộc phải bán ra ngoại tệ để can thiệp.
“Bởi vậy, việc thu hẹp khoảng cách giữa tỷ giá trung tâm và tỷ giá thực sẽ giúp gia tăng hiệu quả điều hành của tỷ giá trung tâm”, vị chuyên gia trên cho biết và nhấn mạnh, với biên độ +/-3% hiện nay là một độ mở khá lớn, cho phép tỷ giá của các ngân hàng trở nên linh hoạt hơn trong bối cảnh thị trường thế giới còn biến động khó lường.
Đặc biệt, động thái trên cũng giúp cơ quan điều hành không còn phải tốn thêm dự trữ ngoại tệ để giữ cho giá mua – bán USD của các ngân hàng không vượt ra ngoài biên độ cho phép, bởi khi đó, NHNN chỉ cần điều chỉnh tỷ giá trung tâm, sẽ giúp cho các ngân hàng thay đổi giá mua bán USD ở mức hợp lý, phù hợp với cung - cầu trên thị trường, qua đó giúp ổn định tỷ giá trong những tháng cuối năm nay.
Công ty chứng khoán SSI dự báo, các yếu tố thuận lợi về cung- cầu ngoại tệ và nguồn dự trữ ngoại hối đã được củng cố, sẽ giúp VND ổn định quanh mức 23.200đ/USD trong thời gian tới.
